"Han táńiri" teatry araǵa 23 jyl salyp kórermenimen qaıta qaýyshty

B.Rımova atyndaǵy Taldyqorǵan teatrynda sahnasynda Raıymbek aýdany "Han Táńiri" teatrynyń shymyldyǵy qaıta ashyldy.

28 qazanda "Han táńiri" teatry M.Maqataevtyń "Aqqýlar uıyqtaǵanda" poetıkalyq sazdy dramasynyń premerasyn ótkizdi.

Qoıylym rejısseri – Asqar Naımantaev.

"Han táńiri" teatry araǵa 23 jyl salyp kórermenimen qaıta qaýyshyp otyr. Osy aıtýly kúnde QR Halyq ártisi Tuńǵyshbaı Jamanqulov, Raıymbek aýdanynyń ákimi Nurjan Qudaıbergenov, Halyqaralyq Abaı qorynyń dırektory Aslan Ǵafýrov arnaıy kelip, teatr tusaýkeserine qutty bolsyn aıtty.

Teatr ujymy kásibı ártisterden emes, ónerge janashyr jergilikti mádenıet úıinniń qyzmetkerlerinen jasaqtalǵan. Akterler shyǵarmany basqa qyrynan kórsetip, jańasha sıpatta sahnalady.

Qoıylym adamzattyń santúrli aǵymdarǵa qosylyp, adasyp bara jatqanyn, tabıǵatqa jasaǵan aıaýsyz qııanatyn aıqyn sýretteıdi. Sol oraıda Qarasazdyq qos aqyn Muqaǵalı men Erkin Ibitanovtyń beıneleri qaýyshyp, qoıylymdy erekshelendire túsedi.

"Han táńiri" teatry bolyp qaıta qurylyp jatqan teatr alǵash  1963 jyly qurylǵan. О́ner ujymynyń ol kezdegi aty "Narynqol" halyq teatry bolatyn.

Sol kezdegi ujym 1963 jyly "Narynqol Halyq teatry" ataǵyn qorǵaǵan edi.

Teatrdyń irge tasyn qalaýshylardyń biri ári alǵashqy rejısseri Maqaı Nurqasov.

Teatrdyń negizin qalaýshylardyń qatarynda  aıtýly aqyn Erkin Ibitanov, jazýshy Tursynbek Tilemisov, Turaqan Sydyqova, Maıdan aǵa, Mels Serǵalıev, Klara Qalıeva, Nurlybek Jylqyaıdarov bar.

"Halyq teatry" ataǵyn Almatyda qorǵaǵan soń bul teatrǵa erekshe kóńil aýdarylady. Qazaq SSR-i mádenıet mınstrligi  aýyl mádenıetin kórkeıtý úshin kásibı mamandardy osyndaı halyq teatrlaryna kómekke barýyna, keńesshi bolyp, úıretýge, oqytýǵa arnaıy tapsyrma beredi. Sol kezderi M.Áýezov teatrynda qyzmet istep júrgen akter, rejısser, Qazaq SSR-iniń eńbek sińirgen óner qaıratkeri Aldabergen Nurbekov Narynqol halyq teatryna rejısser bolyp taǵaıyndalady.

Aldabergen Nurbekov kásibı maman bolǵandyqtan Narynqol halyq teatryna jeke shtat bólinip, akterlary basqa jumystardan bosatylyp, tek teatrda ǵana eńbek etetin jeke mekeme retinde kásibı teatr bolyp qurylady.

О́zge teatrlarda aýyl eńbekkerleri, muǵalimder nemese ónerge beıimi bar adamdar bos kezderinde kelip teatr jumysyna qatysyp júrse, Narynqol teatry bólek otaý qurady. Bir jaǵynan Almaty qalasyna jaqyndyǵy teatrdyń shyǵarmashylyq ósý, órkendeýine kóp septigin tıgizedi.

Árbir jańa spektakldiń premerasyna Asqar Toqpanov, Sábıra Maıqanova, Sholpan Jandarbekova, Ydyrys Noǵaıbaev syndy sheberler kelip, syn-eskerpesin aıtyp, aqyl qosyp júrdi. Aldabergen Nurbekovtyń ózi de teatr artısterin kásibı deńgeıde tárbıelep, teatr týraly ádebıetter men oqýlyqtardy alǵyzyp, qoıylymdardy sahnalaý barysynda oqytýmen de aınalysty.

