Kaıdzen kimge kerek jáne onyń mánisi nede?

Bul japondardyń «kaı» jáne «zen» degen sózinen shyqqan. Atap aıtar bolsaq, bul ózgeris jáne jaqsarý degen maǵynany bildiredi. Negizi japondyqtar úshin basty nárse – ómir súrý sapasyn jaqsartý.

Ekinshi dúnıejúzilik soǵystan keıin japon ekonomıkasyn   kóterý kerek boldy. Soǵystan qaljyraǵan halyqtyń ál-aýqatyn jaqsartý basty mindet bolyp sanaldy. Sondyqtan da japon bıligi men halqy jańashyldyqqa bet burdy. Al ekonomıkadaǵy ınnovasııa eldi,  óndiristi órge súıredi. Bir ǵana mysal, soǵystan keıin az ýaqyttan soń, japon ekonomıkasyn alǵa jyljytar sala anyqtala bastady. Ol mashına óndirisiniń jolǵa qoıylýy edi. Atap aıtar bolsaq, japondyq «Toıota» álemdik brendke aınaldy. Al bul salada eń aldymen kaıdzen júıesi paıdalana bastady. Al onyń tıimdiligi nede? Bul júıede kólik tetikteri men qoraptarynan bastap   kólik qurastyrý deıingi aralyqtaǵy jumysqa osy kaıdzen júıesi qoldanyldy. Mundaǵy basty maqsat – tıimdi jumys isteý arqyly shyǵyndy barynsha azaıtý. Bul tirkesti basqalaı aıtsaq, únemdi óndiristi jolǵa qoıý jáne turaqty túrde tehnologııany jaqsartyp otyrý.

Árıne, Japonııa men Eýropa qurlyǵyndaǵy elderdiń óndiristi damytýynda erekshelikter bar. Atap aıtar bolsaq, «qart qurlyqta» ornalasqan  memleketterde ınnovasııa arqyly óndiristi serpindi damytý qolǵa alynsa, al japondyqtar óz tehnologııasyn turaqty túrde jańartyp otyrady. Al kaılzen japon prınsıpi «5S» tikeleı baılanysty, atap aıtar bolsaq  suryptaý,  júıege keltirý, taza ustaý, standarttaý jáne jetildirý. Munyń eń mańyzdysy mynada: jumysty jaqsartý jónindegi barlyq usynystar eń aldymen qyzmetkerlerdiń ózderine baılanysty. Bul rette bir ǵana mysal keltirelik, eger jumysker jumys istep turǵan jerden qajetti qurylǵy alys jerde jatatyn bolsa, ony baryp alyp kelý kerek. Biraq oǵan ýaqyt ketedi. Sol úshin ne isteý kerek? Munyń tıimdiligi mynada: Jumysker eki arada júrip sandalmaıdy. Ol jumys ornyn qurylǵy turǵan jerge jaqyndatýǵa kúsh salady. Bul bir jaǵynan ýaqytty tıimdi paıdalanýǵa jol ashady. Kompanııanyń jetekshisi de qyzmetker aıtyp turǵan máseleniniń ońtaıly jaǵyn qarastyrady jáne jumyskerge kaıdzen júıesi boıynsha yńǵaıly ózi aıtqan nusqany júzege asyrýǵa múmkindik beredi.

Árıne, kaıdzen júıesiniń  bıznestegi mańyzy zor. Negizi bıznes óndiristiń damýynan ǵana turmaıdy, onda óndirispen qatar, býhgalterııa, servıstik qyzmet, tasymaldaýshylarmen jumys, taǵy sol sııaqty búkil prosesterden turady. Eger joǵary attary atalǵan salanyń  biri aqsap, ol salada olqylyqtar oryn jatsa, onda shyǵyn kóbeıedi, tabys azaıady. Sondyqtan bızneste  usaq-túıek degen bolmaıdy, barlyq jaǵy turaqty túrde jetildirilip, jaqsaryp turýy qajet.

Negizinen basshylar tarapynan bolatyn bıýrokratııalyq ádetter qashan da tıimsiz, ol óndiristiń damýyna kedergisin tıgizedi. Sondyqtan kaıdzen júıesi boıynsha eń aldymen problemalar ashyq talqylanýy tıis.  Sonda ǵana túıindi máselelerdi sheshýge jol ashylady.

Kaıdzen júıesinde artyq shyǵynnan qutylýdyń tıimdiligi zor. Al shyǵyn degenimiz ne? Al ár nársege baıloanysty.

Qozǵalys: Mysaly, kerekti materıal ózi turǵan orynnan alys qashyqtyqta tursa, jumysker ony alyp kelýge artyq  ýaqytyn jumsaıdy.

Ýaqyt: О́ndiriste ár proseske ýaqyt ketedi. Eger kimde -kim ýaqytyn qysqartyp jumys isteı alatyn bolsa, onyń artyqshylyǵy da basym bolady.

Aqaý: Eger óndiristegi olqylyqtardy neǵurlym erterek baıqasańyz, onda ýaqyt pen jumsalatyn qarjyny soǵurlym únemdeı alasyz.

Shekten tys óndirý: siz qajetti deńgeıden taýardy kóp óndirseńiz jáne ol qoımada kóbirek jatyp qalatyn bolsa, onda shyǵyn da eselene túsedi.

Kez kelgen kásiporyn problemasyz bolmaıdy. Al kaıdzen ony sheshýge barynsha kómektesedi, kásiporyndaǵy jumysshyǵa kezdesken problema úshin aıyppul tóleý maqsat emes. Jumysshynyń problemany boldyrmaý úshin jaýapkershiligi kúsheıedi jáne ony sezine alady. Naqty aıtqanda, kaıdzen klıentke arnalǵan ózin-ózi jetildirý strategııasy. Kaıdzen júıesi boıynsha kásiporynnyń bar qyzmeti klıenttiń  qanaǵattandyrarlyq jaýapkershilik sezimin kúsheıtýge arnalǵanyn aıta ketken jón.