Muhamedjan Tazabek: Men onyń jamaǵatynyń birimin...

Jan-jaqtan suratyp júrip, ótkendegi vıdeonyń qalǵan úzikteri de qolǵa túsip jatyr. Shashylǵan aınanyń synyǵyndaı basqalary tabylyp jatsa, ony da shyǵararmyn, buıyrtsa.

Allanyń ámiri solaı, qazir álemdi aqparat bılep tur. Bılegeni sondaı dúnıejúzilik saıasat pen qarasha úıińniń qarym-qatynasyna deıin degenin jasap-aq jatyr. Bireýdi jaqsy kórip, jek kórýińe deıin júrektiń qalaýy emes, jeliniń qalaýy qattyraq áser etedi. Ony ne úshin aıtyp jatyrmyn. Birneshe kún buryn taraǵan meniń vıdeo-kesindilerim jaıly...

Tyńdaǵan jurt ártúrli pikir bildirdi. Sonyń ishinde dindar, ustaz, oqyǵan baýyrlarym da bar. Úıirip soqqan aqparat daýyly, Qaırat Joldybaıuly sekildi bııazy baýyrymdy da ortaǵa alyp shyqty. Ashýǵa mingizip, ashyna sóıletip, biraz artyq-kem sóz jazǵyzdy. Qaırat kim!

Ol — men namaz oqıtyn meshittiń ımamy. Men onyń juma saıyn artynda turǵan jamaǵatynyń birimin. Meniń qulaǵymda baısaldy ımamnyń qońyr daýsy, kóz aldymda jumsaq jymıǵan beınesi ǵana...

Aqparat-fıtnasynyń qıyndyǵy sondaı, meshitte barshamyzǵa sabyrdy ýaǵyzdap, salqynqandylyqty nasıxattap júrgen ımam baýyrymyzdyń ózin emosııaǵa uryndyryp, bebeýletip jiberdi.

Rasynda, kórgen vıdeońda, Mekkeniń jaǵdaıyn mysalǵa keltire otyryp, "ol jerde jambasqa tepken", "álem ǵulamalarynyń bári pátýá bergen", "polısııa, sen prıkazdy orynda!" dep jatsa, ımam túgili, múftıdiń ózi selk ete qalýy múmkin ǵoı...
Ol jerde seniń dinı maman emes, qoǵam qaıratkeri, patrıottyqty tý etken aqyn retinde aqtarylyp jatqanyńdy kim uqsyn?!

Qoldan qıystyryp, tańdap jasalyp, tarqalǵan vıdeonyń da negizgi maqsaty sol edi, tarqatýshylardyń armany da sol edi. Oıdaǵysy oryndaldy. Qoǵam qaq bólindi. Túsine qaraıtyndar men túsingisi kelmeıtinder bop ekige bólindi. Bireý Muxamedjanǵa sengisi keledi, bireý Qaıratty qoldap báıek bolýda.

Aqparattyq arandatý men ıdeologııalyq iritki degen osy. Rasynda osy vıdeony men ózim taratyp, nemese, osyǵan uqsas ospadar nasıxatty jalpyǵa nemese quzyrly oryndarǵa aıtyp jatsam, qalaı aıyptalsam da armanym bolmas edi. Ashy aqparat yshqyntyp aldyǵa shyǵarmasa, ımam baýyrymyz "ateıstpin" dep júrgen Ablıazovpen, din men din adamdaryn kúnde mazaq qyp júrgen tanymal blogerlermen bir sapta turyp, óz jamaǵatynyń "aıybyn" ashyp, óz dosynyń jaǵasynan tartar ma edi? Árıne, óıtpes edi.

Aqparat ashyndyrmasa, jekege shyǵyp, jónin surar edi ǵoı. "Bul ne, bir jaqty nasıxat?" dep, aqıqatyn biler edi ǵoı. "Raxmannyń quldary" degen bir chatta otyrmyz, jahanǵa jarııa aıtpas buryn, jaqyn jerden jaýabyn op-ońaı alar edi ǵoı.

Aqparattyq kıllerlerdiń kirisken jerin qarasańyzshy. Áıtpese, eki musylmannyń egesip jatqany, eshkimge paıda emes ekenin, bul kisiden artyq biler, Qazaqstan rýxanııatynda kim bar edi?

