О́LKENIŃ DAMÝ QARQYNY TEJELGEN JOQ

Mańǵystaý oblysynyń bıylǵy qańtar-shildedegi áleýmettik-ekonomıkalyq damýyndaǵy negizgi kórsetkishter boıynsha oń dınamıka baıqaldy. Bul týraly aımaq basshysy S.Trumov óz esebinde málimdedi. 

Atap aıtqanda, óńdeý ónerkásibiniń kólemi – 103%, aýyl sharýashylyǵy óniminiń jalpy kólemi – 100,1%, negizgi kapıtalǵa salynǵan ınvestısııa – 111,1%, qurylys jumystarynyń kólemi – 107,1% bolsa, turǵyn úıdi iske qosý qarqyny – 100,2% (7 aıǵa – 682 myń sharshy metr) deńgeıinde qamtamasyz etilip, oń ósimge qol jetkizildi.
Búgingi tańda bir kórsetkish boıynsha, bul – ónerkásip óniminiń kólemi 4,5%-ǵa tómendegen. Sebebi, OPEK kelisimi aıasynda munaı óndirý kóleminiń 5,2%-ǵa azaıýymen baılanysty bolyp otyr. Nátıjesinde, óndirý josparlanǵan 18 mln. tonna munaıdyń ornyna, osy jylǵy kórsetkish 17,4 mln. tonnany quraıdy dep kútilýde.
Anyqtamaǵa kóz salsaq, koronavırýs pandemııasy ahýalyna baılanysty ónim óndirý kólemi 7 aıda iri kásiporyndardan «Mańǵystaýmunaıgaz» AQ– 5,2%-ke, «О́zenmunaıgaz» AQ – 1,5%-ke, «Qarajanbasmunaı» -AQ 6,6%-ke, «Býzachı Opereıtıng LTD» KF – 10,6%-ke, «Total» kompanııasy – 14,8%-ke, «Qaraqudyqmunaı» JShS – 16,5%-ke azaıǵany baıqalady.
Bıylǵy jyldyń 3 toqsanynan Túpqaraǵan aýdanynda qus fabrıkasy «Aqtaý-Agro» JShS-de 91 jumys ornyn, Qant shıkizatyn qaıta óńdeý shaǵyn zaýyty «Orda» JShS-de 35 jumys ornyn, Munaıly aýdanynda qurama jem zaýyty «Jamalbek» JShS-de 30 jumys ornyn, munaı kásipshiligi men burǵylaý jabdyqtaryn óndirý, qyzmet kórsetý jáne jóndeý óndiristik sehy «OSS Kazakhstan» JShS-de 50 jumys ornyn, shaǵyn gaz porshendi elektr stansııalary bazasynda «Qazaq gaz óńdeý zaýyty» úshin elektr energııasyn óndiretin «Oralmunaıprom» JShS-de 50 jumys ornyn, polımerlik qaptama óndirý zaýyty «Dostyq Polımer Plıýs» JShS-de 32 jumys ornyn jáne «Mangystau Oil Refining» JShS-de jańa 50 jumys ornyn ashý kózdelip otyr.
«Qazirgi jaǵdaıdy eskere otyryp, búgingi tańda óńir ekonomıkasyn ártaraptandyrý aıasynda shıkizattyq emes sektordy damytýdyń is-qımyl josparyn iske asyrý esebinen oń nátıjeler kórsetýde. Taıaýda ǵana týrızmdi damytý salasynda «Rıksos Aqtaý» qonaq úı kesheni sátti iske qosylyp, qazirdiń ózinde týrısterdiń qyzyǵýshylyǵyn arttyrýda. Sonymen qatar, óńdeý ónerkásibi kásiporyndarynyń júktemesin arttyrýǵa jumystar qarqyndy júrgizilip, bıyl osy salada 7 jańa joba iske qosylady.
Bizdiń baǵytymyz shıkizattyq emes óńdeý ónerkásibi, aýyl sharýashylyǵy, týrızm, kólik jáne logıstıka, kásipkerlik salalaryn damytý jumystaryn kúsheıtý. Nátıjesinde jańa jobalardy iske asyrý arqyly 1 myńǵa jýyq jumys orny qurylady.
Qazirgi maqsat – óńirdegi qoldaýdy qajet etetin árbir kásiporynǵa súıemeldeý kómegin kórsete otyryp, kásipkerlik belsendilikti arttyrý.
Tutastaı alǵanda jyl qorytyndysymen óńirdiń áleýmettik-ekonomıkalyq damý jaǵdaıynyń qarqynyn tómendetpeý qamtamasyz etiledi», - dep atap ótti aımaq basshysy Serikbaı Trumov.
Al óńirlik bıýdjet qarajatynyń ıgerilýine qatysty osy jyldyń 1 tamyzyna jergilikti bıýdjet kiristeri 82,5 mlrd. teńgege nemese eseptik jospar kezeńine 105,9%-ke oryndaldy. Byltyrǵy jylǵy esepti kezeńmen salystyrǵanda olardyń ósý qarqyny 5,9%-ti qurasa, túsimderdiń oryndalysy 100,8% qurady. 
Oblys bıýdjetiniń shyǵys bóligi 139,8 mlrd.teńgege nemese 98,6%-ke oryndaldy, onyń ishinde jergilikti bıýdjet 99,2%-ke, respýblıkalyq bıýdjetten bólinetin nysanaly transfertterdiń ıgerilýi 97,5%-ke oryndaldy.
Respýblıkalyq bıýdjetten nysanaly transfertter boıynsha oryndalmaǵan soma – 1 324,3 mln. teńge, onyń ishinde 971,3mln. teńge únemdelgen qarajat esebin quraıdy.
Memlekettik satyp alýdan jáne memlekettik uıymdardyń qyzmetkerleriniń bos oryndarynan únemdelgen qarajat 971,3 mln. teńge, al ıgerilmegen soma – 353 mln.teńgeni qurady. Onyń basym bóligi kólik ınfraqurylymyn ortasha jóndeý, qaıta jańartý jáne salý obektileri boıynsha oryndalǵan jumys aktileriniń bolmaýynan týyndady.
Bıýdjet qarajatynyń, sonyń ishinde respýblıkalyq bıýdjetten bólingen nysanaly transfertterdi ıgerý máselesi turaqty baqylaýda.