Tarazǵa resmı túrde qala mártebesi 155 jyl buryn berildi

Tarazǵa qala mártebesi resmı túrde 155 jyl buryn berilgen. Bul tarıhı oqıǵa shaharǵa 1864 jyldyń 4 maýsymynda orys áskeriniń basyp kirýimen tyǵyz baılanysty, dep jazady Qamshy.kz aqparat agenttigi. 

2000 jyldan astam tarıhynda basynan almaǵaıyp kúnderdi ótkizgen Taraz ataýy resmı jazbalarda HIH ǵasyrlardan bastap kezige bastady. Máselen Sibir korpýsynyń komandıri, general-maıor A.Kroıepýstyń Reseı úkimetiniń vıse-kanslerine 1864 jyldyń 7 naýryzynda joldaǵan hatynan 155 jyl burynǵy Áýlıeata (qazirgi Taraz) qalasy jaıyndaǵy mol málimetter alýǵa bolady. Sol tusta Áýlıeata ishki qorǵany 170*50, 70*275 metr aýmaqty qamtyǵan. Qorǵan ishinde 5 uzyn kóshe jáne olardy qıyp ótetin taǵy 5 kóshe bolǵan. Bul kóshelerde shamamen 570-ke jaqyn úı ornaslasqan ári olardyń 517 úıinde jaıma dúken bolǵan eken. Sondaı-aq Sibir korpýsynyń komandıri, general-maıor A.Kroıepýstyń hatynda Áýlıeata qalasy qorǵanynyń ishinde shoıyn quıatyn zaýyt, 8 ustahana, kerýen saraı men 3 meshit bolǵandyǵy jazylǵan. Al qorǵan mańyndaǵy qaladaǵy 4 kóshede 250 úı jáne 5 meshit qyzmet kórsetken. Sonymen birge HIH ǵasyr ortasynda qazirgi Taraz qalasynda 22 jaıma dúken, shoıyn quıatyn zaýyt, 15 teri ıleıtin, 2 sabyn qaınatatyn, 2 sham jasaıtyn kásiporyn bolǵan kórinedi. Buǵan qosa shahar aýmaǵyndaǵy 3 kerýen-saraı shyǵystan-batysqa, batystan-shyǵysqa ersili-qarsyly kóshken kópester qonatyn oryn retinde kádege jaraǵan. Al qaladaǵy 2 monshanyń táýlik boıy tutynýshylaryn qabyldaýy Áýlıeatadaǵy turmystyq qyzmet kórsetý salasynyń tarıhynyń tereńde ekenin aıǵaqtaıdy.

Qalaı desekte osy bir derekterdiń ózi ǵasyrlar kóshimen Tarazdan Áýlıeataǵa, odan Mırzoıanǵa keıinnen Djambýl, Jambyl, táýelsizdiktiń alǵashqy jyldary tarıhı ataýyna ıe bolǵan shahar tarıhynyń shynynda myńjyldyqtarmen ólshenetinin dáleldeı túsedi. Ári Jibek joly boıyndaǵy qala retinde Tarazdaǵy saýda-ekonomıkalyq baılanystyń tamyryn tereńge jaıǵanyn ańǵarý qıyn emes. Bastysy shoıyn quıý zaýyty, sabyn qaınatatyn, teri ıleıtin, sham jasaıtyn kásiporyndardyń bolýy qaladaǵy ónerkásip salalarynyń negizi 2 ǵasyr buryn salynǵanyn kórsetedi.

Áýlıeatanyń (qazirgi Taraz qalasy) damýynda 1917 jylǵy Qazan tóńkerisi de óz izin qaldyrdy. Dál osy qalada Keńes úkimetin ornatý isine qazaqtyń birtýar azamaty Turar Rysqulov belsene aralasyp, áýeli Áýlıeata ýezdik atqarý komıteti tóraǵasynyń orynbasary, keıinnen tóraǵasy qyzmetter atqaryp, jergilikti turǵyndar arasynda beleń alǵan ashtyqtyń aldyn alý sharalaryna belsene atsalysty.