• USD 468.56

  • EUR 497.56

  • RUB 7.3

  • CNY 67.18

29 Naýryz, 14:15:04
+35°

Táýelsizdik alǵaly beri biryńǵaı aýylsharýashylyǵymen aınalysqan Jambyl oblysy Sarysý aýdany búginde agrarly-óndiristik aımaqqa aınalǵan. Mal men jerdi qatar emgen halyqtyń turmystyq-áleýmettik jaǵdaıy kóńil qýantady.

Qazaqstan hımııa ónerkásibiniń eń iri nysandar – «Qarataý» jáne «EvroHım Jańatas» taý-ken óńdeý keshenderi jumys isteıdi. Bul aımaqta fosfordyń mol qory bar. Osy baılyq syrttan kólemdi ınvestısııa tartýǵa basty  negiz. Bul degen – ıgerilmeı jatqan baılyqty ıgerý, tyń jobalardy júzege asyrý, qosymsha qarajat tartý jáne jumys kózin tartý.

Byltyr ǵana aýdannyń 90 jyldyǵyn atap, aýdan kóleminde rýhanı jańǵryý aıasynda ıgilikti ister júzege assa, bıyl qalanyń 50 jyldyǵy qyrkúıek aıynda atalyp ótpek.

Sarysý aýdanynyń jalpy aýmaǵy — 31,3 myń km², halqynyń sany – 42 myńǵa jýyq. Aýdanda 26 eldimeken, 9 aýyldyq okrýg jáne 1 qala – aýdan ortalyǵy – Jańatas qalasy bar.

Jańatastyń irgesi iri fosforıt kenin ıgerýge baılanysty 1964 jyly qalana bastady. 1969 jyly kentke, 1971 jyly qalaǵa aınaldy.  Toqsanynshy jyldary toqyraýǵa tap bolǵan shaǵyn shahar búginde kún sanap kórkeıip keledi. Memleket basshysynyń tikeleı bastamasymen monoqalalardy damytý baǵdarlamasy aıasynda birtalaı tirlikter atqarylyp, qalanyń áleýmettik-ekonomıkalyq ahýaly túzelip, tirshilik qyza bastady.

Jarty ǵasyrǵa jýyq tarıhy bar Jańatas qalasynda qazir 22 myńnan asa halyq bar. El arasynda «Jańa Parıj» atanyp ketken qalada qıraǵan úıler tazalanyp, jaramdysy jańǵyrtýdan ótip, turǵyndar ıgiligine berilýde. Turǵyndar aýyz sýdy táýlik boıy tutytatyndaı múmkindikke ıe boldy. 2020 jyly qalaǵa kógildir otyn – tabıǵı gaz kirgizilmek.

Elimiz egemendikke qol jetkizgen alǵashqy jyldardaǵy aýyrtpalyq  kenshiler shaharyna da ońaı soqqan joq.

Elbasynyń  tikeleı tapsyrmasymen monoqalalardy damytýdyń 2012-2020 jyldarǵa arnalǵan  baǵdarlamasynyń qabyldanýy qalanyń tynysyna tyń serpin berdi.

Búginde  aýdan ortalyǵy adam tanymastaı ózgerdi.  Osy turǵyda  ólkedegi óndiristiń tıgizgen úlesi ushan-teńiz desek qatelespespiz..

Qazirgi tańda aýdandaