"Astana" qarjy ortalyǵynyń bolashaǵy kemel

Bıýrokrattyq shyǵynsyz ekonomıkaǵa qadam basý. Bul – "Ult Jospary – qazaqstandyq armanǵa bastaıtyn jol" atty baǵdarlamalyq maqaladaǵy basym baǵyttyń biri. Indýstrııalandyrý men ekonomıkalyq ósimdi qamtamasyz etý boıynsha jańǵyrtýlar keshenin biriktirýshi úlken taraý. Baǵyttyń basty temirqazyqtarynyń qataryndaǵy "Astana" halyqaralyq qarjy ortalyǵynyń qurylýy el tarıhyndaǵy aıtýly oqıǵalardyń biri.

Bul jóninde Elbasy óziniń Qazaqstan halqyna arnaǵan "Tórtinshi ónerkásiptik revolıýsııa jaǵdaıyndaǵy damýdyń jańa múmkindikteri" atty Joldaýynda da aıtady:

"Investısııalyq ahýaldyń odan ári jaqsarýy jáne qor naryǵynyń damýy mańyzdy bolyp sanalady. Bul – jumysyn bastaǵan "Astana" halyqaralyq qarjy ortalyǵynyń (AHQO) negizgi mindetteriniń biri. Ol halyqaralyq ozyq tájirıbeni paıdalanyp, aǵylshyn quqyǵy men zamanaýı qarjy tehnologııalaryn qoldanatyn óńirlik habqa aınalýy tıis". 

Sondaı-aq Elbasy "100 naqty qadam" Ult josparynyń 70 - qadamynda Astana halyqaralyq qarjy ortalyǵyn qurý qajettiligin atap kórsetken jáne qarjy ortalyǵynyń erekshe mártebesin Ata Zańda bekitý qajettiligine toqtalǵan. Ortalyqtyń atap aıtqanda, Táýelsiz Memleketter Dostastyǵy, Batys pen Ortalyq Azııa aımaǵyndaǵy memleketter úshin qarjy haby retinde qalyptasatynyn aıtqany belgili. Sonymen qatar, 100 naqty qadam Ult josparynyń 70 - qadamynda atap kórsetilgendeı, Astana halyqaralyq qarjy ortalyǵy álemniń aldyńǵy qatarly 20 qarjy ortalyǵynyń qataryna enetindigi naqty aıtylǵan.

Aıta ketý kerek, jumysyn 2018 jylǵy 1 qańtardan bastaǵan ortalyq táýelsiz qarjylyq sot pen aǵylshyn quqyǵy qaǵıdattaryna jáne jeńildetilgen salyq rejımine sáıkes qurylǵan bolatyn. Ǵımaraty EKSPO kórmesi ótken aýmaqta ornalasqan. Basshysy – Qaırat Kelimbetov. Bul kúnderi "Nasdaq" jáne Shanhaı syndy jahandyq qos birdeı qarjy bırjasymen baılanys ornatqan. Shanhaı bırjasy elordalyq qarjy ortalyǵy aksııalarynyń 25 paıyz úlesine ıe.

Atalǵan ortalyq  qundy qaǵazdar sektoryna sony serpin berip, qor bırjasynyń jumysyn dóńgeletedi dep kútilýde. Onyń jumysyn júıeleýde álemdik úzdik tájirıbeler súzgilenip, tańdaý Dýbaı úlgisine tústi. Resmı tili – aǵylshyn. Álemge májhúr batystaǵy London men Nıý-Iork, shyǵystaǵy Gonkong pen Sıngapýr qarjy bırjalaryndaǵydaı jumysy aǵylshyn quqyǵyna negizdelgen. Qarjylyq qyzmetter kórsetýdi retteý jónindegi komıtet (AFSA) ortalyqtyń retteýshi organy bolyp tanyldy. Onyń dırektorlar keńesiniń quramyna Dýbaı, Aýstralııa, Ulybrıtanııa, AQSh qarjy ortalyqtarynyń sarapshylary engen.

Búginde bekitilgen jol kartasy negizinde álemniń iri bırjalary ornalasqan shaharlarmen tikeleı áýe baılanystary ornatylýda. Jýyrda Elorda kúni qarsańynda Nur-Sultan – Tokıo áýebaǵyty ashyldy. Endi Qazaqstan men Japonııa arasynda ushaqtar turaqty túrde qatynaıtyn bolady. Sondaı-aq sheteldik qyzmetkerlerge vıza alý tártibi jeńildetilgen. Olarǵa 5 jylǵa deıingi uzaq merzimdi vıza beriledi. Basqa memleketterdiń azamattary otyz kúnge deıin vızasyz júre alady. Qarjy bırjasynyń organdary, qyzmetkerleriniń qatysýymen týǵan qandaı da bir daý aıryqsha quziretti sottyń qaraýyndaǵy másele.

Qarjy ortalyǵynyń jumysy jalqy tereze qaǵıdaty boıynsha uıymdastyrylǵan. Ortalyq jumysyna qatysýshylardy qoldaý maqsatynda olarǵa salyqtyq jeńildikter qarastyrylǵan. Atap aıtqanda, qarjy bırjasynyń organdary 2066 jylǵa deıin korporatıvtik tabys, múlik, jer salyqtaryn tóleýden bosatylǵan. Al qyzmetkerler tabys salyǵyn tólemeıdi.

"Astana" halyqaralyq qarjy ortalyǵynyń mejelegen maqsaty asqaq. Jaqyn bolashaqta álemniń úzdik 20 ortalyǵy sapyna kirý kózdelýde. Qarjy ortalyǵy el ımıdjine oń áser etip qana qoımaı, kól-kósir paıdaǵa da keneltedi dep kútilýde. Úkimettiń boljaýynsha, qarjy ınstıtýty 2025 jylǵa qaraı el qazynasyna 40 mlrd dollarǵa deıin tabys ákelýi múmkin.