Birtanov qazaqstandyqtardan "jeke karantın" talaptaryn qatań saqtaýdy surady

Densaýlyq saqtaý mınıstri Eljan Birtanov «jeke karantın» talaptaryn qatań saqtaýdy surap, qazaqstandyqtardy óziniń jáne jaqyndarynyń amandyǵy úshin jeke qaýipsizdikke asa mán berýge shaqyrdy.

"Qurmetti dostar!
Men mınıstr retinde ǵana emes, eń aldymen koronavırýs epıdemııasynyń qaýip-qaterin jaqsy túsinetin jáne azamattardyń densaýlyǵy úshin erekshe alańdap júrgen adam retinde sizderge ótinish jasamaqpyn.

Dál qazir jaýapkershilikti moınymyzǵa alyp, árqaısymyz «jeke karantın» erejelerin muqııat úırener jáne ony ómir saltyna aınaldyrar kez keldi. Al indetti juqtyryp almaý úshin qarapaıym ǵana mynadaı sharalardy saqtasańyzdar bolǵany:

1.Jumysta, kólikte, kóshede, dúkende jáne t.b. jerlerde múmkindiginshe araqashyqtyqty saqtańyz;

2. Eger múmkindik bolsa keńsede emes, úıde otyryp jumys isteýge tyrysyńyz. Týys, dostarmen onlaın, vıdeo-qońyraý jáne ózge de jańa tehnologııalardyń kómegimen baılanys ornatyńyz;

3. Qoǵamdyq oryndarda maska kıip júrińiz;

4. Qoldy kem degende 20 sekýn sabynmen jıi jýyp, sanıtaızermen súrtińiz;

5. О́zińizdiń jáne otbasy músheleriniń temperatýrasyn jıi ólshep turyńyz" dedi mınıstri facebook-taǵy paraqshasynda.

Onyń sózinshe, atalǵan sharalar naýryz, sáýir jáne mamyr aılarynda tótenshe jaǵdaı kezindegi karantınde kóp kómektesken.

"Qazir álemniń keıbir elinde jáne Qazaqstanda da koronavırýs ınfeksııanyń ekinshi tolqyny júrip jatyr. Elimizde ekinshi tolqyn mamyr aıynyń sońynda karantın talaptaryn jeńildetkennen keıin bastaldy. О́kinishke qaraı, COVID-19 juqtyrǵandar sany birden artty.

Jaqynda Garvard qoǵamdyq densaýlyq saqtaý mektebi professorynyń zertteý materıaly jarııalandy. Onda avtor beta-koronavırýs maýsymy, ımmýnıtet jáne qarsy ımmýnıtet týraly málimetterdi paıdalanyp, SARS-CoV-2 koronavırýsynyń taralýyn eseptegen. Aıtýynsha, kúzgi-qysqy kezeńde SARS-CoV-2 qaıtalanady dep boljaǵan jáne tolqyndy boldyrmaý úshin 2022 jylǵa deıin ortasha áleýmettik araqashyqtyqty saqtaý talap etilýi múmkin – osy ýaqytqa deıin ujymdyq ımmýnıtet qalyptasady nemese vaksına ázirlep, ony paıdalanýymyz tıis. Qazir SARS-CoV-2 ımmýnıtettiń dárejesi men uzaqtyǵy belgisiz, sondyqtan birneshe ssenarıı esepke alynǵan. Materıal málimetteri boıynsha qysqa merzimdi ımmýnıtet (40 apta) jasalýy múmkin, onda indet jyl saıyn qaıtalanady. Eger merzimdi ımmýnıtet paıda bolsa, (104 apta) – eki jylda bir ret shyǵady. Al ómir boıǵy ımmýnıtet – vırýstyń elımınasııasy bolsa, 2024 jyly qaıta órshýi múmkin: science.sciencemag.org
Bul jańa ınfeksııa. Búkil álem ony zertteıdi, boljam jasaıdy, indetpen kúresý joldaryn izdeıdi, dep atap ótti ol.

Mınıstr ınfeksııanyń taralýyn shekteýge baǵyttalǵan sharalar men jeńildetilgen karantın arasyndaǵy ortaq teńdikti taýyp, ony qalypty ómir saltyna aınaldyrý qajettigi týraly aıtty.

"Koronavırýs bizdi áli taǵy da ábigerge salary anyq. Sondyqtan, bul sharalarǵa mán berip, muqııat qaraýǵa májbúrmiz. Aldaǵy ýaqytta jaǵdaıy aýyr naýqastar sany artýy múmkin. Alaıda biz jedel járdemge kezek kútken pasıentter men adam ómirin qutqaryp úlgere almaı jatqan dárigerlerdi kórgimiz kelmeıdi.

Qazir oqýshylar men stýdentter demalysta. О́kinishke qaraı, kez kelgen bala, shákirt nemese stýdent ınfeksııany tasymaldaýshy bolýy múmkin. Olar dostarymen kezdesemin dep júrip, indetti juqtyryp alsa, úıdegi egde jastaǵy ata-ana, jasy úlken týystaryna úlken qaýip tóndiredi. Onyń zardaby da aýyr bolmaq.

5 maýsymda DDSU halyqtyń túrli toptaryna arnalǵan maskaǵa qatysty jańa usynym jasady. COVID-19 taralýynyń aldyn alý úshin mindetti túrde áleýmettik araqashyqtyqty (kem degende 1 metr) saqtaý kerek. Medısına qyzmetkerlerine, respıratorlyq aýrý sımptomdary bar adamdarǵa, halyqtyń osal tobyna kiretin adamdarǵa, sondaı-aq 1 metr araqashyqtyqty saqtaýǵa múmkindik bolmaǵan kezde maska kııý usynylady. Sonymen qatar, DDSU COVID-19 jeńil sımptomdary bar adamdarǵa medısınalyq maska kııýge (jáne medısınalyq kómekke júginý) keńes beredi. DDSU pandemııa joq dep málimdedi degen pikir qate, áńgime sımptomsyz pasıentter COVID-19 az juqtyratyny jáne jalpy onyń basqa adamdarǵa berilmeıtindigi týraly. Bul turǵyda, maskany tek indettiń sımptomdary baıqalǵan adamdarǵa, qosymsha aýrýlary bar qarttarǵa jáne 1 metr araqashyqtyqty saqtaý múmkin bolmaǵan kezde ǵana kııýge keńes beredi. Barlyǵynyń maska kııýi mindetti emes.

Sonymen, Siz «jeke karantın» erejelerine nemquraıly qaramaı, jaýapkershilik tanytsańyz otbasyńyzdyń, týys, dostaryńyz ben áriptesterińizdiń, qala men eldiń qaýipsizdigin qamtamasyz etesiz. Biz birge kúressek qana burynǵy ómir súrý saltymyzǵa, jumysqa tezirek oralamyz, týǵan-týys, jaqyndarymyzben qaýyshyp, erkin júrip-turýǵa múmkindik týady, qaıta saıahatqa shyǵamyz.

Ol úshin árqaısyńyzdan «jeke karantın» talaptaryn qatań saqtaýdy suraımyn! О́z basyńyzdyń jáne jaqyndaryńyzdyń amandyǵy úshin jeke qaýipsizdikke asa mán berińiz. Aýyrmańyzdar!" dep sózin túıindedi Eljan Birtanov