Aldabergen Nurbekov zeınetke shyqqan soń az ýaqyt Januzaq Qyrmanshıev rejısser bolady. Ol da teatr stýdııasyn bitirgen, rejısserlyq bilimi jetilgen, kásibı sahnada uzaq jyl eńbek etken bilimdi azamat edi. Tek ómiri qysqa boldy.

Sodan keıin uzaq jyldar Ábdiǵalym Naımantaev rejısser boldy. Ábdiǵalym Naımantaev pen zaıyby Rafııa Raıjanova Narynqol teatryna 1964 jyly kelgen eken. 1963 jyly Qazaq SSR-iniń halyq artısi Dánesh Raqyshev Panfılov aýdany Úsharal ujymsharynda halyq teatryn ashyp, Máskeýge alyp barady. Ol teatrdyń da alǵashqy quramy keremet edi. Qazirgi tanymal akter, asyl aǵamyz Nurjuman Yqtymbaev, Dánesh aǵamyzdaı seri, ánshi Erǵalı Naımantaevtar eńbek etedi. Sol Máskeý saparynan kelgen soń, ol kezde Panfılov aýdany Almaty oblysyna qaraǵandyqtan, sahnada erekshe kózge túsken Ábdiǵalym men Rafııany baıqap qalǵan Aldabergen Nurbekov mádenıet mınstrligi arqyly tabandap otyryp alyp, ekeýin Narynqolǵa aýystyryp alady.

1978 jyly Ábdiǵalym Naımantaev basqarǵan  tusta teatr qazirgi Qaınar aýylyna, N. Krýpskaıa atyndaǵy ujymsharǵa kóshedi. Sebebi Narynqoldyń ortalyǵyndaǵy "Qazaqstannyń 40-jyldyǵy" atyndaǵy ujymshar kartop keńshary bolady. Al, halyq teatry ujymshardyń balansynda bolý kerek eken. Teatr Qaınarǵa kelgen soń eki jyldan keıin aýyldyń úlken Mádenıet úıi paıdalanýǵa beriledi. Ábdiǵalym Naımantaev 1971 jyldan mezgilsiz qaıtys bolǵan 1984 jylǵa deıin teatrdyń rejısseri boldy. Aıaýly jary Rafııa aýdan tarap, teatr qyzmetin toqtatqanǵa deıin eńbek etedi.

Ábdiǵalym Naımantaevtan keıin teatrdy az ýaqyt, oqýǵa ketkenshe uly Asqar Naımantaev, sosyn bir-eki jyl Ábish Meıirmanov (qazir Kegen aýdany, Tasashy aýylynda turady), keıin Ibragım degen teatr-kórkemsýret ınstıtýtynyń túlegi, odan keıin Baqytjan Atakeldıev (qazir Sheńgeldi aýylynda turady) basqardy.

Halyq teatrynda uzaq jyl tabandy eńbek etip, el qurmetine bólengen ártister az emes. Molardyń qatarynda Mels Serǵalıv, Klara Qalıeva, Eken Ábildaev, Muhamed aǵa, Tólegen aǵa, Baqytjan Atakeldıev, Nesiphan Bektemirova, Sveta Bazarbaeva, Amankeldi Tólebaev, Erkin Ábdiqalov sııaqty ártister bar.

2018 jyldyń sáýirinde Raıymbek aýdany qaıta ashyldy. Sol kezdegi ákim marqum Jolan Omarov ónerdiń qarashańyraǵyn qaıta kóterýge muryndyq bolyp, oraılastyryp kele jatqanda Talǵar aýdanyna aýysyp ketti. Biraq ıgi bastama aıaqsyz qalmady. Ornyna kelgen aýdan ákimi Nurjan Keńesuly teatrdyń qaıta jańǵyrýyna yqylasty bolyp, oblystyq mádenıet, qujattama jáne arhıvter basqarmasynyń basshysy Marlen Kólbaevtyń qoldaýymen búgin Taldyqorǵan tórine kelip, "Hantáńiri halyq teatry" ataǵyn qorǵady.