BUU: Aýǵanstan qoǵamynyń tolyq kúıreý qaýpi bar

"Aýǵanstan jappaı kedeılik sheginde tur" dep habarlandy Birikken Ulttar Uıymynyń Damý Baǵdarlamasy (BUUDB) jarııalaǵan zertteýde.

Birikken Ulttar Uıymy uzaq ýaqytqa sozylǵan qurǵaqshylyq, azyq-túlik tapshylyǵy jáne jalǵasyp jatqan Kovıd-19 pandemııasynan týyndaǵan gýmanıtarlyq daǵdarystan Aýǵanstan halqynyń shamamen 97 paıyzy kedeılik sheginen tómen ómir súrýi múmkin ekenin eskertti.

BUU aqparatynsha, Aýǵanstanda kedeılik deńgeıi 25 paıyzǵa ýshyǵýy múmkin.

Zertteý barysynda Aýǵanstandaǵy aýyr jaǵdaıdyń tórt boljamdy ssenarııi taldandy.

Eń nashar ssenarıı boıynsha, barlyq negizgi seriktestermen eki aılyq saýda-sattyqtyń úzilýi, kapıtaldy jumsaý tıimdiliginiń tórt paıyzǵa tómendeýi men syrtpen baılanystyń toqtaýy sııaqty faktorlar Aýǵanstandaǵy kedeıshilik deńgeıiniń 72 paıyzǵa jetýine ákelýi múmkin.

Sońǵy jıyrma jyldaǵy qaqtyǵystar saldarynan Aýǵanstandaǵy jaǵdaı óte aýyr daǵdarysqa ushyrady.

Zertteý kórsetkendeı, Aýǵanstanda memlekettik qarjynyń quldyraýy, shetel rezervteriniń jabylýy jáne bank júıesine qysym kúsheıýi yqtımal.

Qazirgi ýaqytta Aýǵanstan ortalyq bankiniń sheteldegi 10 mıllıard dollarǵa jýyq aktıvteri buǵattalǵan. Bul jańa ákimshiliktiń negizgi qozǵaýshy kúshi bolyp sanalady.

Birikken Ulttar Uıymy Aýǵanstan qoǵamynyń "tolyq kúıreý" qaýpi bar ekenin eskertti. Talıban úkimetine alańdaýshylyq bildirgenine qaramastan, halyqaralyq qaýymdastyq Aýǵanstanǵa aqsha aǵynyn ustap turýdyń jolyn taba almady.

BUU-nyń Aýǵanstan boıynsha arnaıy ókili Debora Laıons beısenbi kúni Qaýipsizdik Keńesinde Aýǵanstandy surapyl daǵdarys kútip turǵanyn aıtyp, "ekonomıka men áleýmettik tártiptiń tolyq qıraýyna jol bermeý úshin" elge aqsha quıýdyń jolyn izdeý kerektigin aıtty. Daǵdarys, onyń ishinde valıýtanyń quldyraýy, azyq-túlik pen janarmaı baǵasynyń kúrt ósýi jáne jeke bankterde qolma-qol aqshanyń bolmaýy aıtyldy. "Bıliktiń jalaqy tóleýge qarajaty da joq" dedi ol.

– Ekonomıkaǵa taǵy birneshe aı tynystaýǵa múmkindik berý kerek, bul Talıbanǵa ıkemdilik pen áreketin basqasha jasaýǵa shynaıy erik-jigerdi kórsetýge múmkindik beredi, ásirese adam quqyqtary, genderlik saıasat jáne terrorızmge qarsy turý turǵysynan, – dedi Lıons.

Keńes músheleri qarajattyń maqsatsyz paıdalanylmaýyn qamtamasyz etý sharalaryn oılastyrýǵa bolatynyn aıtty.