"Uıǵyrlar ózi turatyn aýdan ataýyn ózgertýge quqyǵy bar"

Iаdıkar Ganıev atty facebook qoldanýshysy Qazaqstanda etnıkalyq uıǵyrlardyń qazaqtarmen teń quqyqty ekenin eske salyp, "uıǵyrlar da ózi turatyn kóshe men aýdan atyn ózgertýge haqyly" dep sanaıdy.

– Uıǵyrlar kóp jyldan beri Uıǵyr aýdanynda turyp keledi. Keıbireýler "uıǵyrlar 1950-1960 jyldan bastap qana Uıǵyr aýdanynda turady" deıdi. Joq, bulaı emes. Bul aýdandardyń birneshe ǵasyrlyq tarıhy bar. Tipti keı aýdandar Qytaımen shekaralas bolyp keledi. Biz jerdi bólip alyp, jeke memleket quramyz dep aıtyp jatqanymyz joq. Biz Qazaqstannyń zańdaryn moıyndaımyz, baǵynamyz. Tek uıǵyr halqynyń da basqa ulttar sekildi ózderi turatyn aýdan atyn tarıhymen baılanystyryp ózgertýge quqyǵy bar ekenin aıtqym keledi. Al 10 jyl buryn Qazaqstanǵa kóship kelgen oralmandar barlyq kóshe men aýdan ataýyn ózgertý kerek deıdi. Osy jaǵdaıda ádil sheshim shyǵarǵan jón, – dep pikir bildirdi facebook qoldanýshysy. 

Sondaı-aq Iаdıkar Ganıev uıǵyrlar men qazaqtar arasyndaǵy tartys 5 aqpandaǵy dúngen-qazaq oqıǵasyna uqsaıtynyn aıtty. 

– Bul oqıǵa bıylǵy jyly 5 aqpanda dúngender men qazaqtar arasyndaǵy qaqtyǵysty esime salyp otyr. Buzyq qazaqtar dúngenderge shabýyl jasady, úılerdi, dúkender men kólikterdi órtedi, adamdardy uryp-soqty. 400-den astam dúngender Qyrǵyzstanǵa qashýǵa májbúr boldy. Qazaqstan bıligi birlik, toleranttyq týraly aıtqanymen qazaqtardyń jaǵyna shyqty. Sebebi basqa ulttarǵa qaraǵanda qazaqtardyń sany kóp. Bılik kez kelgen qaqtyǵysta qazaqtardyń is-áreketi durys bolmasa da, qazaqtardy qorǵaıdy. Biz, uıǵyrlar, máseleni úlkeıtýdi qalamaımyz. Biraq Qazaqstan bıligi qazaqtardan bólek, Qazaqstan azamatyǵy bar uıǵyrlardyń quqyǵyn qorǵaıdy degenge de tolyq senimdi emespin. Buǵan dálelder men mysaldar da kóp. Sol sebepti men óz kezegimde, uıǵyr halqyn jastarmen keńesip, sóılesýge shaqyramyn. Kóptegen máseleler jastar arasyndaǵy túsinispeýshilik sebebinen bolatyny belgili. Sebebi jastar shapshań, shydamsyz bolyp keledi. Kishkentaı túsinpeýshiliktiń ózi úlken máselege aınalýy múmkin. Aýdandaǵy úlkender býyny jastar arasynda nasıhat júrgizip, aqyl aıtýy kerek. "Jer kimdiki?", "kim bóten, kim qojaıyn" degen sekildi maǵynasyz aıtys-tartystardan aýlaq bolý kerek. Sebebi bul jaqsylyqqa ákelip soqpaıdy. О́kinishke qaraı, mundaı pikirtalastar bilimsiz, ár jerden estigenin aıtqan adamdardyń arasynda bolyp jatady, – deıdi Iаdıkar Ganıev.