Muhan Isahan: Árkim óz ornyn bilýi kerek!

Birinshiden, árqaısymyz pikir aıtýǵa qaqylymyz. Dese de, dinniń atynan din mamany ǵana oı-pikir aıtýǵa quqyly. Ásirese, ýaǵyz-nasıhatty ıslam oqý-oryndaryndaǵy "Daǵýa" fakýltetin bitirgen mamandar ǵana aıta alady. Olar ırshad metodologııasyn jan-jaqty meńgergendikten, ártúrli áleýmettik toptyń kóńil-kúıine qaraı qalaı ýaǵyz aıtý kerektigin jetik biledi. Atap aıtar bolsaq, ýaǵyzshy hıkmetýt-tashrıǵa (sharıǵat hıkmeti), sııasatýl-sharııa (sharıǵattyń saıasaty), hılaıı-sharııa (danalyq, tapqyrlyq), maqasıtýl-sharııa (sharıǵat maqsattary) jáne t.b. sharttardy ıgerýi shart. Iаǵnı, júz jerden aýzyńmen qus tistegen sózge dilmár, qyzyl sózdiń kenishin qazyp, qulashyńdy jazyp sóıleıtin sheshen bol, din mamany, onyń ishinde daǵýa mamany bolmasań ýaǵyz aıtýda qatelikke boı aldyrasyń. Islamdaǵy osy dástúrdi eskergen QMDB birneshe jyl buryn RANT-ny (respýblıkalyq aqparattyq nasıhat toby) qurǵan bolatyn. RANT-ǵa múshe bolý úshin din ýaǵyzshylary arnaıy attestasııadan ótedi. Jáne olar arnaıy "Jadynama" boıynsha jumys isteıdi. Eger, ýaǵyz-nasıhat aıtý barysynda bekitilgen erejegege saı emes oı-pikir aıtylsa, ol úshin jaýapkershilikke tartylady. Osy sebepten de búginge kúnge deıin birtalaı ýaǵyzshy RANT quramynan shyǵaryldy. Demek, adam ózine beımálim ispen shuǵyldanbaǵany jón. Qazaq "Dúmshe molda din buzady" dep teginnen tegin aıtpaǵan.

Ekinshiden, bul máselege zańdyq turǵydan qalaıtyn bolsaq, QR Dinı qyzmet jáne dinı birlestikter týraly Zańy boıynsha ýaǵyz-nasıhatty Ádilet basqarmasynyń tirkeýinen ótken Dinı birlestikterdiń qyzmetkeri jáne dinı mıssıoner degen lısenzııasy bar adam ǵana aıta alady. Eger, arnaıy ruqsaty joq adam ýaǵyz-nasıhat aıtsa, oǵan QR Ákimshilik quqyq buzýshylyq týraly kodeksi boıynsha aıyppul salynady. Bilýimshe elimizde páterge tyǵylyp jınalyp alyp ýaǵyz aıtatyn dinı toptardyń múshelerine birneshe ret aıyppul salyndy. Onyń ishinde Daryn Múbarov ta bar. Iаǵnı, beı-bereket ýaǵyz aıtýdan saqtanǵan jón.

Úshinshiden, qazirgi qazaq qoǵamyndaǵy kúıip turǵan taqyryptyń biri qytaı qaýpi desek asyra aıtqandyq emes. Sebebi Qytaı – álemdegi alyp derjavalardyń biri. Odan Qazaqstan túgili alpaýyt el AQSh-tyń ózi qaýiptenedi. Qaryz berip, artynan onyń ornyna jer suraıtyn elden kim-kim bolsa da, qaýiptenedi. Qala berdi demografııamyz úshin de elimizden qytaı zaýyttarynyń ashylýy asa qaterli. Osy turǵydan alǵanda halyqtyń alańdaýshylyǵyn durys dep esepteımin. Bul máselege ekonmıst, qarjyger, saıasattanýshy taldaý jasasa quba-qup. Al aqyn adam halyq jaǵynda bolý kerek dep oılaımyn. Demek, árkim óz ornyn bilýi kerek!

Muhan Isahan

Feısbýk paraqshasynan