Pavlodar túrmesindegi "azaptaý isi" boıynsha úkim shyqty

Pavlodar qalalyq qylmystyq ister jónindegi sot AP-162/3 mekemesindegi 2016 jylǵy "azaptaý isine" baılanysty úkim shyǵardy. Sýdıa Juldyz Tilegenova 14 aıyptalýshyny bes jáne jeti jyl aralyǵynda bas bostandyǵynan aıyrdy. 14 aıyptalýshynyń kóbi - jalpy rejımdegi jergilikti kolonııanyń burynǵy qyzmetkerleri, aıyptalýshylar arasynda sonymen birge birneshe sottalýshy jáne túrmede jazasyn ótegen adamdar (atalǵan eki top ta túrme ákimshiligine kómektesken dep aıtylady) da bar. Buǵan deıin úıqamaqta bolyp kelgen segiz adam: kolonııanyń burynǵy qyzmetkerleri jáne eki burynǵy sottalýshy sot zalynda qamaýǵa alyndy dep jazady Qamshy.kz aqparat agenttigi Azattyqtyń deregin negizge alyp. 

Prokýror Elena Belova 29 tamyzda ótken jaryssózde aıyptalýshylardy úsh pen alty jyl aralyǵynda sottaýdy suraǵan edi.

Bul is boıynsha bastapqyda 16 aıyptalýshy bolǵan: onyń 10-y - túrmeniń burynǵy qyzmetkeri, úsheýi - sottalýshy, úsheýi - burynǵy tutqyn. Sot aıaqtalǵanǵa deıin mekeme bastyǵynyń tárbıe jónindegi burynǵy orynbasary 44 jastaǵy maıor Vıtalı Gajalo jáne mekemeniń burynǵy sharýashylyq bóliminiń jetekshisi A.Podlıpalın qaıtys boldy. 4 qyrkúıekte shyqqan sot úkimi boıynsha Gajalo kináli bolyp tanyldy, biraq qaıtys bolǵandyqtan jazadan bosatyldy. Úkim kezinde Podlıpalınniń aty-jóni atalmady, sebebi sot júrip jatqan kezde onyń qaıtys bolýyna baılanysty isi toqtatylǵan.

Úkimnen bólek, sýdıa Tilegenova eki jeke sot qaýlysyn shyǵardy: bireýi - bas prokýratýra, ekinshisi - Ersaıyn Nurtazınovqa baǵyttalǵan. Nýrtazınov 2016 jyly Pavlodar oblystyq qylmystyq atqarý júıesi departamentiniń bastyǵy bolǵan. 2019 jyly qańtar aıynda Shyǵys Qazaqstan oblysyna aýysqan.

Qylmystyq is eki epızodtan quralǵan. Alǵashqy epızod 2016 jyly aqpan aıynda túrmede kóz jumǵan Baqytjan Ábdikárimovtiń ólimimen baılanysty. Bul epızod boıynsha jábirlenýshi retinde sotqa Ábdikárimovtiń týystary: onyń ápkesi Nurlygúl Dempster jáne baýyry Jandos Ábdikárimov qatysty.

Sot úkimi oqylǵan soń Jandos Ábdikárimov Azattyqqa shaǵymdy apellıasııaǵa túsiretinin aıtty, ol baýyry "túrmede óz-ózine qol salǵan joq, ony óltirdi" dep esepteıdi.

Ekinshi epızod 27 jastaǵy Saıyn Muratbekovtiń ólimimen baılanysty. Ol kolonııaǵa 2016 jyly 17 maýsymda túsken jáne kelesi kúni kóz jumǵan. Aldyn ala derek boıynsha, ony túrmede uryp-soqqan. Bul epızod boıynsha jábirlenýshi retinde sottalýshynyń ákesi Qylyshbaı Muratbekov sotqa qatysty. Buǵan qosa, 2016 jyly 18 maýsymǵa qaraǵan túni Balqash kolonııasynan etappen osynda jetkizilgen 26 sottalýshynyń 25-i jábirlenýshi retinde sotqa qatysty. Qazir bul 25 sottalýshynyń kóbi bosatylǵan. Olar sot prosesine túrli aımaqtardan vıdeobaılanys arqyly qosylyp, qatysyp júrdi.

Halyqaralyq quqyq qorǵaý uıymdary men Batys elderiniń úkimetteri Qazaqstandy birneshe ret túrmedegi azaptaýdy joıýǵa shaqyrǵan. Naýryz aıynda qabyldanǵan Eýroparlament rezolıýsııasynda Qazaqstanda "sottalýshylar men kúdiktilerdi azaptaǵan adamdardyń jazasyz qalýy qalypty jaıtqa aınalyp barady" delingen. AQSh memlekettik departamenti bıyl jarııalaǵan adam quqyǵy ahýalyna arnalǵan baıandamasynda da túrmedegi azaptaý máselesin aıtyp ótken.