"Ǵabıt Músirepov qaıtqan soń Raısa da biraz teperish kórdi"

Raıa... Raechka, Raısa, Raısa Majıtovna, Raısa Mýhamedııarova...– Mýsrepova... El-jurt ol kisini osylaı ataıtyn. Men ol apaıdy alǵash kınodan kórdim. Durys-durys...

Iá, sol, «Meniń atym – Qojadan» Maıqanovanyń rolinde... Kórdim de ılandym... Jek kórdim... Alaıda, osynshama kórkem «táteıdi» ishimnen jamandyqqa qımaǵam... Keıin «Jańa fılm» jýrnalynyń muqabasynan kórdim. Sosyn ol sýretti qaıshymen qıyp alyp, kópke deıin sómkemde saqtap júrgem. Bir kúni bizdiń aýyldaǵy mádenıet saraıyna bir top kıno artısteriniń sýretin ilip qoıdy. Olar basynda beretkasy bar Nurmuhan Jantórın, Asanáli Áshimov, Raısa Mýhamedııarova, t.b artısterdiń sýretteri bolatyn. Bota kóz, uzyn kirpik, tompaq erin, aqqý moıyn... Iá, ıá, Raısa solaı sulýlyqtyń sımvoly edi. Sonaý ótken ǵasyrdyń 60, 70, 80, 90 – jyldaryna deıin Raısa Qazaq kınosynyń maqtanyshy boldy. Teatr sahnasynda da kóptegen áıel beınesin somdady. Áli esimde... Men Don Ýk qoıǵan Orazhan Bodyqovtyń «Otyrardyń kúıreýi» spektaklinde Hanshaıym roli erekshe boldy. Uzyn boıly, ústinde aq kóılek, basynda altyn táj, qynama kamzol kıgen patshaıym shyǵa kelgende kórermen eleń ete qalatyn. Daýsy sańq-sańq etkende árbir sózi, árbir maqamy qulaqqa maıdaı tııýshi edi. Áli esimde, bizder Konservatorııanyń teatr fakýltetiniń stýdentteri keıde TIýZ-ǵa massovkaǵa shyǵatynbyz. О́ıtkeni, árbir shyǵý – 1 som bolatyn. Men sol kezde Raısany jaqynnan kórgem. Bir ret ol kisi óz sahnasyn oınap boldy da, qarańǵyda grımerkasyna bettegen. Uzyn aq kóılek eden sypyrady. Qarańǵyda entelep, «sulý apaıǵa «suqtanyp» kele jatqanda aıaǵymdaǵy etikpen aq kóılekti basqanymdy baıqamaǵan ekenmin. Ol kisi jaılap burylyp meni kórgen. Sosyn sybyrmen: «Baıqasańshy, aınalaıyn» - degen. Eki betim dý ete qaldy. Sasqanymnan «keshirińizdi» estiler-estilmesteı aıttym... Júregim lúpildep, sulý aktrısanyń aýzynan maǵan arnalǵan «aınalaıyny» qandaı ǵajap bolatyn.

Men 80-shi jyldary «Qazaqfılmge» kelgende Raısa Majıtovna dýblıajda bolatyn. Ol kez qazaq kınosynyń, ásirese dýblıaj salasynyń dáýirlep turǵan shaǵy-tyn. Rejısserler Maıra Ábýseıtova, Qýat Ábýseıtovter, Darıǵa Tnalına, Fazyl Atýshevter bolsa dýblıajdyń koroldary. Muhtar Baqtygereev, Altynbek Kenjekov, Mákil Qulanbaev, Omarhan Qalmyrzaev, Ánýar Moldabekov, Farıda Sharıpova jáne Raısa Mýhamedııarova bolatyn. 8-mart kóshesindegi «Qazaqfılmniń» dýblıajy III qabatta ornalasqan. Kúnde keshke bar qyzyq sonda kóship keletin. О́ıtkeni Raısa Majıtovna da osynda bolýshy edi. Olar kezek-kezegimen rolderin jazady. Al, basqalary karta oınaıdy. Toptyń ishinde aqqýdaı bolyp Raıa otyratyn...
Anda-sanda kórgende amandasqanym bolmasa, basqa tanystyǵym joq-ty. Sosyn kóp uzamaı men Moskvaǵa oqýǵa kettim. Kınorejısser bolsam degen arman alysqa alyp ketken. Ol kezde men salt oqydym. Joldasym men úlken ulym Almatyda qaldy. Bir kúni úıden balam Dıdar sary aýrý-botkın boldy dep estidim. Keteıin desem, sabaq; ketpeıin desem, qolymnan eshteńe kelmeıdi. Ásirese, tabylmaıtyn dári.. Osyndaı qınalǵan sátte men rejısser Uljan Qoldaýovaǵa telefon shalyp bar jaǵdaıdy aıttym. Múmkindik bolsa, sol defısıt dárini taýyp, Gúlbaramǵa bershi dep jalynǵandaı boldym. Eki-úsh kúnde dári tabylyp, keıin balamyz jazylyp ketti. Sóıtsem, Uljannan estigen soń, Raısa Majıtovna tanystary arqyly álgi dárini alǵyzyp, bizdiń úıge berip jiberipti.

