Nur Otan: Bazarlarda alypsatarlar óte joǵary ústeme baǵa qoıady

«Nur Otan» partııasy janyndaǵy Agrarlyq sektordy damytý jónindegi respýblıkalyq qoǵamdyq keńeste kúndelikti tutynatyn azyq-túlik baǵasynyń qymbattaýy týraly aıtyldy.

Agrarlyq keńestiń tóraǵasy, Májilis depýtaty Berik Ospanovtyń aıtýynsha, «Nur Otan» partııasy óńirlerde azyq-túlik qorlaryn qamtamasyz etý, tapshylyq pen baǵanyń ósýine jol bermeý máselelerin buǵan deıin de birneshe ret kótergen.

«BUU Azyq-túlik jáne aýyl sharýashylyǵy uıymynyń derekterine sáıkes, qazirgi tańda álemdik naryqta azyq-túlik taýarlaryna baǵanyń ósý úrdisi saqtalýda. Máselen, tamyz aıynda álemdik baǵalar ótken jylmen salystyrǵanda 33%-ǵa ósti. Qant 9,6%-ǵa, ósimdik maılary – 6,7%-ǵa, dándi daqyldar -3,4%-ǵa, onyń ishinde bıdaı – 8,8%-ǵa qymbattady. Munyń bári Qazaqstannyń ishki naryǵyndaǵy baǵanyń ósýine áser etedi. О́ıtkeni byltyrdyń ózinde elge ákelingen aýyl sharýashylyǵy ónimderiniń ımporty 4 mlrd. AQSh dollaryn qurady», - dedi Berik Ospanov.

Jyl basynan beri áleýmettik mańyzy bar azyq-túlik ónimderiniń baǵasy 9,6%-ǵa ósti. Eń joǵary ósim Nur-Sultan qalasynda (11,3%), Qyzylorda (11,2%) jáne Jambyl (10,7%) oblystarynda oryn aldy. Bul rette jyl basynan beri birde-bir aımaqta azyq-túlik baǵasynyń tómendeýi baıqalmady.

Azyq-túlik taýarlarynan eń qatty qymbattaǵan – sábiz. Onyń baǵasy 40,7%-ǵa, kúnbaǵys maıy – 29,4%-ǵa, qyryqqabat – 25,7%-ǵa, kartop – 21,2%-ǵa, pııaz – 19,5%-ǵa, jáne osy jyldyń 8 aıynda óndiris kóleminiń 3 esege artqanyna qaramastan, qant 13%- ǵa qymbattaǵan.

«Taldaý kórsetkendeı, jyl saıyn kartop pen sábizdiń baǵasy negizinen maýsymnan tys kezeńde (naýryz-shilde) jáne egin jınaý naýqanynyń aıaqtalýyna baılanysty keıde qysta kóteriledi. Munymen qosa, búgingi tańda kókónis (kartop, sábiz, pııaz, qyzylsha, qyryqqabat) baǵasynyń odan ári ósýine áser etetin birqatar faktorlar bar. Atap aıtqanda, kólik shyǵyndarynyń ósýi, bıyl jazda birneshe aımaqta oryn alǵan qurǵaqshylyq, jaldaý aqysynyń ósýi jáne t.b. Naqty sharalar qabyldanbaǵan jaǵdaıda baǵalar maýsymdyq merzim bastalǵanǵa deıin ósýi múmkin. Bul boljam boıynsha, osy jyldyń sońyna deıin», - dep atap ótti ol.

Berik Ospanovtyń aıtýynsha, Aýyl sharýashylyǵy mınıstrligi men jergilikti atqarýshy organdar iske asyryp jatqan shekti mánder men ruqsat etilgen bólshek saýda baǵalaryn belgileý, azyq-túlik jármeńkelerin uıymdastyrý, saýda jelilerin nesıeleý sııaqty sharalar eshbir óńirde ınflıasııany belgilengen nemese odan tómen deńgeıde ustap tura almaýda. Sonymen qatar, óńirlerde turaqtandyrý qorlaryn qalyptastyrý boıynsha jumys tıisti deńgeıde uıymdastyrylmaǵan.

