Áblıazov pen Hrapýnov sheteldik bankter arqyly 755 mıllıon dollar jylystatqan

Muhtar Áblıazov pen Vıktor Hrapýnov sheteldik bankter arqyly 755 mıllıon dollar jylystatqan. Bul týraly halyqaralyq jýrnalıstik tergeý konsorsıýmynyń (ICIJ) jahandyq esebinde habarlandy.

Esepke sáıkes, álemdegi bes iri bank - JPMorgan, HSBC, Barclays, Deutsche Bank jáne Bank of New York Mellon - 1999 jyldan 2017 jylǵa deıin kúdikti sıpattaǵy kóptegen tranzaksııalar júrgizip, klıentterge eki trıllıon dollardan astam aqshany jylystatýǵa kómektesip otyrǵan.

Atap aıtqanda, 2008 jyldan bastap 2016 jylǵa deıin Muhtar Áblıazovtyń sheteldik bankterdegi shottary boıynsha 666 mıllıon dollarǵa 73 operasııa júrgizilgen. Áblıazov shottary boıynsha 73 tranzaksııanyń 14-i bankterde kúdikti dep belgilengen. Osy ýaqytta Áblıazovqa barlyǵy 27 bank shottary tıesili bolǵan.

Hrapýnovtar otbasy 2003 jyldan 2017 jylǵa deıin 88,9 mıllıon dollarǵa 206 tranzaksııa júrgizgen, onyń 29 tranzaksııasyn bankter kúdikti dep tanyǵan. Jalpy, Hrapýnovtar otbasy 37 bankte esepshotqa ıe bolǵan.

Tergeýdiń negizinde 2,1 myńnan astam "kúdikti operasııalar týraly esepter" (SAR) bar, olardy bankter AQSh qarjy mınıstrliginiń FinCEN bólimshesine (qarjylyq qylmystarǵa qarsy kúres basqarmasy) usyndy. Bul "qupııa" materıaldardy BuzzFeed basyp shyǵaryp, sodan keıin ICIJ uıymyna tapsyrdy. Jýrnalıster konsorsıýmy tergeý júrgizip, qujattardy taldaǵan 88 elde 400-den astam jýrnalısterden turatyn top qurdy.

Jalpy somanyń 514 mıllıard dollary JPMorgan bankine, al 1,3 trıllıon dollary Deutsche Bank-ke tıesili. Bankter "úlgili minez-qulyq" týraly ýádelerin birneshe ret buzdy dep habarlanǵan. Olar zańsyz áreketteri úshin alynǵan, atap aıtqanda, salyqtyq alaıaqtyq, esirtki satý jáne qylmys jasaǵany úshin alǵan qarajattaryn jylystatýy múmkin. Bankter keıde sanksııalardy buzyp, sonymen qatar klıentterge olardy aınalyp ótýge kómektesken.

Jýrnalıster jasaǵan tergeýde Venesýela, Qytaı, Reseı, Ýkraına, Qazaqstan, Afrıka jáne basqa da memleketter bıznesmenderiniń esimderi jazylǵan.