"Memleketke jandaryń ashymaıdy" : Professor Májilis tóraǵasy Nyǵmatýlınnyń sózine shúılikti

Jeliniń jeteli oıpazdary!
Bul jazbamdy Sizderge arnadym. Sizder arqyly QR Pralamenti Májilisiniń spıkeri N.Nyǵmatýllınge úshbý sálem joldadym.

Nyǵmatýllın Mádenıet jáne sport mınıstriniń orynbasaryna shúıligip otyr. Mınıstrlik ózderine bólingen bir 300 mıllıon teńgeni qorǵaı almaǵan ba, qalaı? «Aqshany dalaǵa shashasyńdar. Memleketke jandaryń ashymaıdy. Mırnıstrlikte 300 (?) adam jumys isteıdi. Sender syrttan fırma jaldaısyńdar. Sonda mınıstrlikte konsepsııa jasaıtyn bir adam bolmasa, ol apparattyń keregi ne? Mınıstrlikke qaraıtyn mýzeı, kitaphanalaryń bar. Olar ne isteıdi?...»

Qudaı-aý, spıker suraýdy jańbyrsha jaýdyrdy, mınıstrdiń orynbasaryna ursyp baqty. Syrt qaraǵan kisige, mınıstrliktiń ishki «kýhnıasynan» beıhabar jandarǵa jaǵyp-aq barady. Biraq, mınıstrlikte buryn qyzmet atqarǵan maman jaıynda Nyǵmatýllınniń suraýy, syny, sózi bizge unamady. Másele kóterisi durys. Biraq, shyndap kelgende bul talqy Elbasynyń «Bolashaqqa baǵdar: Rýhanı jańǵyrý» baǵdarlamaly maqalasynan týyndaıtyn mindetterge qarsylyq sııaqty bolyp shyqty shyndyǵynda!

Oılanyp kóreıikshi. Mınıstrlik jergilikti jerlermen baılanysyp jylyna birneshe teatr festıvalin ótkizedi. Halyqaralyq, respýblıkalyq t.b. Mınıstrlikte teatr máselesin qatań baqylaıtyn jáne osy isterdi uıymdastyratyn bir ǵana qyzmetker bar. Buryn oblys basqarǵan adamǵa oblystyq Mádenıet Basqarmasynyń mınıstrlik arqyly qarjylandyrylmaıtynyn aıtpaı-aq qoıaıyn. Sol sekildi jergilikti mýzeı, kitaphanalar... olar da jergilikti basqarý enshisindi. Ári báriniń aılyǵy aýyz tushymaıtyndaı az! QR Prezıdenti Q.Toqaevtyń mýzeı, kitaphana qyzmetkerleriniń aılyǵyn kóterý jóninde jıi aıtatyny sodan. Teatr sekildi mýzeı, kitaphana isterine qaraıtyn da birdi-ekili ınspektor bar. Olar ózderi konsepsııa jasap, ózderi júzege asyrýǵa shamasy da kelmeıdi, qarjysy da kótermeıdi. Sondyqtan, mınıstrliktegi álgi birli-jarym shtattaǵy ınspektor salanyń mamandaryna júginip, olarmen shartqa otyryp degendeı konsepsııa jasatýǵa, isti júzege asyrýǵa múddeli.Basqasha joly joq bul máseleniń.

Aıtalyq, Elbasy jazýshylarǵa gonorardy (qalamaqy) qaıtardy. Qaıtarǵanda máseleni N.Á.Nazarbaev osy mınıstrlikke júktedi. Mınıstrlikte qyzmet isteıtin jazýshy bary, joǵyn bilmeımin. (Jazýshylar odaǵynyń múshesi). Bir-er ǵana qalamger bar. Jýrnalıst degendeı. Jylda jazýshylar qoljazbamen tenderge qatysady. Myńdaǵan qoljazba. Ony mınıstrliktiń bir-er jaýapty qalamgeri qalaı taldap, qalaı talǵaı alady? Tipti onyń bárin oqyp shyǵý múmkin emes. Endi ne isteý kerek? Syrttan eksperttik komıssııa qurylady. Olar álgi qoljazbalardy bólip-bólip alyp oqıdy. Iriktep, suryptap júzdegen qoljazbadan bir-ekeýin ǵana jaramdy dep tabady. Jaramdy dep tabylǵan qoljazba iriktelip álgi ekspertterdiń komıssııasyna qaıta túsedi. Jatqan tartys. Mine, osy tartystan ótken qoljazba ǵana mınıstrlik tarapynan satylyp alynady. Ol qoljazba ǵana jyl aýdaryp baryp kitap bolyp shyǵady. Álgi ekspert (resenzent) qudaıyǵa jumys isteı me, sonda?

