Úzdik jýrnalıster marapattaldy

Almaty qalasy Qoǵamdyq damý basqarmasynyń qoldaýymen Ulttyq jýrnalıstik zertteý ortalyǵy 2019 jyldyń 1 mamyry men 1 qazany aralyǵynda din salasyndaǵy ózekti máselelerge baılanysty almatylyq jýrnalıster arasynda úzdik shyǵarmalarǵa baıqaý jarııalaǵan bolatyn. Búgin sol baıqaýdyń qorytyndysyn shyǵarylyp, júzden júırik shyqqandarǵa arnaıy dıplom men qalamgerlerge asa qajet elektrosamokattar tartý etildi.

Marapattaý saltanatyn ashqan Qoǵamdyq damý basqarmasy basshysynyń orynbasary Aıdar Esenbekov «Bul baıqaýdyń basty maqsaty – dinı senim bostandyǵyna baılanysty Qazaqstan Respýblıkasynyń memlekettik saıasatyn, negizgi ustanǵan ustanymyn, saıasatyn túsindirý, qoǵam nazaryn din salasyndaǵy túrli máselelerge aýdarý. Ult múddesine nuqsan keltiretin túrli dinı teris aǵymdar men ekstremıstik toptarǵa qarsy kúresti kúsheıtýge úles qosý, jat pıǵyldy toptarǵa qarsy aqparattyq kampanııany qurý. Sonymen qatar, bolashaq urpaq boıyna ulttyq dil men dástúr jóninde tálim-tárbıeni sińirý» dedi.

Baıqaý sharty boıynsha qandaıda bir dinı ustanymdy nemese dindi nasıhattaýǵa baǵyttalǵan materıaldar qabyldanbaǵan. Basty qoıylǵan talap – Qazaqstannyń zaıyrly memlekettik qurylymyn qarapaıym ári uǵynyqty tilmen túsindirý, memlekettik saıasattyń zańnamalyq talaptaryn uǵyndyrý, dinı ekstremıstik aǵymdardy áshkereleý, dástúr men dinniń ózara baılanysyn jetkizý, dinı ekstremızmniń aldyn alý, teris dinı toptardyń ıdeologııasy men olardyń zııandyǵyn ashyp kórsetý.

Bul baıqaýǵa Almatydaǵy tirkelgen BAQ jýrnalısterinen ózge bloger, ǵalym, pýblısıster qatysyp, olardyń uzyn sany – 52-ge jetken. Jalpy sany – 120-dan astam jumys kelip túsken. Qazylar ótkir pýblısıstıkalyq janrlarǵa erekshe nazar aýdarǵanyn aıtady.

Úzdik shyǵarmalar baıqaýynda aldymen  yntalandyrý syılyǵy tabystalyp, oǵan «Túrkistan» gazetiniń jaýapty hatshysy Dınara Myńjasar, «Arhar» saıtynyń tilshisi Ashat Qasenǵalıev, «yvision.kz» saıtynyń tilshisi Tólegen Bekmýhamedov, táýelsiz jýrnalıst, bloger Gúlden Jandıldınova, «Hıkmet» teleradıostýdııasynyń tilshisi Erkin Úsenbaev laıyq dep tanyldy. Syılyq ıegerleri 20 myń teńge men arnaıy dıplom aldy. Sondaı-aq, qazylardyń sheshimimen «Fotóner» qoǵamdyq birlestiginiń prezıdenti, belgili fotograf Asylhan Ábiraıymuly «Eń úzdik fotoreportaj» nomınasııasynyń, «Qazaq radıolary» JShS Almaty stýdııasynyń redaktor-júrgizýshisi Baqytjan  Jarmuhambet «Eń úzdik radıo janry» nomınasııasynyń arnaıy júldesine ıe boldy.

Al dinı ekstremızmge qarsy kúreste qatarlastarynan úzdik shyqqan jýrnalıster men kósemsózgerler tómendegideı nomınasııalardy jeńip aldy. «Eń úzdik televızııa janry» nomınasııasyn «Qazaqstan» ulttyq arnasynyń «Iman ózegi» baǵdarlamasy, «Merzimdi baspasózdegi qazaq tilindegi eń úzdik pýblısıstıkalyq maqala» nomınasııasyn «Nur-Múbarak» Egıpet ıslam mádenıeti ýnıversıtetiniń baspasóz hatshysy, ıslamtanýshy-jýrnalıst Aısha Keńesbaeva, «Internet jelisindegi eń úzdik beınerolık» nomınasııasyn «Almaty» arnasynyń telejúrgizýshi ári tilshisi Áıgerim Erdáýletqyzy, «Internet jelisindegi qazaq tilindegi eń úzdik maqala» nomınasııasyn «Qamshy.kz» aqparat agenttiginiń tilshisi Berik Beısenuly, «Internet-resýrstaǵy orys tilindegi eń úzdik maqala» nomınasııasyn «Zakon.kz» jelilik basylymynyń arnaıy reportajdar bóliminiń redaktory Torǵyn Nurseıtova, «Eń belsendi bloger» nomınasııasyn Ekstremızmniń aldyn alý salasyndaǵy mamandardy qaıta daıarlaý ınstıtýtynyń dırektory, belgili ıslamtanshy-teolog Asqar Sabdın, «Merzimdi baspasózdegi orys tilindegi eń úzdik pýblısıstıkalyq maqala» nomınasııasyn dintanýshy, ál-Farabı atyndaǵy QazUÝ-dyń dintaný jáne mádenıettaný kafedrasynyń aǵa oqytýshysy Elnar Berikbaev, «Áleýmettik jelidegi eń belsendi qoǵamdyq top» nomınasııasyn «Instagram», «Feısbýk», «VKontakte» áleýmettik jelilerindegi «Biz ekstremızmge qarsymyz» paraqshasy ıelendi.

Marapattaý saltanatyn qorytyndylaǵan Ulttyq jýrnalıstik zertteý ortalyǵynyń jetekshisi Dármen Smaıyl «Dindi burmalap, aıarlyqpen sanany ýlap, ulttyq rýhanı qundylyqtarymyzdan aıyrý, halyq arasynda dúrdarazdyq, tasbaýyrlyq týdyrý – dinı ekstremızmniń basty maqsaty. Buǵan keıbir qoǵam músheleriniń aqparattardy saraptaı bilmeýi otqa quıǵan maı sekildi áser etip, jaǵdaıdy tipti ýshyqtyra túsedi. Osyndaı jaǵdaıda beıbit ómirdi saqtaý úshin birden-bir qyzmet jasaıtyn «tórtinshi bılik» ókilderi bolyp sanalady» dep, el tynyshtyǵy men memleket irgetasyn nyǵaıtý jolynda jumys istep kele jatqan áriptesterine tabys tiledi.

Uıymdastyrýshylar mundaı jýrnalısterge qoldaý kórsetý sharalary budan keıin de óz jalǵasyn tabatyndyǵyn jetkizdi. Esterińizge sala keteıik, dinı ekstremızmniń aldyn alý maqsatyndaǵy mundaı baıqaý Ulttyq jýrnalıstik zertteý ortalyǵynyń muryndyq bolýymen Almatyda osymen tórtinshi ret ótkizilip otyr.