AQSh-ta "panıka" joq, Qytaıda karantın toqtady. Sheteldegi qazaqtar koronavırýs týraly ne deıdi?

О́tken jyldyń sońynda Qytaıdyń Hýbeı provınsııasynyń Ýhan qalasynda belgisiz vırýs taraı bastady. Keıinnen bul vırýsqa Dúnıejúzilik densaýlyq saqtaý uıymy Covid-19 degen ataý berdi. Sońǵy aqparat boıynsha, koronavırýsty álemde 169 myńnan astam adam juqtyryp, odan qaza bolǵandar sany 6 myńnan asqan. Búginde vırýs 130-dan astam elge taraldy. Olardyń arasynda Qazaqstanda bar. Resmı derek boıynsha, elde 9 adamnan vırýs tabylǵan. Olardyń deni Eýropadan kelgender. 

Dúnıejúzilik densaýlyq saqtaý uıymy "pandemııa" dep ataǵan koronavırýstyń aldyn alý maqsatynda Qazaqstanda prezıdent Qasym-Jomart Toqaevtyń jarlyǵymen bir aılyq tótenshe jaǵdaı jarııalandy. Prezıdent jarlyǵyna sáıkes, mektepterde demalys erte bastalyp, joǵary oqý oryndary qashyqtan bilim berýge kóshti. Al koronavırýs tabylǵan basqa elderde jaǵdaı órbip jatyr? Qamshy tilshisi AQSh, Ońtústik Koreıa jáne Qytaıda júrgen qazaqstandyqtarmen sóılesip sol týraly surap kórdi. 

AQSh-tyń Kolıfornııa shtatynda bilim alyp júrgen Ásem Álmuhanbettiń aıtýynsha, kóptegen mektep pen oqý oryndary onlaın júıege kóshe bastaǵan. Degenmen oflaın júıede jumys isteıtin oqý oryndary da bar. Mundaı júıedegi ýnıversıtet stýdentteriniń jeke pochtasyna koronavırýstan saqtaný joldary týraly aqparat jiberilgen. 

– Osy aptadan bastap men oqyp jatqan "Internexus" til ortalyǵy da onlaın júıege kóshti. Qazir sport zaldarda adam burynǵydan áldeqaıda az, tipti keı restorandar jabylyp jatyr. Saýda ortalyqtary buryn tańerteńgi 10:00-den keshki 21:00-ge deıin jumys isteıtin bolsa, qazir tańerteńgi 11:00-den keshki 19:00-ge deıin ǵana jumys isteıdi. Sonda da saýda ortalyqtarynda júrgen adamdardyń da azaıǵanyn baıqaýǵa bolady. Dúkenderde arnaıy qyzmetkerler kelýshilerdiń qolyna sanıtaızer sebedi. Amerıkalyqtar dúrligip jatqan joq. Tipti kósheden medısınalyq maska kıgen adamdardy kóp kórmeısiz, – deıdi Ásem Álmuhanbet. 

Ásem Álmuhanbet amerıkalyqtardyń dúkenderden azyq-túlikti kóptep alyp jatqanyn baıqaǵan. 

– Bir qyzyǵy, dárethana qaǵazy jáne jeke gıgenalyq zattar erekshe suranysqa ıe. Nege ekenin túsinbedim. Biz búgin 4-5 dúkennen izdep, dárethana qaǵazyn tappadyq. Tipti arnaıy saıttan tapyrys bergimiz kelgen, biraq olarda da joq bolyp shyqty. Buryn keshke dúken sórelerinde azyq-túlik tolyp turatyn. Al qazir tańerteń jáne túste dúkenge barsańyz ózińizge kerekti azyq-túlikti ala alasyz, biraq keı sóreler tolyqtaı bos turady. Osydan 2-3 kún buryn amerıkalyqtar azyq-túlikti kóptep alyp jatqanyn kórgenmin. Biraq eń bastysy azyq-túliktiń baǵasy qymbattamady, – deıdi AQSh-taǵy qazaqstandyq stýdent. 

Al aty-jónin jasyryn qaldyrýdy suraǵan Qytaıdaǵy etnıkalyq qazaq elde karantın toqtatylǵanyn aıtty.  

– Qytaıda aqpan aıynyń ortasynan bastap karantın jarııalandy. Eshkimdi syrtqa shyǵarmady. Tipti syrttan qulyptap ketip jatty. Munyń bári saqtyq úshin jasaldy. Qytaı osylaı jasaý arqyly koronavırýs juqtyrǵandardyń sanyn azaıtty dep oılaımyn. Qazaqstanda da osyndaı qatań tártip ornatsa durys bolar edi. Qazir Qytaıda jaǵdaı turaqtalyp qaldy. 2-3 kún buryn karantın toqtatyldy. Qazir kólik qatynasy jaılap-jaılap turaqtalyp jatyr. Mektepter 23 naýryzdan bastap oflaın júıege kóshedi, – deıdi Qytaıdaǵy etnıkalyq qazaq. 

Al koronavırýs kóp tarlalǵan elderdiń biri – Ońtústik Koreıada jumys istep jatqan Asqar (ótinishi boıysha, aty-jóni ózgertildi) esimdi shymkenttik azamat bul elde jaǵdaıdyń turaqty ekenin aıtady. Sózinshe, ol qazir Ońtústik Koreıadaǵy Chhondjý qalasynda jumys istep jatyr.

– Jaǵdaı turaqty bolǵanymen koronavırýs juqtyrǵandardyń sany kúnnen kúnge kóbeıip jatyr. Biraq halyq burynǵydaı jumys istep jatyr. Elde eshqandaı dúrbeleń joq. Dúken sórelerinde azyq-túlik jetkilikti. Biraq medısınalyq turǵydan jaǵdaı jaqsy jasalǵan, – deıdi ol.