"Ýran salasynyń danyshpany": Muhtar Jákishev kim?

Búgin Muhtar Jákishevti merziminen bosatý jóninde sot otyrysy ótip jatyr dep jazady Qamshy.kz aqparat agenttigi. Sot otyrysyna Muhtar Jákishevti qoldaýǵa 50-ge jýyq adam keldi. 10 jyldan astam ýaqyt túrmede jazasyn ótegen Muhtar Jákishev kim? Qamshy.kz aqparat agenttiginiń tilshisi bankrot bolǵan "Qazatomónerkásipti" álemdegi birinshi ónerkásipke aınaldyrǵan Jákishev týraly derekterdi oqyrman nazaryna usynady. 

Muhtar Jákishev 1963 jyly 28 maýsymda Almaty qalasynda dúnıege kelgen. Ákesi Erkin Ǵazızuly Jákishev Zań ǵylymdarynyń doktory, Qazaq memlekettik ýnıversıteti zań fakýltetiniń krımınalıstıka kafedrasynyń meńgerýshisi bolǵan. Al anasy hımııa ǵylymdarynyń kandıdaty, Qazaq KSR Ǵylym akademııasynyń Hımııa ınstıtýtynda jumys istedi.

Muhtar Jákishevtiń 4 qyzy jáne 1 uly bar. О́zi Máskeý ınjenerlik fızıka ınstıtýtyn ınjenerlik fızıka mamandyǵy boıynsha bitirgen, Máskeý ınjenerlik-fızıka ınstıtýtynyń aspıranty jáne zań ǵylymdarynyń kandıdaty. Alǵashqy eńbek jolyn QazUÝ-da muǵalim bolyp bastaǵan Muhtar Jákishev Qazatomónerkásip ulttyq kompanııasynyń prezıdenti laýazymyna deıin kóterildi. 

Ýran naryǵy týraly jazǵan sheteldik basylymdar Muhtar Jákishev týraly ýran salasyndaǵy danyshpan dep jazyp júrdi. 10 jyl ishinde Muhtar Jákishev ózi basqarǵan "Qazatomónerkásipti" álemdegi nómiri birinshi kásiporynǵa aınaldyrdy. 

2009 jyly mamyrda ustalǵan Muhtar Jákishevke sybaılas jemqorlyq qylmysyn jasady dep aıyp taǵylyp, 14 jylǵa sottalǵan. Ol jazasyn óteýge aldymen Almaty oblysyndaǵy Zarechnyı kentindegi túrmege jiberilgen, keıin Qaraǵandy oblysynyń Dolınka kentindegi qatań rejımdegi AK-159/6 kolonııasynda boldy. 2015 jyly týystary, advokaty men quqyq qorǵaýshylardyń ótinishiniń arqasynda ol Dolınkadan qaıta Zarechnyıǵa jiberilgen. Biraq 2017 jyly UQK-niń burynǵy tóraǵasy Nartaı Dútbaevtyń isine qatysty tergeý isine qatysý úshin Astana qalasynyń ızolıatoryna etappen jiberilgen. Tergeý isi aıaqtalǵan soń mamyr aıynda Dolınkaǵa, al shilde aıynan beri Semeı qalasyndaǵy qatań rejımdegi kolonııada jazasyn ótep jatyr.

Eske sala ketsek, «Qazatomprom» eks-basshysynyń advokaty Nurlan Beısekeev sońǵy medısınalyq tekserilýden soń onyń bas mı júıesinde aqaý bar ekeni anyqtalǵanyn aıtqan bolatyn.  Keıin byltyrǵy jyldyń 17 shildesinde Jákishovti Qaraǵandy oblysyndaǵy kolonııadan ShQO-oblysy Semeı qalasyndaǵy qatań rejımdi kolonııaǵa aýystyrdy. Osynyń sebebinen Muhtar Jákishevtiń densaýlyǵy taǵy da nasharlaı tústi.

Al jazda onyń jaǵdaıy múldem asqyna bastady. Jákishev úshinshi toptaǵy múgedek qataryna qosylyp, jumys jasaý qabiletiniń 50 paıyzynan aıyryldy. Sonymen birge Muhtar Jákishevtiń joǵary qan qysymnyń kesirinen kózdiń ishki tor qabyǵy jarylyp ketken. Kúz  mezgilinde Qaraǵandy qalasynda Jákishevtiń kózine operasııa jasaldy. 

Bul az bolǵandaı, qyrkúıek aıynda Muhtar Jákishevtiń anasy qatty syrqattanyp qaldy. Jákishev hál ústinde jatqan naýqas anasymen kezdesýine ruqsat berýin surap, ótinish jazdy. Alaıda 18 qyrkúıekte Muhtar Jákishevtiń anasy qaıtys boldy. Keıin qaraly habardy estigen Muhtar Jákishev anasyn sońǵy saparǵa shyǵaryp salýdy surap, ótinish jazdy. Biraq oǵan mundaı múmkindik berilmedi.