Sıyr etin tutynýǵa tyıym saldy

Sıyr fermalary ábette barlyq mal fermalaryna qaraǵanda Parnıktik gazdardy eń kóp shyǵarady. 2016 jylǵy Uly Brıtanııanyń Klımattyq О́zgeris Komıteti taratqan zertteý qorytyndysynda sıyr jáne qoı fermalary barlyq aýyl sharýashylyǵynan shyǵatyn parnıktik gazdardyń 58%-in túzgen.

Al tek sıyr fermalarynyń ózi barlyq aýyl sharýashylyǵynan shyǵatyn parnıktik gazdardyń 41% ustaǵan. Al barlyq mal fermalary Álemdegi barlyq parnıktik gazdardyń 14.5% quraıdy eken. Demek ǵalamdyq jylynýǵa basty sebepshilerdiń biri sıyr fermalary dep kórsetken.

Bul ǵalymdardyń kórsetýi boıynsha eger biz tutynýshylyq ádetimizdi (taǵamdardy) ózgertpesek 2050 jylǵa barǵanda jersharynyń temperatýrasy 2°S -qa kóterip, sıyr fermalarynyń shyǵaratyn gazy 30%-ke jetedi eken.

Avtorlardyń aıtýy boıynsha sıyr etin otqa qaqtap pisirgende kóptegen zııandy kómir qyshqyl gazy shyǵýmen birge fırmalarynan metan gazy kóptep bólinedi eken. Al bul metan gazynyń parnıktik effekiti kómir qyshqyl gazyna qaraǵanda 25 ese joǵary.

Sóıtip, álemdegi sıyr etin tutynýy qatty ósip kele jatqanyna (mysaly Qytaıda sıyr etin tutynýy sońǵy 15 jylda 20 ese ósken) alańdaǵan ǵalymdar ǵalamdyq jylynýdyń 56%-na adamdar tikeleı sebepshi bolyp otyr deıdi.

Sońynda adamdarǵa Golsmiths Ýnıversıtetinen úlgi alyp et ónimderin az tutynyp, ósimdikter men kóbirek azyqtanýdy usynypty.