Toqaev  túlegen aýdanda toqsanǵa taıaǵan gazet jabylý aldynda tur

Tup-týra Almaty oblysyndaǵy Qasym-Jomart Toqaev tabanynyń izi "qalǵan" Qaratal aýdanyndaǵy jaǵdaı bul. Uzyna-uzaq 87 jyldyq tarıhy bar gazet esigin birjola syrtynan bekitýge az qalǵan.

Atalǵan jaǵdaıǵa baılanysty "Qamshy.kz" aqparat agenttiginiń oblystaǵy menshikti tilshisi aýdandyq "Qaratal" gazetine arnaıy baryp bilip qaıtqan bolatyn. 

«KABINETTER TAZALYǴYNA DA JÝRNALISTER JAÝAPTY»     

Gazet redaksııasy ornalasqan ǵımarat       

Shyny sol – búginde prezıdenttiń aımaqqa alǵashqy saparynan-aq ózin Úshqońyrdaı sezingen Úshtóbede (Qaratal aýdanynyń ortalyǵy – red.) senińiz-senbeńiz: tórt-aq bet gazet shyǵady. Aýdannyń qoıý tynys-tirshiligi, kúnde jıynnan asyp-tógilip jatqan ıdeologııasy da sol tórt betke syıyp ketken qazir. Tup-týra «tórtinshi bılik» ókili – jýrnalısti 30 myń teńgeniń ar jaq-ber jaǵyndaǵy jalaqyǵa qarasa, gazettiń ózi qýyqtaı qýysta otyr.

Redaksııa qyzmetkerleri         

Ol-ol ma, atalǵan gazet ótken jylǵy aýdandyq ishki saıasat bólimi jarııalaǵan tenderden de utylyp tynǵan. Urttam «asy» qalmaýǵa aınalǵan. Al ishki saıasattyń oblystaǵy basshylyǵy muny olardyń tenderlik júıede tebindi bola almaǵanyna telip qutylady. Bir sózben aıtqanda, aýdandyq baspasózdiń básekelestikke qabiletti bolmaýymen túsindirip álek.

Sodan ǵoı sodan, aımaqtaǵy aýdandyq basylymdardyń astaýyndaǵy asy jeke menshik gazetter nesibesine aınalyp kete barǵan. "Sonan soń?" deısiz be, burynnan-aq júıeli jumys jasap kele jatqan jergilikti jerdegi ıdeologııalyq qural haqysyn ustaǵannyń qolyna, tistegenniń aýzynda ketken deýge bolady. Búginde  aýdandarda redaksııasynyń meken-jaıy da joq, tipten, sol óńirlerde turaqty shtattyq qyzmetkerleri de joq jekelik gazetterdiń tenderde «upaıy» túp-túgel bolyp tur. 

Saldary ne deısiz ǵoı, toqsanǵa áne-mine tolamyn degen irgeli ujymda kólik júrgizýshi men eden jýýshy qyzymetker de joq. Ujymnan estigen alǵashqy sózimiz sol: «Endi kabınetter tazalyǵyna da jýrnalıster jaýapty» deıdi.

    Aýdandyq "Qaratal" gazetiniń bas redaktory Ashat О́mirbaı

Aýdandyq "Qaratal" gazeti bas redaktory Ashat О́MIRBAIDYŃ aıtýynsha, gazettiń  2015 jyldyń kúzinde jaýapkershiligi shekteýli seriktestik bolyp qurylýy kóp nárseni ózgertken. Jekelik gazettermen birge telmirtken tender máselesi de osy tusta bastalǵan. Onyń oıynsha, aqyry óńir ıdeologııasynyń aınasy bolǵan soń jergilikti basylymdarǵa quıylýy tıis qarajat burynǵysha máslıhat arqyly berilse, memleket qaramaǵyna ótsek deıdi. Bul týraly basqa aýdandaǵy basylym basshylarymen de sóıleskenin aıtady.

«BASTAPQYDA О́ZGERIS BOLMAǴAN SOŃ О́ZDERI QINALYP JATYR»

Bul – Almaty oblysy ishki saıasat basqarmasynyń basshysy – Rýstam ALPYSBAEVTYŃ sózi. Aýdandyq gazettegi "jarty qursaq" jaǵdaı týraly aıtylǵandaǵy áńgimeniń «Á, bisimildási». Sol qysqa-qaıyrymdy qaz-qalpynda berýdi jón dep taptyq.

Jýrnalıst:  Qaratal aýdanyndaǵy gazettiń jaǵdaıyna baılanysty ne aıtasyz?

