Tarıhshylar muny kópten kútken edi..

"QR Prezıdentiniń osyndaı málimdeme jasaýy meniń pikirimshe jalǵyz tarıhshylardyń emes jalpy qoǵamnyń kópten kútken máselesi dep oılaımyn. Alǵash ret Qazaqstandaǵy qýǵyn-súrgin máselesi ótken ǵasyrdyń 1990 jyldarynyń ortasynda aıtyla bastady. Al, onyń tarıhı shyndyǵy 2000 jyldary ashyldy. Odan beri 15-20 jyl ýaqyt ótken eken. Biz ózimizdiń jalpy tarıhymyzǵa bóten bireýdiń tarıhy dep qaraımyz ba, joq álde bir salǵyrttyq kózqarasymyz bar ma ol jaǵyn bilmeımin. Bul máseleni kótergenimen memlekettik deńgeıde shyǵara almadyq. Qasym-Jomart Toqaevtyń osy máseleni kótergeni óte qýanyshty, ári memleket úshin qoǵamnyń bolashaq tarıhı modernızasııasy úshin urpaqtyń boıynda tarıhı sanany qalyptastyrýda asa mańyzdy dep bilemin.

Saıası qýǵyn-súrgin týraly aıtatyn bolsaq, zertteýshilerdiń kópshiligi bylaısha aıtqanda saıası qýǵynmen baılanystyrady, onyń da aýqymyn keńeıtý kerek. Sebebi, saıasattanýshylar aıtatyn 36-37 jyldar emes, onyń aldynda ıaǵnı jergilikti baıyrǵy turǵyndarǵa ásirese baı-aýqatty sharýalarǵa qarsy kúsh kórsetý, solardy qýǵyn-súrginge salý. Sondaı-aq, 1926 jyly Qazaqstan aýmaǵynda júrgizilgen egistik jáne shabyndyq jerlerdi qaıta bólý; 1928 jyly iri baılardyń jáne jartylaı baılar men kýlaktardyń mal-múlkin tárkileý, odan keıin jappaı ujymdastyrý, zorlap otyryqshylandyrý kezinde ol óziniń aıqyn kórinisin berdi. Sondyqtan da qýǵyn-súrginniń bir baǵytyn osy qazaq sharýalaryna qarsy júrgizilgen saıasatpen baılanystyrý kerek.

Men óz basym jáne men biletin kóptegen tarıhshylar muny kópten kútken edik. Eger de biz tarıhymyzǵa qurmetpen qarap, urpaǵymyzdy tarıhı sana, tarıh arqyly tárbıelegimiz kelse búgingi Prezıdenttiń úndeýin óte joǵary baǵalaımyn".

Muhatova Orazgúl Hasenqyzy
tarıhshy, tarıh ǵylymdarynyń doktory, professor