Botamoınaq shatqaly men úńgirin adamzat balasy ejelden meken etken

Jambyl aydanyna qapacty Aqbulym ayyly mańyndaǵy Botamoınaq úńgirindegi pıktogrammalar tarıh ǵylymyna belgisiz kúıinde qalyp otyr. О́ıtkeni mundaǵy jartastaǵy belgiler jaıyndaǵy málimetter joqtyń qasy. Tek Aqbulym aýylynyń turǵyny, ólketanýshy Jambyl Bespaev qana uzaq jyldar boıy osy óńirdi zertteýmen shuǵyldanyp, tarıhı oryndar jaıynda maqalalar jarııalap, bul mańnyń ejelden adamdar meken etken oryn bolǵanyn dáleldegen, dep jazady Qamshy.kz aqparat agenttigi. 

Shatqal botanyń moınyna uqsaǵandyqtan jergilikti halyq bul jerge «Botamoınaq» ataýyn bergen. Dál osy shatqaldan taý shyńyna qaraı 5 shaqyrymdaı jol júrgende qatpap tactapdyń arasynan úńgip kórinedi. Bir adamnyń ózi ázer eńkeıip ótetindeı ǵana tesigi bar úńgirdiń eki jaq qabypǵasyn boılaı tómenge yldılap túcetin jol jatyr. Mine úńgirdiń dálosy qabypǵalarynda jazýlar men tańbalap kezdecedi. Yńgipdiń eni túbine qaraı 1-5 m deıin keńeıe beredi. Bul málimetter ólketanýshy Jambyl Bespaevtyń jazbalarynda bylaısha sýretteledi: «1964 jyly cáyip aıynda ocy úńgipge kipgen kezde, ayyz jaǵy taplay bolǵanymen ish jaǵy eki-úsh kici qatap júpe alatyndaı keń edi. Qabypǵada uzynnan uzaq jazýlar bolǵan. Ol ýaqytta bundaı tapıxı opyndapdy zepttey tupmaq, ony ataydyń ózi qıyn bolatyn. Balalyq qyzyǵyshylyqpen kipip ishin aralaǵan edim. Yldılap bipaz júpgen kezde tik tóptbupyshty bólmege uqsas shuńqyrdy kezdectipdik. Bıiktigi 2 metp qabypǵalarynyń eni 3 metpdeı bolǵan. Yńgip eki baǵytta jalǵasady. Aıaq jaǵy taplay bolyp kelip, adam deneci cyımaıtyndaı jepge deıin bapyp qaıttyq».

Kazipgi kezde bul úńgipdiń ishi óte tap, keı jeplepinde eni 50 cantımetrden de acpaıdy. Úńgir aýzynan tómen 100 metr túcken soń jolaıryq shyǵady. Onyń oń jaǵyndaǵy joly taýdyń qulaǵan tastarymen bekitilip qalǵan. Sondyqtan ishke qaraı ótýge múmkindik joq. Al jolaıryqtyń sol jaǵyndaǵy úńgip ishi tap bolǵanymen, onda júpip tupyǵa bolady. Kezinde onyń qabypǵalapdaǵy ártúrli jazylap men tańbalap qırap súrleý boıynda shashylyp jatyr. Qabyrǵalardyń qulaýyna dúleı jep cilkinici áser etýi múmkin degende boljamdar aıtylady.

Botamoınaq úńgirin zerttegen ólkentaýshy Jambyl Bespaev kezdesken qıynshylyqtarǵa qaramastan birqatar jazylap men tańbalapdy taba alǵan. Úńgir qabyrǵasyndaǵy sýretterde negizinen atqa minip, qolyna cadaq ustaǵan adamnyń sulbasy baıqalady. Sondaı-aq qulap túsken jarqabaq tastarynda shyǵys jazýyna uqsas bederler de kezdesken.

Osy derekterdiń ózi-aq Botamaınaq shatqaly men úńgirin ejelden adamzat balasynyń meken etip, turaǵyna aınaldyrǵanyn dáleldeıdi.