Aızada Jaıyqqyzy/Foto: Keıipkerdiń jeke muraǵatynan
Aızada Jaıyqqyzy Qazaq ulttyq ýnıvesıteti jýrnalıstıka fakýltetiniń túlegi. Qazirgi tańda mamandyǵy boıynsha Atyraý qalasynda qyzmet etip júr. Ol jaqynda ǵana Atyraý qalasynda jastar men "daýn sındromy" bar erekshe balalarǵa arnalǵan "Molekýla" ortalyǵyn ashty. Maqsaty – ata-analarǵa balalaryn tárbıeleýde járdemdesip, qoǵam úshin paıdaly ispen shuǵyldaný.
"Molekýla" ortalyǵyn ashýǵa Aızadanyń bos ýaqytynda sýret salý men pazl oıyn qurastyrýdy jaqsy kóretin ermegi sebep bolǵan.
– Aýylda óskendikten Atyraý qalasynda osyǵan deıin turyp kórmegen edim. Mektep bitirgenen keıin birden Almaty qalasyna oqýǵa kettim. Oqý bitirip kelgennen keıin Almatydaǵy atmosfera men shyǵarmashylyq ortany ańsadym. Alǵash kelgen jyly bos ýaqytym óte kóp bolyp, shyǵarmashylyqpen aınalysatyn ortalyqtar izdep tappadym, – deıdi Aızada.
Atyraý qalasynda tanystary men dostary az bolǵandyqtan, keıde jumystan shyqqan soń qaıda baratynyn bilgen kezder de bolǵan. Birde Chevron kompanııasynyń Startup ıdeıalar baıqaýy ótip jatqanyn estip, baǵyn synap kórgisi keledi.
– Qasymdaǵy qurbym "osy jobaǵa ótinish tastaıyq" dep usynys bildirdi. Atyraýda jastarǵa arnalǵan sýret salý ortalyǵy joq ekenin kórip, osy ıdeıa negizinde, sońǵy kúni úlgerip, ótinish bildirdik, – deıdi Atyraý turǵyny.
Aızada basynda jobasy grant jeńip alady dep oılamaǵan. "Utsam, uttym, utpasam eshteńe etpes" degen oımen ótinish joldaǵan. 1 aıdan soń "siz, bizdiń jobada fınalǵa óttińiz" degen habarlama alǵan.
Fınalǵa ótkennen keıin joba uıymdastyrýshylarymen 1 aı boıy jumys isteıtin bolyp kelisimge kelgen. 25 qatysýshymen 3 apta boıy bızneske qatysty túrli sabaqtarǵa qatysady.
– Sońynda 25 qatysýshydan 3-eý ǵana qaldyq. Bizge 3000 AQSh dollary kóleminde grant tabys etildi. Qysqasy, ózimniń bos ýaqytymda barǵym kelip júrgen ortalyq osylaı ashyldy, – deıdi Aızada.
Ortalyqta qazirgi tańda art terapııa mamany (qummen sýret salyp, sol sýret arqyly balalardyń ishki jan dúnıesin oqyp biletin adam) jáne psıholog jumys isteıdi.
Jaqynda logoped mamandyǵyn qosý josparynda bar. О́ıtkeni bul mamandyq ıelerine suranys joǵary.
– Qazaqstanda sýret salatyn ortalyqtar bar. Al bizdiń ortalyqtyń ereksheligi – qummen, sýmmen, gýashpen sýret salý arqyly adamdardy ónermen emdeý. Aldaǵy ýaqytta "mýzyka men ertegi" sııaqty emdeýdiń basqa salalaryn qosqymyz keledi, – deıdi ol.
Aızada ortalyqqa balalaryn ákelip júrgen ata-analarynyń ortalyq qyzmetine dán rıza ekenin aıtady.
– Alǵash ashqan kezde "maǵan senip kelip otyrǵan ata-ananyń úmitin aqtaı alamyn ba?" degen qoryqynysh boldy. Men mysalǵa ózimdi, eresekterdi aldaýym múmkin, biraq balany aldaı almaıtynymdy túsindim. Biz jasap jatqan eńbek aqtalyp jatyr. Máselen, bizde 5 jastaǵy gıperbelsendi bala boldy. Ata-anasy alǵash ákelgende qumnyń ústinde 5 mınýt ǵana otyrdy. Mamandardyń qolyn tistep, oıynshyqtardy shashyp energııasy tasyp turǵanyn birden baıqatty. Bizdiń ortalyqqa 3 aı qatysqan soń qumda 40 mınýt otyratyndaı dárejege jetti. Bundaı ózgerister bizge úlken shabyt berdi, – deıdi Aızada.
"Molekýla" ortalyǵyna "daýn sındromy" bar erekshe balalarǵa tegin qyzmet kórsetiledi. Olar úıinde aralasatyn orta bolmaǵandyqtan, osy art terapııa ortalyǵyna baryp, sýret salyp, ózderin erkin sezine bastaǵan.
– Meni "Daýn sındromyna" shaldyqqan balalardyń jaǵdaıy únemi alańdatatyn. Ortalyqty ashýdaǵy maqsattarymyzdyń biri osy syrqatqa qaldyqqan balalardyń saýyǵysýyna septigimizdi tıgizý edi. Atyraýda balalar arasyndaǵy Daýn sındromy statıstıkasy óte joǵary. Ári jaǵdaı jyldan jylǵan kúrdelenip barady. Qaplada 13 jasqa deıingi erekshe balalardyń ortalyqtary bar, keıde ol ortalyqtarǵa balalar syımaı da jatady. Sodan meni "bul balalar 13 jastan keıin qaıda barady?" degen suraq qatty mazalady. Sondyqtan ortalyǵymyzǵa keletinderdiń jasyn 13 pen 18 jas arasy dep bekettim. Ata-analar men qala turǵyndarynyń pikirin estigende "Molekýla" ortalyǵy beker ashylmaǵanyn túsinemin. Bizdiń elde art terapııa mamandary óte az. Mysaly, meniń art terapııa mamanym mektepte sýret salýdan sabaq beredi. Osylaı kóp mamandar arnaıy ortalyq bolmaǵandyqtan, jumysyn basqa jaqta jalǵastyrýǵa májbúr. Bul sala Reseıde óte jaqsy damyǵan. Al Qazaqstanǵa endi ǵana kelip jatyr, – dep atap ótken Aızada "eger osyndaı ortalyqtar kóbeıse, árkim óz mamandyǵynda jumys jasaıtyn edi" deıdi.
Álemde 700 balanyń bireýi Daýn sındromymen týady. Al Qazaqstanda bul dertke shaldyqqan 12 myńǵa jýyq bala bar. Onyń ishinde Atyraý oblysynda 3720, Atyraý qalasynda 1722 bala osy syrqatqa shaldyqqan. Mamandar Daýn sındromy sekildi túrli dertke Atyraý oblysynyń ekologııalyq jaǵdaıy da áser etip otyrǵanyn aıtady.
Marhabbat Ilııas
Qate tapsańyz, qajetti bólikti tańdap ctrl+enter basyńyz.
Pikir qaldyrý
pikir