Iá, ıá. Raısa Mýhamedııarova úlken júrekti jan edi. Tipti ol kezde meni durys tanymaıtyn da. Keıin jazǵy kanıkýlǵa kelgende birde sol úshin ol kisige jolyǵyp, rahmetimdi aıttym jáne ótkendegi dáriniń aqshasyn qaıtaraıyn degenimde, ol kisi almady.Taǵy da uıalyp, taǵy da ishteı rıza bolyp, ishteı alǵysymdy aıta bergem...

Raısa Mýhamedııarovany alǵash «Qazaqfılge» Sháken Aımanov alyp kelgen. Sol jerde óziniń akterlik jolyn bastady.

Rolderi: 1961 j Á. Mámbetov — Án qanatynda — Aıgýl,1961 A.Karpov — Splav — Kamılıa, 1962 j E.Faık — Malchık moı! — Bıbıgýl, 1963 j A.Qarsaqbaev— Meniń atym Qoja — muǵalim Hadısha Maıkanova, 1963 — I v shýtký ı vserëz — Sholpan, 1968 j A. Qarsaqbaev — Balalyq shaqqa saıahat — Kýlimbala, 1969 j Sh.Aımanov — Naızaǵaıdyń eteginde — Dına.

Osydan 7-8 jyl buryn men Balalar men Jasóspirimder teatrynda basshy bolyp turǵanda, Raısa Majıtovna bizge kelip turatyn. Áli esimde, «Bulbuldar túni» qoıylymyna shaqyrǵanmyn. Spektaklden soń Raısa Majıtovna úlken bota kózderi jasqa tolyp, tolqyp shyqty. Akterlerge rahmetin aıtyp, basty roldegi Janar Maqasheva men Mýhıt Shyntaevqa qatty rıza boldy. Biz sol keshte uzaq otyrdyq. Raısamen birge otyrý ǵanıbet bolatyn. Jáne sol teatrǵa zor qurmetpen qaraıtyn.

Iá, ómir shyrmalań deımiz. Kezinde Ǵabeń – Ǵabıt Músirepov qaıtqan soń Raısa da biraz teperish kórdi. Ony teatrdan jumysqa keshigip keldi degen syltaýmen shyǵaryp jiberdi. Jáne jalǵyz emes, Qasym Jákibaevty da teatrdan qýǵan. Keıin Doshan Joljaqsynov teatrǵa dırektor bop kelgen soń, ekeýin de teatrǵa qaıta shaqyrdy. Qasym aǵa keldi de, Raısa kelgen joq. Iá, bul da tektilik bolatyn.

Raısa tek sulýlyqtyń sımvoly ǵana emes sonymen birge ol sol zamannyń sol kezdegi modanyń, sánniń úlgisi bola bildi. Bútkil qyz-kelinshekke úlgi, er-azamattyń armany bolǵan asyl jan bolatyn. Daýysynda erekshe bir áýez, Evropalyq-qazaqı maqam bolatyn..

Bir basynda áıel zatynyń sulýlyǵy da, aqyldylyǵy da, bekzattylyǵy da Raısada bolatyn. Qaıran Raısa Majıtovna! Qazaq qyzy qandaı degende, osyndaı dep maqtanatyn óziń ediń. Ǵabeńdeı uly tulǵanyń urpaǵyn jalǵaǵan da, Gúlnár men Gaýharǵa da adal ana boldyń.

Raechka – Ǵabeńniń mýzasy boldy. Basqa basqa «Qyz Jibek» kınofılminiń ssenarııi men ómirge «Ulpannyń» kelýine sebepker bolǵan da Raısa bolatyn. Sosyn Ǵabeń jaıly aıtqanda bota kózderińiz sýlanyp, kúrsinispen, saǵynyshpen muńdana aıtýshy eń... Saǵynýshy eń... Seni bizden alyp ketken sol uly saǵynysh, uly mahabbat shyǵar deımin qazir..

Raıa, Raechka, Raısa Majıtovna bir sózben aıtqanda sizben qoshtasqymyz kelmeıdi. О́ıtkeni sulý jandar ólmeıdi. Sulýlar joǵarylaı túsedi. Siz eshqashan sónbeıtin qazaq kınosynyń jaryq juldyzy edińiz, bar bolǵany siz endi tek joǵaryǵa ushyp kettińiz...

QR Halyq artısi, professor Talǵat Temenovtyń feısbýk paraqshasynan alyndy