Brakonerlermen kúres burynǵydan da kúsheıe tústi

Memleket basshysy Qasym-Jomart Toqaev «Syndarly qoǵamdyq dıalog – Qazaqstannyń turaqtylyǵy men órkendeýiniń negizi» atty Joldaýynda: «Sońǵy ýaqytta bolǵan qaıǵyly oqıǵalar uıymdasqan qylmystyń taǵy bir túri – brakonerlik problemasynyń betperdesin ashty. Búginde brakonerler saqadaı-saı jabdyqtalyp, qarýlanǵan jáne ózderiniń jazalana qoımaıtynyna senimdi. Bıyldyń ózinde janýarlar álemin qorǵap júrgen eki ınspektor brakonerlerdiń qolynan qaza tapty. Jaqynda Shyǵys Qazaqstan oblysyndaǵy Marqakól kólinde brakonerlerdiń qylmystyq toby ustaldy. Bul tek bir ǵana mysal, alaıda brakonerliktiń tamyry tereńge jaıylǵan, sonyń ishinde bul quqyq qorǵaý organdarynyń salǵyrttyǵynan bolyp otyr. Brakonerler ulttyq baılyǵymyz – tabıǵatymyzǵa aıaýsyzdyqpen orny tolmas zııan keltirýde. Úkimetke eki aı ishinde tıisti zańnamany qataıtý úshin shuǵyl sharalar qabyldaýdy tapsyramyn», – dep, naqty mindetter júktegen bolatyn.

Búginde QR Aýyl sharýashylyǵy mınıstrligi Orman sharýashylyǵy jáne janýarlar dúnıesi komıtetiniń Jambyl oblystyq orman sharýashylyǵy jáne janýarlar dúnıesi aýmaqtyq ınspeksııasy brakonerlermen kúres sharalaryn jandandyra túsýde. Atalǵan mekemeniń ańshylyq sharýashylyq bóliminiń basshysy Nurǵalı Nııazqulovtyń aıtýynsha, byltyr aýmaqtyq ınspeksııa zańsyz ań aýlaǵan 60 zańbuzýshylshyq deregin anyqtasa, bıylǵy jyldyń 8 aıynda ruqsatsyz ań aýlap júrgen 25 brakoner qolǵa túsipti.

– Memleket basshysy Qasym-Jomart Kemeluly halyqqa arnaǵan Joldaýynda janýarlar dúnıesin qorǵaý boıynsha Úkimetke arnaıy tapsyrma bergen bolatyn. Aldaǵy eki aı ishinde brakonerlerge qatysty zań kúsheıtiletin boldy. Sonyń arqasynda arqany keńge salǵan zańsyz ań aýlaýshylarǵa naqty tıym bolady dep kútilýde. Qazirdiń ózinde ınspektorlardyń jumysyn kúsheıtý boıynsha jáne zamanaýı materıaldyq bazany jańartý jóninde mınıstrlik tarapynan naqty jumystar júrgizý qolǵa alyna bastady.

Brakonerlermen kúres júrgizý o bastan sheshimin tappaı keledi. Dese de elimizde oryn alǵan sońǵy qaıǵyly jaǵdaıdan keıin zańsyz ań aýlaýshylarmen kúres aıtarlyqtaı kúsheıtile tústi. Bul turǵyda jergilikti atqarýshy organ jáne oblystyq polısııa departamentimen birlese otyryp, janýarlar dúnıesin qorǵaý boıynsha arnaıy jumys jospary bekitilgen bolatyn. Búginde sol josparǵa sáıkes naqty jumystar júrgizilýde. Budan bólek, oblys ákimi Asqar Myrzahmetovtiń osy jyldyń maýsym aıyndaǵy №144- ókimimen oblys ákimdiginiń tabıǵı resýrstar jáne tabıǵat paıdalanýdy retteý basqarmasyna qarasty orman sharýashylyǵy jáne janýarlar dúnıesin qorǵaý mekemeleriniń qyzmetine ishki baqylaýdy jáne oblys aýmaǵynda brokonerlikpen kúresý, kúzetý jumystaryn júzege asyrý úshin jedel top quramy bekitilgen.

Toptyń quramyna orman sharýashylyǵy mekeme qyzmetkerleri engen, – deıdi Nurǵalı Jumadiluly.

