Jemis-jıdek baǵasynyń sharyqtaýyna kim kináli?

Jyl ótken saıyn bazardaǵy jemis-jıdek pen kókónis qymbattap barady. Máselen, bıylǵy jeti aıda azyq-túlik taýarlarynyń baǵasy ótken jyldyń sáıkes kezeńimen salystyrǵanda 7,3 paıyzǵa kóterilgen.

"Men jaqynda Shymkentke baryp keldim. Bizde Shymkentte qyzanaqtaryńyz 60 teńge. Mine, mynda 550 teńge. Bul endi sumdyq bylaı qarasań. Qaýynnyń kelisi 350 teńge. Bizde Shymkentte sıyrlar jep jatyr qazir ony. Bul ne degen sumdyq? Muny qaraıtyn adam bar ma ózi, joq pa? Al biz maqul, shamamyz keledi alamyz. Qarapaıym halyq ne alady? Pensıonerler ne alady?" deıdi bazarǵa barǵan elordalyq turǵyn".

Aǵamyzdyń sóziniń jany bar. Ala jazdaıǵy ýaqytyn egis alqabynda ótkizgen dıqandar baǵany bulaı sharyqtata almaıdy. О́ıtkeni bir sátte pisken jemisi men kókónisin turaqty túrde tonnalap ótkizetin jer joq. Sondyqtan amalsyz arzandaý bolsa da qolynda qarjysy bar deldalǵa satady. Osylaısha dıqan ósirgen ónim dúken sóresine jetkenshe birneshe esege qymbattaıdy. Máseleniń bir ushy osy.

Qymbatshylyqtyń taǵy bir sebebi kókónistiń shet memleketterden ákelinýinde.

Arman Baıǵanov, ekonomıst:

"Qazaqstanda ósiriletin jemis-jıdek pen kókónis ishki suranysty qanaǵattandyra almaıdy. Syndyqtan syrttan ákelýge týra keledi. Onyń ústine tyń tehnologııalarmen jabdyqtalǵan jylyjaılardyń ózin shet elden satyp alamyz. Onyń joly bar, valıýta baǵamyndaǵy aıyrmashylyqtar jáne ózge de shyǵyndar. Barlyǵy aınalyp kelip, ónimniń ózindik qunyna áser etedi. Osylaısha baǵa qymbat. Sondaı-aq shet elden ákelinetin jemister dollarmen alynady. Dollar ósken saıyn olardyń baǵasy da kóterile beredi. bul naryq zańy".

Sarapshylardyń aıtýynsha, baǵanyń turaqtylyǵyn saqtaý úshin otandyq sharýalardy qoldaý kerek. Bir mysal. 2004 jyly úkimet alma ekkenderge jaǵdaı jasap, qarjyny eseledi. Sonyń arqasynda alma baqtary kóbeıip, búginde kóp jemistiń quny óskenmen almanyń baǵasy qalypty.

Talǵatbek Ábdiqoja, Erbol Daıyrov

24.kz