London soty kúdikke ilingen múliktiń ıesi retinde Darıǵa Nazarbaevany atady

London soty Qazaqstan parlamenti senatynyń tóraǵasy Darıǵa Nazarbaevany Angılııa astanasydaǵy quny 100 mıllıon dollardan asatyn, "qaıdan kelgeni belgisiz baılyqqa alynǵan" degen kúdikke ilingen úsh jyljymaıtyn múliktiń ıesi dep atady. Bul týraly brıtanııalyq basylymdarǵa silteme jasap Azattyq Radıosy  habarlady.

Naýryzdyń 10-y kúni London joǵarǵy sotynda ótken otyrystan keıin brıtan basylymdary el astanasyndaǵy ofshorlyq kompanııalardyń atyna tirkelgen úsh jyljymaıtyn múliktiń ıesi retinde Qazaqstan parlamenti senatynyń spıkeri ári burynǵy prezıdent Nursultan Nazarbaevtyń úlken qyzy Darıǵa Nazarbaeva men onyń úlken uly Nuráli Álıevti atady. Keshe VVS medıakompanııasy brıtan bıliginiń kúdigin týǵyzǵan Londonnyń qymbat aýdandarynyń birindegi záýlim úıde Nuráli Álıev turady dep jazǵan.

Brıtan bıligi "qaıdan alynǵany belgisiz baılyq" retinde buǵattaý týraly order bergen bul úıler týraly aqparat sot barysynda jarııa etildi. Qazaqstan eks-prezıdentiniń otbasy músheleri bılik sheshimimen kelispeı, qarsylyq bildirgen edi. Ulybrıtanııanyń qylmyspen kúres jónindegi agenttigi el aýmaǵynan "las" aqshaǵa jyljymaıtyn múlik satyp alýǵa qarsy kúreste qoldanylatyn bul orderdi osymen ekinshi ret paıdalanyp otyr. Eger ıesi qarjyny zańdy jolmen tapqanyn dáleldeı almasa, onda osy orderge súıenip, kúdikti múlikti tárkileıdi.

"Nazarbaevtyń jıeni Nuráli Álıev pen onyń anasy, Nazarbaevtyń qyzy Darıǵa Nazarbaeva seısenbi kúni London joǵarǵy sotynda quny 80 mıllıon fýnt sterlıng turatyn Londondaǵy "qaıdan alynǵany belgisiz baılyq" retinde buǵattaýǵa order berilgen úsh jyljymaıtyn múliktiń túpkilikti benefısıary (menshik ıesi – red.) retinde ataldy" dep jazdy brıtandyq Financial Times gazeti.

Byltyr naýryzda Qazaqstan prezıdenttiginen ketkenimen, bılikke áli yqpalyn júrgizip otyrǵan Nursultan Nazarbaevtyń otbasy músheleri qatysty bul málimetterdi sot prosesine nazar aýdarǵan brıtandyq basqa basylymdar da jarııalady. Nazarbaev prezıdenttikten ketken kúni onyń úlken qyzy Darıǵa Nazarbaeva parlament senatynyń spıkeri qyzmetine otyryp, memlekettik bılik ıerarhııasyndaǵy ekinshi tulǵaǵa aınalǵan.

Brıtan basylymdary (keıbiri Londondaǵy jyljymaıtyn múlikterdiń sýretterin de jarııalady) Ulybrıtanııanyń qylmyspen kúres jónindegi agenttigi buǵattaǵan nysandar - qymbat úıler men páterler ekenin jazady. Atap aıtqanda, Denvýd-roýdtaǵy záýlim úı, Chelsı aýdanyndaǵy 31 mıllıon fýnt sterlıngke alynǵan qos páter jáne "mıllıarderler kóshesi" atalyp ketken Bıshop-avenıýdegi 39 mıllıon fýntov sterlıngke satyp alynǵan qymbat úı. Bulardyń barlyǵy da ofshorlyq kompanııalardyń atyna tirkelgen, bul kompanııalar "qaıdan alynǵany belgisiz baılyq" retinde buǵattaýǵa berilgen ordermen kelispeıtinderin aıtady. Kompanııa advokattary bul múlikterdiń "qylmystyq jolmen kelgen qarjyǵa satyp alynǵanyn" joqqa shyǵarady.

Nuráli Álıev pen onyń áıeli Aıda Álıevanyń ókili Lorna Skınner Bıshop-avenıýdegi úıde otbasymen birge turǵan Álıevti múliktiń ıesi dep atady dep jazady Financial Times. Advokat "jaqynda ury túskenin" aıtyp, bul nysan týraly aqparatty jarııa etpeýdi suraǵan, biraq sot onyń ótinishin qanaǵattandyrmady.