Biz sóz etip otyrǵan ınspeksııanyń shttattyq sany – 32. Memlekettik ınspektorlardyń qaýipsizdigi úshin olarǵa 20 qarý-jaraq bekitilip berilipti. Is sapar kezinde ınspektorlar mindetti túrde memlekettik qarýmen qamtamasyz etiledi eken. Eger ınspeksııanyń materıaldyq bazasy jaqsy bolsa, zańsyz ań aýlaýshylarmen kúres júrgizý aıtarlyqtaı jeńildeı túsetini anyq. Máselen ınspeksııa ıeliginde 16 memlekettik avtokólik bar. Sonyń ishinde 7 «ÝAZ», 1 «Gazel» men 6 «Nıva – Shevrolet» jáne «KIA Sportage», «Toyota Fortuner» kólikteri brakonerlerdi quryqtaýǵa jarap tur.

Jalpy, oblys aýmaǵynda 49 ańshylyq alqap ornalasqan bolsa, onyń ishinde 44 ańshylyq alqap 27 tabıǵat paıdalanýshyǵa bekitilip berilipti. Munan ózge 5 ańshylyq alqap rezervtik qor esebinde eken. Bekitilip berilgen ańshylyq alqap 107 qoryqshynyń qaraýynda kórinedi. Ol aýmaqqa tıesili 88 avtokólik bólinip, 54 kordon jáne 20-dan asa qonaqúı ornalasqan. Sondaı-aq «Andasaı» sekildi memlekettik tabıǵı zoologııalyk qoryqtardy kúzetýmen «Ohotzooprom» ispetti respýblıkalyq memlekettik mekemeler de aınalysady eken. Olardyń da mindeti –Qyzyl kitapqa engen ań qustardy qorǵaý jáne ósimin molaıtý.

«Alakól» ańshylyq sharýashylyǵynyń dırektory Vladımır Grıshın Aqmola, Qaraǵandy oblysynda oryn alǵan oqıǵalardan habardar ekenin, Brakonerlermen kúres júrgizýde zańdy kúsheıtý jóninde Prezıdent bergen pármen oryndy ekenin aıtady.

– Meniń ańshylyq sharýashylyǵymnyń aýmaǵy 34 myń 170 gektardy alyp jatyr. Ol Moıynqum aýdanynda ornalasqanymen Balqash pen Alakól kóliniń ońtústik – batys shetterin qamtıdy. О́zim ańshylyq sharýashylyq júrgizip otyrǵan aýmaqta ázirge zańsyz ań aýlaý deregi kezdesken joq. Buǵan sol aýmaqty qorýda respýblıkalyq «Ohotzooprom» memlekettik mekemesiniń mamandary, oblystyq qoryqshylar, egerlerdiń qol ushyn tıgizip júrgeni sep bolyp otyr dep nyq senimmen aıta alamyn. Onyń ústine bizdiń aýmaqta ańshylardyń kúz aıynda maýsymdyq joldama alyp, ań aýlaýyna quqyǵy bar. Dese de bul belgili bir shekteýmen ǵana júzege asyrylady. Máselen ańshylyq alqabymdaǵy ózen-kólderde jergilikti turǵyndardyń qarmaqpen 5 kelige deıin tegin balyq ustaýyna múmkindigi bar. Muny aıtyp otyrǵan sebebim, eger ańshylyq sharýashylyq ıeleri jurtshylyqqa ań aýlaý maýsymynda joldama berýdi oılastyrmasa, ne bolmasa ol tym qymbat bolsa, olardyń zańsyzdyqqa baratyny anyq. Al biz sóz etip otyrǵan másele kıik atýǵa qunyǵyp, sonyń baǵaly múıizin saýdalaý úshin nemese basqa da ruqsat etilmegen ań-qusty aýlaý úshin qolyna qarý alǵandar jaıly bolsa onda áńgime basqa. Mundaı qadamǵa barǵandardy qatań jazalamasa bolmaıdy, – deıdi Vladımır Pavlovıch.

Ras, ańshylyq – ata kásip. Dese de halqymyz kezinde kúnkóris kózine balaǵan osy kásip túrin ańshylyqqa ebi barlar saıat qurý arqyly ıt júgirtip, qus salý sekildi bekzat ónermen ıgergen. Olar ań-qusty qaı kezde aýlap, álde aýlaýǵa bolmaıtyny sekildi tabıǵat zańynan attap ótpegen. Endeshe ań aýlaýdy zańdy belsheden basý, kózge túsken ań-qusty Qyzyl kitapqa engen tizimde bar-joǵyna qaramaı jappaı qyryp-joıý dep uǵynǵan brakonerlerdi sabasyna túsiretin kez jetti. Ol úshin qatal zań, al qoryqshylar tarapynan qyraǵylyq qajet-aq.