Pashınıan jeńisi hám Pýtın jeńilisi

Armenııadaǵy parlament saılaýynda Nıkol Pashınıannyń partııasy jeńiske jetipti. Bizdiń qazaqtar da qyzyq – ony jerden alyp, jerge salyp jatqandar bar. Osylardyń-aq jandary siri eken deıdi. Menińshe armıandard durys tańdaý jasady. Nege?

Birinshiden, ótken jylǵy 9 qarasha kúni ol Reseı arqyly, ony araaǵaıyn retinde qatystyra otyryp Ázerbaıjanmen kelisimge keldi. Sharttary qandaı aýyr bolsa da ol jeńilgenin moıyndap, ári qaraıǵy soǵystyń esh maǵynasy qalmaǵanyn túsindi. Sol boıda-aq armıandar kóshege shyǵyp, ony satqyn dep sherýletti, Qarabaqty bermeý kerek, soǵysty toqtatpaý kerek edi dedi.

Shyn jaǵdaı múldem basqasha bolatyn. Soǵysty ári qaraı jalǵastyrsa, Armenııa armııasynan saý-tamtyq ta qalmaıtyn. Tek Qarabaq qana emes, ol bárinen de aıyrylatyn edi. Sondyqtan Pashınıan onsyz da zańsyz basyp alǵan jerlerin qaıtyp berip, esesine Armenııa memleketin saqtap qaldy. Onyń bul eńbegin armıan halqy durys baǵalaǵan bolyp otyr. Al sherýletip júrgender shyndyǵynda burynǵy Kocherıannyń, Sargsıannyń jaqtastary, burynǵy Qarabaq mafııasynyń mańyna toptasqandar bolyp shyqty, al olardyń sany onsha kóp emes.

Ekinshiden, Pashınıan batystyq kózqarastaǵy adam. Ol RF sııaqty artta qalǵan mesheý elmen shynaıy dos bola alady degenge senbeımin. Soǵysqa deıin ol orys mektepterin jaýyp, Ármenııadan RF áskerı bazasyn alyp ketýdi jaqtap, basqa da RF-ǵa qarsy áreketter jasaǵany esimde qalypty. Joǵarǵy basshylyqtan birqatar sheneýnikterge tutqyndaýlar júrgizip, olardyń Máskeý jaqqa qasha bastaǵany belgili. Sol eki ortada soǵys bastaldy da ol amalsyz Reseıge jalynýǵa májbúr boldy.

Pashınıannyń osyndaı saıasatynyń arqasynda RF alǵashqy kezde bul soǵysqa aralasa qoımady. Soǵys kóp uzamaı aıaqtalar, sóıtip Pashınıandy jazalaýdyń sáti túser dep oılady menińshe. Alaıda Pýtın ońbaı qatelesti. Soǵys birden qatty qarqyn aldy da, nebári 44 kúnde ármender tas-talqan bolyp jeńildi. RF-nyń kesheýildeýiniń bir sebebi – Túrkııa faktory bolýy da múmkin. Soǵys baıaý-sylbyr júrispen birazǵa sozylar, sosyn da úlgerermiz dep san soǵyp qalýy da ǵajap emes. Áıteýir Máskeýdiń Ázerbaıjanǵa jany ashymaǵany anyq. Onyń dáleli – RF bitimgershilik kúshteriniń Qarabaqtan qashqan ármenderdi tezdetip Qarabaqqa qaıta kóshirýge muryndyq bolǵanyn aıtsaq ta jetkilikti. Ázerbaıjan prezıdenti Ilham Álıevtiń Qarabaq statýsy soǵys kezinde-aq túpkilikti sheshildi, endi eshqandaı statýs degen bolmaıdy degenine qaramastan Máskeýdiń ony áli kúnge sheıin moıyndamaı, Mınsk kelisimin aıta berýi de osynyń dáleli bola alady. Qalaı bolǵanda da biz úshin neǵurlym progressıvti kózqarastaǵy basshynyń bolǵany durysyraq qoı degen oıdamyn. Armenııa memleketi bar, bir jaqqa kóship ketkeli jatqan joq, ıaǵnı qarym-qatynas báribir kerek.

Qýanysh Edilhantegi

Sholýshy