Mınıstrliktiń bar sala-sala jumystarynyń júıesi osyndaı. Buryn da osylaı bolǵan. Basqasha múmkin emes. Sonda álgi kópsinip otyrǵan 300 mln. teńgesi bar bolǵyryń «úp» deseń ushyp ketetin ebelek qurly da bolmasy ózinen-ózi túsinikti ǵoı, Nureke-aý!

Sport budan da kúrdeli. Qarajatty mádenıet salasyna qaraǵanda bálenbaı ese artyq jumsaýdy talap etedi.

Mádenıet jáne sport sharýasy – ulttyq másele! Memleketimizdiń, memleket quraýshy ultymyzdyń bar rýhanı jan baılyǵyn (Altyn adam kórmesin shet elderde uıymdastyrý. T.b.) syrt elderge keń kólemde jarnamalap kórsetý – eldik is! Eldik is qurǵaq patrıotızmge jasalmaıdy ǵoı.

Elbasynyń «Rýhanı jańǵyrý» Baǵdarlamasyn júzege asyrý da jáıden-jáı bola salmaıdy. Aldymen ony túsinip qabyldaıtyn maman kerek. Maman maqalany taldap is-sharany júzege asyrý metodıkasyn jasaıdy. Konseptýaldyq maqalanyń ózin urpaq uıasyna sińirý, oıyn boıyna jarystyra kemeldendire qalyptastyrý – rýhanı jańartý jolynda metodıkadan metodologııaǵa deıin qanshama jumys atqarylady. Sonyń bári qurǵaq patrıotızmge jasalmaıdy ǵoı.

Mádenıet jáne sport mınıstrligi kóp salaly. Altyn adamdy syrtqa tanystyrý, teatrdyń syrt elderge gastroli, ónerpazdardyń shet eldik festıvalderge qatysýy, jeńimpaz bolyp oralýy, sport ta solaı... bular únemshildikti jaqtyrmaıdy.

Qyl-qysqasy, órkenıetti elder el mádenıetinen qarjy únemdemeıdi. О́ıtkeni, eldiń ishki mádenıeti – onyń órkenıettik kórsetkishi. Qandaı eldi de ulttyq ózindik mádenıeti, mádenıetiniń ulttyq sıpatyna qaraı tanıdy syrt jurt. Búgin Mádenıetke quıylǵan aqsha, bólingen qarajat erteń ELGE sumdyq qazyna bolyp qaıtýy kerek. Búgin Mádenıetten únemdeý urpaqtyń erteńinen únemdeý! Sondyqtan Parlament májilisiniń spıkeriniń mınıstrlik qarjylaryn taldaý, talqylaýyn jaqsy yrymǵa joryǵanymmen, tap Mádenıet jáne sport mınıstrligin tyǵyryqqa tireýdi maquldaýǵa bolmaıdy dep oılaımyn.Únemdegish bolsańyzdar,ózge bir salalyq mınıstrlikterden únemdeńizder! Arylǵylaryńyz kelse Munaı, Energetıka t.b. salalardaǵy qara shybyndaı qaptaǵan deldal-kadrlardan qutylyńyzdar!

Qapy qalyppyz, rýhanı jańǵyraıyq deısizder de, Rýhanı jańǵyrtý mınıstrligin qarjydan qysasyzdar, shaǵyn jáne orta bıznesti damytaıyq deısizder de, oǵan der kezinde qarajat bólmeısizder, Premer mınıstr elimizde GChP júrmeıdi dep Úkimet saǵatynda stol toqpaqtaıdy kún saıyn, oblys, qala, aýdan ákimderi «GChP»-ǵa jer bólmeıdi, kásipkerge óziniń satyp alǵan jerine qurylys saldyrmaıdy, qoqyǵan qaǵaz jınap, «qyshyǵan alaqandy» qanaǵattandyryp qurylys salsań – ótemin tólemeı ıt áýrege salady. Parlamentte qaraıtyn máseleler mine, osylar emes pe?!

Sizder, qalaı oılaısyzdar, jeliles dostar? Pikir alysaıyqshy.

Professor Qulbek Ergóbektiń facebook-taǵy paraqshasynan alyndy