Rýstam Álıuly: О́ńirlerde, aýdandarda gazettiń jaǵdaıy qıyn. Olardy básekelestikke jiberdi de óz tenderlerin utý úshin olar baǵasyn túsirýge májbúr. Baǵasyn túsirgen soń jylǵa josparlaǵan aqshasy tolyqtaı jetpeıdi. Sol sebepten aılyqtaryn qysqartady, basqa amaldaryn isteıdi...

Jýrnalıst: Aımaqta tilshi qosyny, tipti aýyl-aýdan tirshiligimen etene tanystyǵy joq jekelegen kommersııalyq negizdegi gazetterdiń  tendrdi utyp alýy qanshalyqty qısyndy?

Rýstam Álıuly: Iá, durys aıtasyz. Eki-úsh TOO (jaýapkershiligi shekteýli seriktestik – red.) bar. Jylda qatysyp baǵasyn túsiredi.

Jýrnalıst: Gazettiń menshigindegi eki kóliktiń bireýin ákimdik alyp qoısa, ekinshisi júrýge jaramaı tur deıdi. Redaksııanyń qazirgi múshkil hálin aıtyp jetkizý múmkin emes. Buǵan ne aıtasyz?

Rýstam Álıuly: Bul jerde búkil aýdanda solaı. Jeke menshikke berildi ǵoı gazetter. 50 paıyzy jekelikter. Mysaly, gazette qarajat bolmasa, aqsha bólinbese sol kisiler (aksııanyń qandaı da bóligin menshikke alýshylardy meńzeıdi – Q.Q.) qamtamasyz etý kerek qoı.

«SAIYN MURATBEKOVTERDYŃ IZI QALǴAN UJYM»

Tap "tóbeden" oqyǵan pikirińizdi taǵy qaıtalaı ketýge týra keledi. Sondaǵy qaqpaqylǵa túsken «Qaratal» gazetiniń taǵdyryna «taryqqan» pikirdiń syqpyty mynaý: «Sol kisiler qamtamasyz etý kerek qoı» deıdi Almaty oblysy ákimi Amandyq BATALOVTYŃ ishki saıasattaǵy senimdi «serkesi».

«Qoıannyń ózin kórip qaljasynan» túńil dep qazaqeń qalaı aıtsa, bul pikir de sonyń keri bolǵasyn, ári jýyrda ǵana Hakim Abaı týraly aqtarylyp sóz arnaǵan Qasym-Jomart TOQAEVQA dat aıtýdan basqa amal da joq syndy.

Sebep naqty: ózi túlegen aýdandaǵy, Ahmet Baıtursynuly aıtqandaı, halyqtyń kózi, qulaǵy, hám tili bolǵan  toqsan jastaǵy gazetti ómir súrý-súrmeýine endi oblystyń shamasy jetpeı qalǵandaı. Baqsańyz, «Bul jerde búkil aýdanda solaı» dep turmaı ma Rýstam Alpysbaev. Baqandaı 900 myń teńgege Orbulaq shaıqasynyń qurmetine qaǵazdan batyr jasatatyn, mılıondarǵa baýyrsaq pisirtip, júzdik myńdarǵa ydys-aıaq jaldap «toı» jasaıtyn bildeı bir ishki saıasatyńyz aıtyp tur bul sózdi. Rýhanı jańǵyrýǵa dep bóletin mıllıondardan halyqty rýhanı túletýi tıis gazetterge bólip berer "tıyn" tappaı otyr.  

Qosh. Sonymen, ákesi Kemel Toqaev bir qydyrý irgeli basylymdarda jaýapty qyzmetterde («Lenınshil jas», «Qazaqstan pıoneri», «Sosıalıstik Qazaqstan») eńbek etken, ózi qazaqqa Abaıdy birjola tanytardaı  talpynyp otyrǵan búgingi prezıdentke bul jaǵdaı múldem unamaýy kerek dep oılaımyz.

Aıtpaqshy, osy eki arada atalǵan gazette izi qalǵan aldyńǵy býyn aǵalarǵa da tildeskenbiz. Qynjylǵanda bári de bir-aq aýyz sózben kóńilimizde demep tastaǵan. Ol: «Bulaı bolmaıdy. Qudaı-aý, ol gazet ataqty Saıyn Muratbekovterdiń izi qalǵan ujym, talaı shákirtke ustahana bolǵan qasıetti orda ǵoı. Joǵarǵy jaqqa jetse bul másele sheshiler» degen sóz edi.

P.S. Endeshe, ákeniń izi qalǵan topyraqtaǵy Saıyn Muratbekovteı uly jazýshynyń qoltańbasy mórlengen aýdandyq gazettiń «qarynyn» bir oblys toıdyra almasa, Qasym-Jomart Toqaevtyń ózi eskerter, qos birdeı prezıdenttiń oblysyndaǵy «estimesterge»...