«О́ńirlerdiń derekteri boıynsha azyq-túlik taýarlarynyń qolda bar qorlarymen qamtamasyz etilýi (naqty tutyný boıynsha) birneshe kúnnen bir aptaǵa deıingi ýaqytqa ǵana jetedi. Mysaly, 20 qyrkúıektegi jaǵdaı boıynsha Aqtóbe jáne Jambyl oblystarynda áleýmettik mańyzy bar azyq-túlik taýarlarynyń birneshe túri (un, kúrish) boıynsha ǵana qorlar qaldy. Al Atyraý jáne Shyǵys Qazaqstan oblystaryndaǵy turaqtandyrý qorlarynda azyq-túlik taýarlarynyń qory joq. Turaqtandyrý qorlaryn qalyptastyrý úshin eń az qarjylandyrý Soltústik Qazaqstan (146,6 mln. teńge), Qyzylorda (83,5 mln. teńge) jáne Shyǵys Qazaqstan oblystarynda (23,6 mln.teńge) kózdelgen», - dedi Keńes tóraǵasy.

Onyń aıtýynsha, turaqtandyrý qorlarynda buryn satyp alynǵan azyq-túlik kólemi aldaǵy kezeńde jetkiliksiz bolady. Osyǵan baılanysty, baǵanyń alypsatarlyq ósýin azaıtý maqsatynda 2021 jyldyń kóktemindegindeı baǵany kóterý áreketterine tıisti túrde jaýap berý qajet.

Qazirgi ýaqytta bazarlarda alypsatarlar óte joǵary ústeme baǵa qoıady. Mysaly, búginde aýyl sharýashylyǵy óndirýshileri kartop pen sábizdi tıisinshe 70-80 jáne 110 teńge baǵamen satady. Al bazarlarda baǵa 155 jáne 205 teńgege deıin jetedi (máselen, Aqtaý qalasynda – kartop 189 tg, sábiz 287 tg).

«Mundaı faktiler tikeleı sharýashylyqtardan ónimdi forvardtyq satyp alýdyń álsiz uıymdastyrylǵanyn aıǵaqtaıdy. Iri aýyl sharýashylyǵy kásiporyndarynyń aqparaty boıynsha, 2020 jyldyń jazynda óńirlik ÁKK-ge aýyl sharýashylyǵy ónimderin belgilengen baǵa boıynsha saqtaý sharttaryn jasasý týraly usynyspen jiberilgen hattarǵa jaýap bolmaǵan. Nátıjesinde maýsym aıynda kartop baǵasy respýblıka boıynsha ortasha eseppen bir kelisi úshin 217 teńgege, al jekelegen óńirlerde 290 teńgege jetti», - dedi Berik Ospanov.

Osyǵan baılanysty, «Nur Otan» partııasy janyndaǵy Agrarlyq sektordy damytý jónindegi respýblıkalyq qoǵamdyq keńes Aýyl sharýashylyǵy mınıstrligi, «Nur Otan» partııasynyń óńirlik fılıaldarynyń tóraǵalary – oblys ákimderine naryqty turaqtandyrý jáne negizgi azyq-túlik ónimderi baǵasynyń ósýine jol bermeý úshin jetkilikti azyq-túlik taýarlarynyń qajetti tizbesi men kólemin aıqyndaýǵa, ónimdi tikeleı taýar óndirýshilerden tómen baǵamen satyp alý arqyly óńirlik turaqtandyrý qorlarynda azyq-túliktiń jetkilikti rezervterin qamtamasyz etý boıynsha sharalar qabyldaýǵa qatysty birqatar usynymdar berdi.

«Nur Otan» partııasy janyndaǵy Agrarlyq sektordy damytý jónindegi óńirlik jáne aýmaqtyq qoǵamdyq keńesterge osy jyldyń 8 qazanyna deıin áleýmettik mańyzy bar azyq-túlik baǵasynyń ósýine jol bermeý jáne ishki naryqty otandyq azyq-túlik taýarlarymen molaıtý máselesin qarastyrý tapsyryldy.

Qabyldanǵan sharalar týraly aqparatty partııanyń Ortalyq apparatyna 2021 jyldyń 1 qarashasyna deıin usyný qajet ekeni habarlandy.