Meniń aıtpaǵym, aqparat dáýiri degen qazir osyndaı. Jáı adam túgili, Qudaı ilimin ıgergen, ár qylyǵy ózgege úlgi bolatyn, ár sózi úshin qııamette suralatynyn biletin, dindar-taqýalardyń ózin, yzbarly beınege, yzaqor keıipke túsiredi.

Arnaıy jasalǵan vıdeoǵa ılanyp qalmasa, "din súıkimsiz kórinetin boldy-aý" degen janashyrlyǵymen janushyra asyǵys post jazbas edi ǵoı. Áıtpese, jýrnalıstke bergen ár suqbatyn jeke dıktofonyna qosa jazatyn qurmetti Qaırat baýyrym, bireýden kelgen aqparattyń artyn tekserý kerek ekenin jaqsy biledi ǵoı.

Sháı desken jerimiz joq, ol úıdegi kelinniń qolynan men as iship, bizdiń úıden Qaırekeń dám tatyp júrgen kúnder keshe ǵana emes pe edi...

Dinı basqarma men komıtet otyrystarynda mańyzdy máselelerdi birge talqylap, qatar otyrǵan sátterimiz qalaı esten shyqsyn... Naızaǵaıdaı aqparattyń jarq ete qalǵandaǵy jaman jeri de osynda. Aldy-artyńdy oılatpaı, urandatyp jiberedi. Áıtpese kez-kelgen aqparattyń artyn kútip, syryn tekserýdi bizge talmaı úıretken ımam baýyrlarymyzdyń ózi emes pe edi?!

Qazirgi ýaqytta, aldy-artymyzdy oraǵan aqparat, ata-anamyzdan áserli, jubaıymyzdan da jaqyn bop bara jatyr. Qoǵam bop sottap jatqan pedofıldi boqtamaýyńyz múmkin, biraq, aqparattyń áserinen keshe ǵana tánti bop otyrǵan tulǵany búgin oılanbastan qarǵap otyrýymyz múmkin.

Aqparat alańy – qyp-qyzyl soǵys maıdany. Aqparat arqyly ıdeologııalyq soǵys júrip jatyr. Myqty bolsań jaqsylyǵyn ıgeresiń, álsiz bolsań, jamandyǵyna ılenesiń. Texnologııa damyp, aqparat alý jyldamdaǵannyń arqasynda 100 jyl buryn bir kisiniń 40 jylda tirnektep jınaıtyn bilimin, qazir 4 jylda ıgeretin múmkinshilikke ıe boldyq. Internet arqyly saýda jyldamdap, baılanys údedi...

Kerisinshe, aqparattyq jarnamanyń áserinen ǵylym egeleri men maıtalman eńbek adamdary tasada qalyp, shoý bıznes pen toı bıznes ókilderi qoǵamnyń aldyna shyqty. Muǵalimniń aılyǵy men tamadanyń tabysy on ese aıyrmashylyqqa jetti. Matematık Jumadildaevtyń bir dárisin tyńdamaǵan urpaq, tóbeleskish Habıbtiń ár jekpe-jegin jatqa biletin jaǵdaıǵa jetti. Jarnamanyń jetekteýimen jyrtyq shalbardy qýana kıip, omyraýyn japqanǵa oqyrana qaraıtyn boldyq. Kınoteatrdan shyqqan saıyn qol ustasqan erkekterdi baıqamaǵan bop, súıisken qyzdarǵa sóıleýden qaldyq.

Áleýmettik jelini áýlıedeı kóremiz. Kúnine júzdegen aqparat keledi. Júregińdi júz jaqqa súıreıdi. Keıbiri eskirgen aqparat, kóbisi ótirik bop shyǵady. Aqyrynda, syǵylǵan júrek, sharshaǵan mı, tozǵan júıke úshin kim jaýap beredi? Eshkim de...

Sebebi, zaman sondaı, ýaqyt úrdisi osylaı...
Aman qalý úshin, júrekte ádil tarazy bolmasa, rýxanı súzgi, ımanı ımýnıtet bolmasa, sharshaǵanymyz sharshaǵan, shatasqanymyz shatasqan...

Muhamedjan Tazabektiń feısbýk paraqshasynan alynǵan