"Gender teńdigi – ol tek saıasattyń ǵana emes, iskerlik álemniń máselesi"

Prezıdent Qasym-Jomart Toqaevtyń alǵash ret Ulttyq qoǵamdyq senim keńesiniń otyrysynda partııalyq saılaý tizimderinde kvotalardyń 30 prosentin áıelder men jastar úshin engizý jónindegi bastamasy búgin «Qazaqstan Respýblıkasyndaǵy saılaý týraly» Konstıtýsııalyq zańyna tolyqtyrýlar engizý týraly» zańda júzege asty.  

Kóptegen elderde qazirgi kúnniń ózinde áıelder saıası ómirde áleýmettik-mádenı bógetter, genderlik steretıpter jáne saıası partııalar men saılaý júıeleriniń qurylymdyq tosqaýyldary sekildi túrli kedergilerge tap bolady. Osyǵan qaramastan áıel zaty eldiń qoǵamdyq-saıası damýyna orasan zor úlesin qosýda, alaıda olardyń eńbegi kóp jaǵdaıda elenbeı qalady.   

Álem boıynsha ulttyq parlamenttiń 35% nemese odan da kóp áıel-músheleri tek 26 elde ǵana  bar – ol Ulybrıtanııa, Italııa, Fransııa, Estonııa jáne basqa da kóbinese Eýropa elderi.

Olardyń basym kópshiligi 2000 jyldardyń ortasynda arnaıy kvotalardy engizý arqyly bul ıgilikke qol jetkizdi (máselen, Fransııa, Belgııa, Portýgalııa, Ispanııa). Atalǵan elderde engizilgen kvotalar áıelder úshin saıasatta jetistikke jetýge kedergi týǵyzatyn genderlik saıası alańdaǵy aýytqýlardy teńestirýge, keıbir qurylymdyq tosqaýyldardy azaıtýǵa shynymen kómektesti.  Osyndaı normalar eldiń parlamenti shyn reprezentatıvti bolyp tabylatynyn jáne ózi ókildik etetin halyqtyń pikirin bildiretinine kepil bolady.  Ol sondaı-aq ár azamattyń saılanýǵa degen quqyǵyn rastaıdy.

Quramynda áıelder sany joǵary parlament ádette eldegi áleýmettik máselelerdi tıimdirek sheshedi  jáne densaýlyq saqtaý men bilim berý salalaryna erekshe kóńil bóledi. Gender saıasatyn júzege asyrý boıynsha zańnamalyq bastamalar sheshýshi mánge ıe, sebebi ol mýltıplıkatıvti nátıje berip, áıelderdi bıznestegi jáne azamattyq sektordaǵy tabysqa yntalandyrady, sondyqtan gender teńdigi – ol tek saıasattyń ǵana emes, iskerlik álemniń de máselesi. Kóptegen zertteýler kompanııalardyń quramynda áıel-menedjerler neǵurlym kóp bolsa, soǵurlym ol tabysty bolatynyn kórsetýde. Ekonomıka men qoǵam óziniń barlyq  daryndaryn jynysyna qaramaı qoldanýǵa múddeli.

Osynda aıta ketetin másele, kvotalar óz negizinde áleýmettik toptardy qoldaýǵa jáne kóp ýaqytta jınalyp kelgen teńsizdikti joıýǵa baǵyttalǵan pozıtıvti kemsitýshilikke qarsy ýaqytsha sharalar bolyp tabylatynyn umytpaýymyz jón. Osyndaı teńsizdik joıylǵan sátten bastap bul kvotalardan bas tartýǵa bolady. Genderlik kvotalar óz kezeginde jergilikti jaǵdaıǵa beıimdelýi kerek, sonymen qatar quqyq qoldaný mehanızmderimen qýattalý qajet.

Alýa Joldybalına,

QR Prezıdentiniń janyndaǵy

Qazaqstan strategııalyq

zertteýler ınstıtýtynyń

bólim basshysy