Jańǵyrǵan jylý ortalyǵy

Shymkent qalasyndaǵy №3 Jylý elektr ortalyǵy (JEO) jańǵyrýdyń jańa jolyna qadam basty. 80-jyldardyń basynda iske qosylǵan keshenniń keshegi kúngi keıpi men búgingi bet-beınesi jer men kókteı.

Bastapqy ýaqytta stansııa Shymkenttiń shına jáne munaı óńdeý zaýyttaryn jylýmen qamtamasyz etýi kerek bolatyn. Ýaqyt óte kele alǵa qoıylǵan maqsat-murattar ózgere bastady.

Sol kezderi OQO-nyń ákimshilik ortalyǵy sanalǵan Shymkent qalasyna TES-1, TES-2, TES-3 elektrostansııalary 2007 jylǵa deıin jylý men qýat kózin taratyp keldi. О́tken ǵasyrdyń 30-40-jyldary irgesi qalanǵan sol stansııalardyń ekeýi Shymkenttiń ońtústik bóligin jylýmen qamtydy. Olardyń jalpy jylý qýaty sol kezde shamamen 130Gkal/saǵ. boldy.

Jumys istep turǵan zattyń tozatyny bar, stansııalardaǵy tehnıkalyq jabdyqtar eskirip, berirekte 5 jyl boıy shahardyń ońtústik bóligi jylýdan ajyrap qaldy. Bul stansııalardy qaıta túletip, jańǵyrtý úshin qomaqty materıaldyq qarjy kerek edi. Al, sol ýaqytta Shymkent 3-JEO-da jylýmen jáne elektr energııasymen qamtamasyz etý jaǵynan paıdalanylmaǵan qýat kózderi boldy.

2018 jyly ERG (Eýrazııalyq Toptyń) quramyna ótken JEO (onyń menshik ıesi – «3-Energoortalyq» AQ) óz tarıhynda jańa dáýirdi bastap ketti. Sebebi ERG – elektr energetıkasy salasynda quzyreti zor jáne osy salada jumys isteıtin kásiporyndardy qalpyna keltirý, jańǵyrtý, damytý isinde belgili bir dárejede tájirıbesi shyńdalǵan alyp kompanııa.

Eurasian Resources Group (ERG) atalatyn úlken otbasynyń quramyna engen kásiporyn jańasha tynys aldy. Stansııaǵa ınvestısııa tartylǵan soń gradıren qaıta jańǵyrtýdan ótti. Negizgi jáne qosalqy jabdyqtar da qatar jóndelip, sorǵylaý stansııasy iske qosyldy. Sóıtip 11,5 km-ǵa sozylǵan «JEO-qalanyń ońtústik bóligi» («Tes-ıýjnaıa chast goroda») jylý magıstrali salyndy. Sonyń barlyǵyna 4 mıllıard teńge qarjy jumsaldy. Eń bastysy – Shymkenttiń kún tártibinen túspegen jylýmen qamtý máselesi túbegeıli sheshimin tapty.

Qazir 3-JEO Shymkent qalasyndaǵy túrli mekemeler men uıymdardy jáne turǵyn úılerdiń  70%-yn jylýmen de, ystyq sýmen de qamtyp otyr. Bul stansııa elektr qýatyn da óndiredi. Jyldyq qýaty – orta eseppen 700 mln kVt/saǵ.

Jumysshylardyń da eńbek jaǵdaıy rettelip, energetıkter zamanaýı talaptarǵa tez úırene bastady. Jalpy, JEO – qol astyndaǵy jumysshylarynyń qamyn aldymen oılaıtyn kásiporyn. ERG kompanııasynyń qoldaýyna ıe bolǵaly eńbekshi qaýymnyń ál-aýqatyna nazar aýdardy. Bir sózben aıtqanda, kásiporynnyń basty qundylyǵy – adam boldy jáne solaı bolyp qala beredi de. Stansııanyń qıyn da qaıtalanbas tarıhyn bir emes, birneshe býynnyń ókilderi jasap shyqty. Sol energetıkter bir adamdaı jumylyp, eńbek etip, jylý elektr ortalyǵyn damytý deıtin ortaq iske eleýli úles qosty. Qazir JEO-da 600-den astam adam eńbek etedi.

2018 jyly sáýir aıynda ERG «3-Energoortalyq» AQ aksııalarynyń baqylaý paketin ıemdengen bolatyn. Sol jyldan bastap jumysshylardyń aılyq jalaqysy orta eseppen 204%-ke deıin kóterildi. Endi kásiporyn basshylyǵy aldaǵy 2022 jyly aılyq aqyny 35%-ǵa deıin kóterýdi josparlap otyr.

JEO-da eńbek etip júrgen jumysshylar bir ǵana kásiporynnyń isimen shektelmeıdi. Qosymsha bilim jetildirip, tájirıbe almasý úshin ERG quramyndaǵy basqa da uıymdarmen aralas-quralas jumys isteıdi. 2019 jyldan beri ár jumysshy jazǵy jáne qysqy maýsymdarǵa arnalǵan jeke qorǵanysh zattarmen  tolyqtaı qamtamasyz etildi.

JEO – avtopark máselesin de túbegeıli sheshken kásiporyn. Bul jerde de Eýrazııalyq Toptyń kómegi kóp tıdi. Sonyń arqasynda keshenniń óz jańa avtobýstary men jeńil avtokólikteri paıda boldy. Kásiporyn satyp alǵan sońǵy tehnıka – HST30_S markaly avtokran edi. Ol kásiporynnyń jóndeý-qurylys qyzmeti kezinde tıeý-túsirý qyzmetterin atqarady. Krannyń 30 tonnaǵa deıingi júkterdi kótere beredi.

– Avtokran óte senimdi. Onyń basqarý tetigin tájirıbeli kranshy Dosmuhanbet Tóreevke senip tapsyrdyq. Ol kompanııada 15 jyl jumys istep keledi. О́z isiniń kásibı mamany retinde ol ózin tanytyp úlgergen qyzmetker, – deıdi avtokólik sehynyń basshysy Qanat Táýkebaev.

JEO-nyń avtoparkinde 20-dan astam tehnıka bar. Degenmen olardyń basym bóligi eskirgen, jańartýdy qajet etedi.