Rýhanı jańǵyrý – alysty kózdeıtin, jemisin jyldar salyp beretin baǵdarlama

Rýhanı jańǵyrý baǵdarlamasy 2020 jylǵy josparǵa sáıkes ulttyq biregeılik jáne pragmatızm syndy ıdeologııalyq qundylyqtardy nasıhattaý baǵytynda jumys isteıtini belgili.

Memleket hatshysy baǵdarlamany iske asyrýda bilim men ǵylymǵa qushtarlyq, eńbeksúıgishtik, ulttyq jáne órkenıettik qundylyqtardy nasıhattaý sııaqty sharalarǵa basymdyq berý kerektigin baıandaǵan bolatyn.

«Rýhanı jańǵyrý» baǵdarlamasyn júzege asyrý barysynda oryndalmaı qalǵan josparlar bar». Jıynda sóz sóılegen Aqparat jáne qoǵamdyq damý eks-mınıstri Dáýren Abaev osylaı dedi. Onyń sózinshe, 209 tarmaqtan turatyn baǵdarlamanyń 184-i júzege asqan. Iаǵnı 3 jylda meje 88% oryndalǵan.

Basty másele – el aýmaǵyndaǵy kórikti mekenderdi el ishinde nasıhattaý. Aldaǵy ýaqytta ulttyq qundylyqtardy arttyrý úshin mektep baǵdarlamasyna Abaı Qunanbaıuly syndy tulǵalardyń áýezdi ánderi men kúmbezdi kúıleri engizilmek. «Mektep oqýshylary bul tálimdi aýdıonusqadan úırenedi», – deıdi ol.

Búginde,  rýhanı jańǵyratyn ýaqyt – kitap oqýǵa, vırtýaldy kitaphanaǵa jazylyp, vırtýaldy mýzeı aralaýǵa, sonymen birge balamen sabaq oqyp, balanyń deńgeıin bilýge, tipti óz deńgeıińdi saralaýǵa bolatyn sátter.

Internet aıdynynda tekserilmegen málimet óte kóp, arzan kúlki de jeterlik. Ekinshi jaǵynan, salmaqty sóz, salıqaly dúnıe de muqıttaı. Tarazynyń qaı jaǵyna basymdyq beremiz, balamyz da kóbine sol jaqty tańdaıdy. Baǵdarlamanyń qabyldanǵanynyń 3 jyl aıasynda nendeı  paıdaly ister atqarylǵanyn atap óteıik.

Baǵdarlamaǵa súıene uıymdastyrylǵan tanymal joba «Qazaqstannyń 100 jańa tulǵasy» bizge  aramyzdaǵy erekshe qabiletti qoǵam damýynyń kóshbasshylary bolatyn 163 jasty anyqtap berdi. Biri – qýatty únemdeıtin qural oılap tapsa, ekinshisi – 11 synypta júrgende-aq Kembrıdj ýnıversıtetine shaqyrylǵan. Endi biri – ónertapqysh.

Rýhanı jańǵyrýdyń taǵy bir jemisi «100 jańa kitap». Búginde álemniń úzdik ǵalymdarynyń 77 oqýlyǵy  qazaq tiline aýdarylyp, 47-si baspadan shyqty. Barlyǵy eldiń joǵary oqýlaryna jiberildi. Bul oqýlyqtar sanaǵa silkinis ákelgen jáne jemisin endi bere bastaıtyn jańalyq. Endi 23 oqýlyq aýdarylady.

«Týǵan jer» jobasy bolsa, mesenattyq  mádenıetti qalyptastyrdy.  Týǵan ólkesin túletýge 12 000  mesenat at salysyp, 270 mlrd teńgege 5000-ǵa jýyq nysan salynyp, 2142-si qaıta jańǵyrtyldy. О́ńirde besinshi, jetinshi synyptar ólketaný kýrsyn oqydy. Sondaı-aq kıeli jerlerdiń tizimi jasaldy.

Al «jahandaǵy Qazaqstan mádenıeti» jobasy boıynsha, Altyn adam pandemııaǵa deıin álem murajaılaryna 26 sherý jasaǵan. Bul bizdiń baı mádenıetimizdi, qolónerimizdi barsha álemge tanystyrdy. Shetel kitaphanalarynda 34 Qazaqstandyq ádebıet jáne mádenıet ortalyǵynyń ashylýy, aqyn-jazýshylardyń úzdik shyǵarmalarynyń BUU-nyń 6 tiline aýdarylýy da úlken olja.

Túrli pikir aıtylsa da, kerektigi shúbá keltirmeıtin «Tomırıs», «Balýan Sholaq» ta Rýhanı jańǵyrý aıasynda túsirilgen. Sol sebepti mamandar alysty kózdeıtin, jemisin jyldar salyp beretin baǵdarlama desedi. Ol bir jaǵynan tulǵalyq damý, ekinshi jaǵynan ulttyq tutastyq jáne azamattyq qoǵam qalyptastyrýǵa yqpalyn tıgizetin biregeı joba.

Avtor: Daýlethanova Azıza