Koronavırýs. Vaksına pandemııanyń taralýy shegine jetkende jasalýy múmkin

Álem boıynsha 35 kompanııa men akademııalyq ınstıtýt koronavırýs vaksınasyn jasap shyǵarýǵa jarysýda. Olardyń ishinde keminde tórteýi vaksınany janýarlarǵa synaqtan ótkizip úlgergen, dep jazady theguardian.com.

Onyń alǵashqysy – Bostondaǵy Moderna bıotehnologııalyq fırmasy adamzatqa jaqyn ýaqytta qoldanýǵa bolatyn vaksınalardy daıyndaıtynyn málim etti.

Ǵalymdar bolashaqta koronavırýstar tobyna jatatyn vırýstar álemge qaýip tóndirýi múmkin dep sanaıdy.

Koronavırýstar saldarynan qazirge deıin álemde eki epıdemııa taralǵan. Olar 2002-2004 jyldary Qytaıda taralǵan SARS jáne 2012 jyly Saýd Arabııasynda bastalǵan MERS. Bul – ekeýi de koronavırýstar toby týdyrǵan juqpaly indetter.

Merılend shtatynda ornalasqan «Novavaks» kompanııasy da kóktemde adamdarǵa test jasaıtynyn aıtqan.

Pandemııa densaýlyq saqtaý júıesi álsiz nemese jetkilikti qarjylandyrylmaǵan elderde aýyr tıýi múmkin. О́ıtkeni memlekettiń vaksınaǵa muqtajdyǵy men satyp alý qabiletiniń arasyndaǵy balans olarǵa óte úlken qıynshylyq ákelýi múmkin. 

Mysaly, 2009 jylǵy H1N1 tumaýy pandemııasy kezinde, vaksınany satyp alaýǵa qaýqarly elder pandemııany tez jeńdi de, al qarjylyq qıyndyqtaǵy elderde vaksına jetispeýshiligi týyndady.

Sonymen qatar, mynadaı ssenarııdi boljaýǵa da bolady: damýshy álemge vaksınalardyń negizgi jetkizýshisi – Úndistan, Qytaı sııaqty elder vaksınany aldymen óziniń 1,3 mıllıard halqyn qorǵaý úshin paıdalanady, sosyn ǵana vaksına eksportyn oılastyrady.

Ǵalymdardyń aıtýynsha, pandemııanyń taralýy shegine jetkende nemese azaıa bastaǵanda ǵana vaksına jasalyp shyǵýy múmkin. Sondaı-aq bul pandemııa tumaý sııaqty qaıtadan paıda bolatyn epıdemııa bolýy yqtımal. Ondaı jaǵdaıda vaksınanyń mańyzy tipti kúsheıe túsedi. Kóp adamdardyń ómirin qutqaryp qalady.

Talǵar Dálelǵazy