Jyljymaıtyn múlikter tirkelgen ofshorlyq kompanııalardyń advokaty bul úılerge Darıǵa Nazarbaevanyń burynǵy kúıeýi ári Nuráli Álıevtiń ákesi rahat Álıevtiń qatysy joǵyn, úıler onyń aqshasyna satyp alynbaǵanyn aıtqan. Ulybrıtanııanyń qylmyspen kúres jónindegi agenttiginiń tergeýshileri jyljymaıtyn múlik Rahat Álıevtiń "las aqshasyna" satyp alynǵan dep sanaıdy. 2007 jyly qaıyn atasy Nursultan Nazarbaevpen arazdasyp qalǵan Qazaqstannyń Avstrııadaǵy burynǵy elshisi Rahat Álıevke Qazaqstan soty "memlekettik tóńkeris jasamaq bolǵan", "adam urlaǵan", "qylmystyq top qurǵan" degen aıyptar boıynsha syrttaı uzaq merzimge túrme jazasyn kesken. 2015 jyly Vena túrmesinde bir kisilik kamerada qamaýda otyrǵan Rahat Álıev óli tabylǵan.

London sotynda kúdikke ilingen jyljymaıtyn múlik ıeleriniń múddesin qorǵaýshy advokat Rahat Álıevtiń Darıǵa Nazarbaevamen 2007 jyly ajyrasqanyn, sol sebepti 2008 jyldan keıin satyp alynǵan Londondaǵy jyljymaıtyn múlikke onyń qatysy joǵyn aıtty dep jazady VVS. Advokat tergeýshilerdiń "joqtan bar jasap otyrǵanyn" aıtyp, olardyń "álem týraly patrıarhaldy josyqsyz túsinigin" synady jáne "Nazarbaevanyń óz betinshe tabys tabýǵa qabiletti áıel" ekenin málimdedi dep jazady brıtan basylymy. Advokat óz klıentteri qylmyspen kúres jónindegi agenttigine jyljymaıtyn múlikti satyp alý jáne qarjyny basqarý týraly qujattardy usynǵanyn, biraq agenttiktiń ony zertteýden bas tartqanyn aıtqan.

Nazarbaevanyń ókiliniń aıtýynsha, onyń klıenti "eshqandaı quqyq buzýshylyqqa qatysy joǵyn jetkizedi jáne sottyń bul máseleni tezirek sheshkenin asyǵa kútedi".

Azattyq saıtynda naýryzdyń 10-y kúni Nuráli Álıevtiń jyljymaıtyn múlki týraly maqala jarııalanǵannan keıin onyń zańgeri Katrına Dalıdiń redaksııaǵa joldaǵan hatynda "Nuráli Álıevtiń bul is boıynsha barlyq tıisti aqparatty usynyp, NCA-ǵa (Qylmyspen kúres jónindegi ulttyq agenttik – red.) kómektesýge tyrysqanyn", al qazir "agenttiktiń ustanymymen múlde kelispeıtinin jáne sottyń máseleni tezirek sheshýin kútetinin" habarlaǵan.

Londondaǵy sot prosesi jalǵasyp jatyr.

Eger Nazarbaeva, Álıev pen olardyń ofshorlyq kompanııalary kúdikke ilingen daýly úılerdiń zańdy jolmen kelgen aqshaǵa satyp alynǵanyn sotta dáleldeı alsa, onda "qaıdan alynǵany belgisiz baılyq" retinde buǵattaýǵa berilgen orderdiń kúshi joıylady dep jazady VVS. Al eger olar dáleldeı almasa, onda bılik álgi úılerdi tárkilep, aýksıon arqyly satýdy talap etetin bolady. Bul is boıynsha qylmystyq jaýapkershilik qarastyrylmaǵan, "múlik ıelerine eshqandaı aıyp taǵylmaıdy, bul daý olardyń kináli ıa kinásizdigi jaıly emes" dep jazady brıtan basylymy.

Ulybrıtanııa bıligi burynǵy Sovet odaǵy quramynda bolǵan elderden shyqqandardyń kúmándi aqshany zańdastyrýyna qarsy kúresti 2018 jyly bastaǵan. Brıtan soty osy kezge deıin quny ondaǵan mıllıon fýnt sterlıng turatyn múlikti buǵattaǵan.