Men de bala boldym. Biraq ózimmen jasty qyzdar sııaqty qýyrshaq, taǵysyn taǵy oıynshyqtarmen oınamadym. Men kórshi úıdiń balalarymen asyq, fýtbol oınap, atqa minip óstim. Senseńiz, toǵyzynshy synypqa deıin "pistálótke" uqsaıtyn aǵashtardy nemese qatty zat taýyp alyp, sonymen "taı-taı", ıaǵnı, atyspaq oınap óstim.
Alty ne jetinshi synyptar shamasynda qyzdar ermek qylatyn qýyrshaqpen oınaǵym kelip, "shabytym" ashyldy. Sodan ary ketse, birneshe aı sony ermek qyldym. Sondaǵym mynaý: Anamnyń quraǵynan qalǵan qıyndylardan kishkentaı ǵana barbı qýyrshaǵyna kıimder tigý. Alǵashynda bas kıim men sharf toqyp berdim. Sosyn bir kúni quraq qıyndylarynyń birin alyp, anamnyń "tıispe, bir jerińdi ilip alarsyń, ınesin syndyrasyń, búldiresiń" degenine qaramastan, anam syrtqa shyqqanda qol mashınasyna "qol saldym". Quraqtan qalǵan qıyndynyń bir jaq shetin qol mashınaǵa "zyr" etkizip aldym. Keremet, eshkimde joq kóılek tigip berdim qýyrshaǵyma! Sondaǵy "zyr etkizgenim" eki eli matanyń bir jaq shetin mashınaǵa júrgizip aldym. Nátıjesinde bas-aıaǵy belgisiz, túbi tesik qap sekildi eki eli birdeńe shyqty. Endi barbıime syılyǵymdy berýge asyǵyp, jelpildep barbıimdi qolǵa alsam... bolmady. Syımady! "Asyqqan saıtan isi" nemese "ruqsatsyz tıispe, anańnyń aıtqanyn tyńda"... Álgi kóılegim tipti mańyna da jýymady. Tap-tar! Osymen "qýyrshaqpen dostasý" talpynysym sý sepkendeı basyldy.
Búgingi aıtpaǵym mynaý. Týysymnyń úıine bardyq. Eki qyzy bar. Biri birinshi synypta, ekinshisi balabaqshada. О́tkende solar "Maqpal táte, basyn, qolyn salyp berińizshi" dep, birdeńe alyp keldi. Qarasam, qýyrshaq! Qandaı qýyrshaq deısiz ǵoı! Kóre sala, túrin kórip: "Mynadan qoryqpaısyńdar ma? Tústerińe kirmeı me?" – deppin ǵoı. Túri sondaı qorqynyshty. Mýltfılm keıipkeri me, basqa ma bilmedim. Sóıtip, bas-aıaǵyn salyp berip, olar máz, oınaýǵa ketti. Al, men birtúrli bolyp qaldym. Telebaǵdarlamalardyń birinde kishkentaılar oınaıtyn qýyrshaqtaryna, oıynshyq keıipkerlerine elikteıdi dep, sol týrasynda pikirtalastyrǵan edi. Eger ras elikteıtin bolsa, jańaǵy qýyrshaqtarǵa eliktegen urpaq erteń kim bolaryn bilmeımin...
Tómende ǵalamtordan "keńes zamanyndaǵy qýyrshaqtar" dep izdep, birnesheýin saldym... Bular anaǵurlym súıkimdi sııaqty, menińshe...
Al, endigi kezekte qazirgi kezdegi barbılerdiń keıpi... Maǵan unamaıdy! Sizge she? Biz oınaǵan barbıler kishkene "uıalshaq" edi...
Endi kóretinderińiz sińlilerimniń meni shoshytqan qýyrshaqtary...
