• USD 468.56

  • EUR 497.56

  • RUB 7.3

  • CNY 67.18

29 Naýryz, 12:02:28
Almaty
+35°

Qytaı máselesi taǵy da ózektelip keledi. Jalpy, bul suraq, shyny kerek, oqtyn-oqtyn, syrtkóz bireýlerdiń, kórinbeıtin úshinshi kúshterdiń nusqaýy boıynsha órshilenip turatyn tárizdi.

Qytaı jóninde ne bilemiz, ol eldiń ekonomıkalyq ekspansııasy basqa elderge qalaı áser etedi?

Eń birinshi aıta ketetin másele, Qytaıdyń ekonomıkalyq áseri damyǵan degen elderdiń barshasyna belsheden batqan.

AQSh-pen Qytaıdyń taýar aınalymy 633,5 mlprd dollardan asyp ketken, bul búgingi dúnıedegi eń joǵarǵy taýar aınalymy bolyp tabylady. Qytaıdyń syrtqy saýda aınalymy 4,5 trıllıon dollarǵa jetip otyr. Onyń basym kópshiligi AQSh, Evropa, Latyn Amerıkasy, Afrıka, Tynyq muhıt-Azııa elderine tıesili.

Búgingi Qytaıdyń jaǵdaıy, ınvestısııanyń álemdik monopolısti. Osyndaı kezeńde biz ne isteýimiz kerek?

Eń negizgi aspekt, qytaımen biz shekaralaspyz, ony sany kóp, ekonomıkasy aspandap barady.

Saq bolýymyz kerek. «Saqtyqta qorlyq joq» dep beker aıtpaǵan, bul durys.
Ár-bir jobany memlekettik ekspertızadan ótkizý negizgi mindet, sol ekspertızanyń ózi ashyq, qoǵamnyń aralasýymen bolýy kerek. Aqparattyń shyndyǵy men ashyqtyǵy óte mańyzdy. Ulttyq qaýipsizdik máselesi eń birinshi orynda.

Biraq, basqa halyqtarǵa qarsy «qoqan-loqy da» jaqsylyqqa aparmaıtyndyǵy anyq. Bizge sabyr, aqyl-parasat, naqty esep saıasatynan basqa jol joq. Qytaı bizden basym, bul obektıvti faktor. Osy árqasha este bolýy kerek.
Meniń oıymsha, «55-zaýyttyń» máselesinde de shıkilik bolýy yqtımal. Biziń elimizge keletin ınvestısııalardyń basym kópshiligi Evropa, AQSh-qa tıesili, Qytaı tek qana 4-orynda.

Osy jaǵdaıdy memlekettik organdar bizge durys túsindirýi, aıtyp otyrýy óte mańyzdy. Túsindirý jumystaryn durys jolǵa qoıý óte-móte mańyzdy.
Dıalog degenimiz osy, memlekettik oryndar halyqty tolǵandyryp otyrǵan máselelerge naqty, shynaıy jaýap berýi kerek.
Elimizdiń Ulttyq ekonomıka mınıstrliginiń ókilderi dáıekti, naqty málimet berýi kerek. Jalpy,О́kimettiń osy másele boıynsha halyq aldynda esep bergeni jón.

Sonymen birge, bul elde bizdiń aǵaıyndar turyp-mekendep jatyr, olar qytaı memleketiniń azamattary, olardy elimizge kóshirý úshin, olardyń sol jaqta beıbit ómir súrýi úshin, bizdiń ishimizde tynyshtyq bolǵany abzal.
Meniń ata-babalarym sol jaqta basqa halyq ókilderimen arpalysyp, ult úshin kúreske túsken adamdar. Sondyqtan, ol jaqtaǵy búgingi aǵaıynnyń qan-qaqsaýy urpaq retinde bizdi jáı ǵana qynjyltyp qoımaıdy.
Olardyń jaǵdaıy bizdiń de júris-turysymyzǵa baılanysty.

Meni tolǵandyryp otyrǵan basqa másele, elimizdiń ishki saıası máselesin «shaıqaltqysy keletin» syrtqy kúsher bar. О́ıtkeni, álsin-álsin, aqparattyq alańǵa osy máseleni ot retinde laqtyryp otyrady. Syrtqy kúshter degenimiz, iri korporasııalar, keıbir memleketter bizdiń eldiń ishki isterine qol suqqysy keletin tárizdi.

Keshe ǵana, El basshysy Q. Toqaev elge Joldaýyn jarııalap, halyqtyń basym kópshiligi sol qujatqa óziniń yrzashyldyǵyn bildirdi.
Prezıdenttiń kúsheıip ketýinen de qaýiptenetin kúshter bolýy da múmkin.
Bul anyq, óıtkeni, ol kisiniń Pekınge sapary aldynda osyndaı shýdyń shyǵýy bekerden beker emes ekendigi anyq. Gáp qaıda, osyny saralap-oılap kórse durys bolar edi...

Erlan Saırovtyń feısbýk paraqshasynan alynǵan

"Qamshy" silteıdi

Qate tapsańyz, qajetti bólikti tańdap ctrl+enter basyńyz.

Pikir qaldyrý

pikir