ShQO-daǵy Eleke sazynan arheologtar altyn qazyna tapty

Tarbaǵataı aýdanyndaǵy Eleke sazynan tańqalarlyq olja tabyldy.

Ál-Farabı atyndaǵy Qazaq Ulttyq ýnıversıtetiniń ǵalymdary arheolog ári professor Ábdesh Tóleýbaevtyń jetekshiligimen saq qoǵamynyń bıleýshisine tıesili at-ábzelderin tapty. Atalmysh jádigerdiń tusaýkeseri tarıhı-ólketaný mýzeıinde ótti.

Zertteý jumystarynyń nátıjesinde tabylǵan 850 altyn buıymnyń barlyǵy saltanatty at sherýine arnalǵan. Ǵalymdardyń baǵamdaýynsha, qazyna orta saq saq dáýirine tıesili. Shamamen b.d.deıingi V-IV ǵasyrlardyń enshisindegi jádigerler ekenin atap ótken oryndy.  

«Qazynany qorǵannyń ózinen tapqan joqpyz. Bul kósemniń zıraty qulshylyq orny ekeninen habar beredi. Kósem qaıtys bolǵan soń osy aýmaq kıeli oryn dep sanalyp, oǵan adamdar kelip, ata-baba rýhyna syıynǵan. Saqtar men keıingi túrik taıpalaryna osyndaı dástúr bolǵan. Soǵan baılanysty biz munda bıleýshi jerlendi degen tujyrym jasadyq, - dedi Ábdesh Tóleýbaev.

Ǵalymdar bul joly taǵy bir márte Shilikti qorǵanynan tabylǵan altyn adamnyń ózi bizdiń ata-babamyzdyń burynnan beri memlekettik forma qalyptastyrǵanyna kóz jetkizdi. Sonymen qatar tabylǵan artefaktilerden saq qoǵamynda da baı men kedeı dep topqa bólingenin ańǵarýǵa bolady.

Tabylǵan buıymdardyń bári ań stılinde jasalǵan. Tarbaǵataıdaǵy saq eskertkishteri jádigerleriniń tehnologııalyq jaǵynan daıyndalýyna qarap, onyń shamamen b.d.deıingi V- IV ǵasyrlarǵa tıesili ekenin ańǵarýǵa bolady.

«Ejelgi sheberler birin-biri qaıtalamaǵany kórinip tur. Árbir sheberdiń ózindik qoltańbasy baıqalady. Barlyq tabylǵan zat muqııat jasalǵan. At-ábzelderiniń deni juqa folgadan ázirlengen. Altynnan tyǵyzdalyp jasalǵan at-ábzelderin buǵan deıin kezdestirgen joqpyn», - dedi Ábdesh Tóleýbaev.

Ǵalymdardyń pikirinshe, úlken qulaqty jolbarys-pantera úlgisinde jasalǵan alqa erekshe qyzyǵýshylyq týdyrady. Mıfologııalyq janýardyń aıaǵyna ilingen qońyraý da bar. Sondaı-aq ǵalymdardy eki shynjyr symdaǵy aqyq tastary bar alqa da qyzyqtyrdy.

Taǵy bir erekshe dúnıeniń biri – mysyq tuqymdastarǵa jatatyn mıfologııalyq qulaqty jyrtqysh ań beınelengen alqa.

Aıta keteıik, Tarbaǵataı saqtarynyń óneri  bizdiń dáýirimizge deıingi V- IV ǵasyrlarǵa tıesili. Tabylǵan jádigerlerdiń ereksheligi – sapasy men bir-birine uqsamaıtyndyǵynda jatyr.

Sondaı-aq, ol qorǵannan 50 metr jerde qola men altyn quıatyn ustahana tabylǵanyn atap ótti.

Ábdesh Tóleýbaevtyń aıtýynsha, tabylǵan jádigerler – bul zertteý jumystarynyń bastapqy nátıjesi ǵana. О́ıtkeni arheologtardyń aldaǵy ýaqytta atqaratyn jumystary jeterlik. Taıaý arada olar 4 kishi qorǵandy zertteýge kirisedi.