Baıqasańyz, myna sońǵy tek basy keltirilgen qýyrshaqtyń kózderi qısyq jáne kirpikteri shash sekildi shynaıy. Al, tisi aqsıǵan, jasyl tústisi týraly sóz etýdiń qajeti joq. Bular tek qyzdardyń oıynshyqtary. Júre berseń, kóre beresiń dep, tipti aıaǵy aýyr, erli-zaıypty qýyrshaqtar da bar eken. "Bala týatyndary da shyqqan" deıdi el. Uldardyń da osy tektes "usqynsyzdary" jetip, artylaryna senimdimin.
Bizdiń balalyq, balalyq eken-aý. Qazirgi oıynshyq túri osy bolsa, keleshekte qandaı oıynshyq túrleri paıda bolatynyn tipti oılaýǵa qorqasyń. Qazirgi oıynshyq ataýlynyń ishinde ilip alary ǵana bar, shyny kerek. Olardyń zııandy hımııalyq qospalardan ázirlenetini týraly da sóz etilgen, áli de aıtylady... Aıta berseń, jaǵyń talmas, taýsylmaıtyn taqyryp bul...
Al endigi kezek kúlli álem boıynsha keń suranysqa ıe bolyp, kishkentaı qyz bitkenniń mıyn jaýlap alǵan bet kelbeti mıǵa syımaıtyn, kózi botadaı, aýzy shúmekteı, murny bar-joǵy kórinbeıtin, bilinbeıtin, boıy on santımetrge de jetpeıtin, shashy túrli-tústi – qýyrshaq Lol. Bizdiń de úıdegi kishkentaı osy bir qýyrshaqty kórse, "alyp ber" deıtin bolypty. Quddy, juqpaly aýrýdaı. "Jaraıdy" dep, atasy myń teńgege alyp bergen bir shar túrin. Ashsań ishinen tosynsyıy shyǵady. Tosynsyı degeni, alaqandaı qýyrshaq, túsiniksiz kıimi, qoqysqa ketetin jabystyrǵysh qaǵazy, emizigi. Úıge kelip, bizge bir kórsetti, sodan keıin qaıda jatqanyn bilmeıdi. Oınamaıdy, qyzyqsyz.
Al baǵasyna kelsek, aıtyp ótkendeı, myń teńgeden joǵary. Serııaly 82 túri bar deıdi. Sonyń bárin jınap bolamyn degenshe qansha qarajatyńyz ketetinin esepteı berińiz. Jastyq, ydys-aıaq, kóılek, sómke, tort, kámpıt, taǵysyn taǵy qýyrshaq Loldyń júrmeıtin jeri joq búginde. Bul alaqandaı qýyrshaq qalaısha qyzdardyń júregin jaýlap, ata-analardyń qaltasyna salmaq salyp, kishkentaılardyń erkeliginiń arqasynda óndirýshi kompanııany qalaı baılyqqa keneltip otyr? Ol kelesi maqalanyń arqaýy bolsyn.
Otandyq óndiriste qýyrshaqtar, oıynshyqtar bar. Joq emes. Biraq ony qarapaıym halyqtyń qaltasy kótere bermeıdi. Áıtpese, kim balasyna sapaly, ulttyq, senimdi ónimdi alyp berip, alańsyz otyrmasqa? Qazaq qyzy keıpindegi Qydyráli aǵamyzdyń bir qýyrshaǵynyń baǵasyna bazardan 4-5 qytaı qýyrshaǵyn alýǵa bolady. Boıaýy da, quramynyń qospasy da zııan ekenin bile tura, qytaı qýyrshaǵyn alyp, balamyzdy Allaǵa amanattap, "má, oına" dep berip qoıatynymyz da ras. Basqa amal joq.
Keıde otandyq ónimderdi tek sheteldikter úshin jasaı ma degen oı týady...
Osyǵan deıin aıtylǵannan asyryp eshteńe aıtqym kelip turǵan joq. Tárbıe –tal besikten. Oıly adamǵa shybynnyń ushqany da oı tastar...
Pikir qaldyrý
pikir