"Adamdar uıqysynan oıanbaı qalyp jatyr". Atyraýdy ýlap jatqan ne?

Atyraý oblysynyń turǵyny, jýrnalıst Táýirbek Bozeken áleýmettik jelidegi paraqshasynda Atyraýda munaı kompanııalarynyń zaýytynan tútinmen birge kúkirt sýtegi tarap jatqany jaıly jazdy. Qamshy tilshisimen sóılesken ol KVI men pandemııanyń órshýi osy ýly gazdyń taralýymen baılanysty bolýy múmkin dep kúdiktenedi. 

– Dál qazir "Munaıly Astana" dep aıdar taǵylǵan Atyraýdyń basty problemasy – COVID-19 ben pnevmonııa emes, kúkirt bolyp tur. Munaı kompanııalary aýaǵa jibergen osy kúkirt kesirinen qanshama adamnyń uıqysy qashty, basy aýyryp júr, allergııa qozdy, tipti keıbiri uıqysynan oıanbaı qalyp jatyr. Bul másele baıaǵydan beri aıtylyp keledi. Atyraý halqy bul sasyq, ýly aýa jaıly aıtyp-aıtyp sharshaǵan. Alaıda sońǵy 2-3 kúnde kúndiz de, túnde de taza aýa jutý múmkin emes bolyp otyr. Túngi saǵat 2-de kúkirtti aýaǵa taratýdy bastaıdy. Eń bolmasa, tańda terezeni ashaıyn deseń, qyshqyl ıiske ýlanyp qalamyz ba dep qorqamyz. Menińshe, osy kúkirt pnevmonııa men kovıdtiń órshýine sebepshi sekildi. Halyqtyń ımmýnıtetin álsiretip jatqan da osy kúkirt, – deıdi ol.

Jazba astyna pikir qaldyrǵan jeli qoldanýshylarynyń deni jýrnalıstiń oıymen kelisken.

– Ýly kúkirtsýtek gazy shirigen jumyrtqanyń ıisin shyǵarady. О́zge damyǵan elderde munaıdan bólinetin qosymsha gazdy qondyrǵylar arqyly súzip iske jaratady. Aýaǵa jibermeıdi. Tek bizdiń sorly Qazaqstan ǵana bilse de aqsha shyǵarǵysy kelmeıdi. Qansha shıkizatty aýaǵa bosqa jibergenimen qoımaı, halqyn aýrý qylyp, qyryp jatyr, – dep jazdy Gúlnar Jumaeva esimdi jeli qoldanýshysy.

Al Rýslan Esqaıyrov esimdi jeli qoldanýshysy Atyraý munaı óńdeý zaýyty túnde qaldyqtardy syrtqa shyǵaratynyn atap ótti.

– Tasqalada turamyz. Túngi 1-2-de aýa qatty ózgeredi. Tereze asha almaısyń. Shirigen jumyrtqanyń ıisi tańǵy 5-6-ǵa deıin ketpeı turady. Atyraýda 2 kúnniń birinde jel bolǵan soń shydap otyrmyz, – dep pikir qaldyrǵan.

Ekolog Mels Eleýsizov kúkirttiń adam densaýlyǵyna zııan ekenin aıtty.

– Baıaǵyda Atyraýdyń  ekologııasyna qoǵamdyq ekspertıza jasaǵanbyz. Sol kezde aýada kúkirt jınalǵany anyqtalǵan bolatyn. Onyń ıisi adamnyń basyn aınaldyrady. Joǵary konsentrasııadaǵy kúkirt gazyn jutqan kezde adam tunshyǵady. Jutyný qıyndap, ókpe jedel isinýi múmkin. Ári ol órtense, ony sóndirý qıyn bolady. Bul máseleni tezirek qolǵa alyp, kúkirttiń taralýyn toqtatý kerek, – deıdi ekolog.

Osy máselege qatysty túsinik bergen ekologııa, geologııa jáne tabıǵı resýrstar mınıstrligi aýa sapasyn baqylaý stansııalary 12 shilde kúngi málimetterge taldaý júrgizgenin, nátıjesinde aýa quramyndaǵy kúkirt sýtegileriniń konsentrasııasy shekti shoǵyrlanýdan asqany anyqtalǵanyn habarlady. 

"Atyraý qalasynda aýa sapasynyń nasharlaýyna baılanysty departament «Atyraý munaı óńdeý zaýyty» JShS-na jospardan tys tekserý taǵaıyndap, qazirgi ýaqytta quzyrly organǵa tirkeýge joldady. Tekserý nátıjesi boıynsha qosymsha habarlanady" delingen mınıstrlik málimdemesinde.