Koronavırýstan úı jaǵdaıynda qalaı emdelýge bolady?

Qazir koronavırýspen aýyrǵan adamdardyń kóbi úıde emdelip jatyr. Olar jeńil túrde aýyryp jatqandyqtan, juqpaly aýrýlar stasıonaryna jatqyzýdyń keregi joq. Degenmen, naýqas jaǵdaıynyń nasharlaýyna jol bermeý úshin kóńil bólýdi qajet etetin erejeler bar. QR DSM Qoǵamdyq densaýlyq saqtaý ulttyq ortalyǵy Qoǵamdyq densaýlyqty nyǵaıtý ortalyǵynyń basshysy Jazıra Emberdıeva tómendegideı kezeńter usynady. Bul týraly coronavirus2020.kz saıty habarlady.

– Eger sizde koronavırýs ınfeksııasynyń alǵashqy belgileri baıqalsa, birden qorqynyshqa boı aldyrmańyz. Úıde qalyp, basshyńyzǵa habarlańyz, otbasy múshelerinen oqshaýlanyńyz, turǵylyqty mekenjaıyńyzdaǵy emhana nemese 1406 nómirine Call-ortalyqqa habarlasyńyz. Sonymen qatar, ýchaskelik dárigerge ózińizdegi koronavırýs ınfeksııasynyń sımptomdary týraly aıtyńyz.

– Aýrýdyń eń jıi baıqalatyn belgileri: jalpy álsizdik, tamaqtyń jybyrlaýy, qurǵaq jótel, ıisti, dámdi sezbeý, dene qyzýynyń 38-39 gradýsqa deıin jáne odan da joǵary kóterilýi, bastyń qatty aýyrýy, bulshyq ettiń aýyrýy. Keıde aýrý as qorytýdyń buzylýymen – qusyp, ishtiń ótýine de ulasady. Keıde 4-8 kúnderde keýde qýysy aýyryp, demikpege ulasady. Tynys alý qıyndaıdy. Mundaı kezde ýchaskelik dárigerdi shaqyryp, jedel járdem qyzmetine habarlasqan jón.

–  Vırýstyń sımptomdary úırenshikti sýyq tııýge nemese tumaýǵa qaraǵanda, aıtarlyqtaı uzaq (aýrýdyń jeńil túrde ótýi kezinde 10-14 kúnnen bastap kúrdeli jaǵdaı kezindegi birneshe aptaǵa deıin) bolady. JRVI, tumaý kezinde aýrý 5-7 kúnge deıin ortasha deńgeıde ótedi.

– Koronavırýs ınfeksııasyna kúdigińizdi rastaý úshin ýchaskelik dárigerge qaralyńyz. Dáriger sımptomdardy aıqyndap, silekeıli qabyqshada vırýs bólshekterin PTR ádisimen anyqtaý úshin murynnan jáne ańqadan alynǵan jaǵyndyny COVID-19-ǵa tekserýge jiberedi.

– Oqshaýlaý ornyn dáriger belgileıdi. Emhana dárigeri klınıkalyq kartınanyń negizinde sheshim qabyldaıdy –  eger sizdiń hal-jaǵdaıyńyz sýbektıvti túrde nasharlaı bastasa, aýyr dem alsańyz, keýde tusyńyz aýyrsa, tósekten tura almasańyz jáne álsireı bastasańyz, onda sizdiń aýrýhanada emdelgenińiz durys.

– Ambýlatorııalyq jaǵdaıda koronavırýs ınfeksııasy tek qana qoldaýshy terapııany talap etedi. Bul vırýstyń ózine áser ete alatyny dáleldengen medıkamentter ázirshe joq degendi bildiredi. Sondyqtan COVID-19 kezinde eń mańyzdysy – organızmge aýrýmen ózdigimen tótep berýge kómektesý. Suıyqtyqtardy – sýdy, sháıdi, morsty kóp mólsherde ishý, joǵary (38,5 ℃-tan joǵary) temperatýrany túsirý, jeke bólmede oqshaýlaný kerek.

Dáriger quptaǵan jaǵdaıda myna dárilerdi qabyldaýǵa bolady:

1. Parasetamol, aspırın, nımesýlıd tabl. – temperatýrany túsirý úshin;

2. Ingavırın 90 mg kúnine 1 kapsýla – 5 kún nemese

3. Tamıflıý 75 mg-nan kúnine 2 ret, 5 kún;

4. ASS 600mg-nan kúnine 2 ret, 5 kún;

5. Tamaqty fýrasılın eritindisimen kúnine 4-5 ret shaıý.

– Eger sizde qatar júretin sozylmaly aýrýlar bolsa, bazısti terapııany jalǵastyryńyz.

– Koronavırýs ınfeksııasynyń sımptomdary basqa JRVI kezindegideı emes, 2 ese uzaq sozylýy múmkin. Pasıentter taǵamnyń ıisin jáne dámin sezbegen kezde, qýat alý úshin tamaq jeýge ózińdi kóndirý qanshalyqty qıyn ekenin aıtady. Nátıjesinde jaǵdaıy nasharlaǵan kezde olar sýsyzdanǵan jáne álsiregen kúıde aýrýhanaǵa túsken. Sondyqtan úıde durys tamaqtaný kerek, negizinen, botqa, qyshqyl sút ónimderi, balyq, jemis-jıdek jáne kókónis sııaqty jeńil qorytylatyn kalorııaly taǵam jeý qajet. Dene belsendiligin shekteý kerek, jaqsylap uıqyny qandyrýdyń da mańyzy zor.

– Eger siz aýyr dem alsańyz, onda ishińizben jatqanyńyz abzal. Ish qýysyndaǵylardyń dıafragmany qyspaýy jáne ókpeniń aýamen, qanmen qanyǵýyna kedergi keltirmeýi úshin keýde qýysyńyzǵa jáne jambasyńyzǵa jastyqsha tóseńiz. Bul tynys alýdy jeńildetip, keýde qýysyńyzdyń aýyrýyn azdap basady.

– Eger siz úıde emdelseńiz, ózińiz tirkelgen mekenjaıdaǵy aýmaqtyq emhananyń baqylaýynda bolasyz. Sizben ýchaskelik dáriger nemese meıirger habarlasady. Olar halińizdi baqylaıdy, temperatýrańyzdy tekseredi, jalpy kóńil-kúıińizdi qadaǵalap, usynymdar beredi.

– Eger demikpeden ádettegi úı jumysyn atqarý (mysaly, tamaq daıyndaý), sóıleý qıyndyq keltirse jáne qarapaıym gıgıenalyq prosedýralardy jasaı almasańyz, tez arada emdeýshi dárigerge habarlasý kerek nemese medısınalyq jedel járdemdi shaqyryńyz.

Suıyqtyq kóp iship, ýaqytymen tamaqtanýdy umytpańyz. Kúnine eki ret dene qyzýyn, pýls, tynys alý jıiligin, arterıaldy qysymdy jáne zár bólý jıiligin tekserińiz. Emhana dárigerimen únemi habarlasyp turyńyz. Hal-jaǵdaıyńyz nasharlaǵan kezde jáne demikpe sımptomdary artsa jáne tynys alý qıyndasa – stasıonarǵa jatý úshin jedel járdem shaqyrý kerek.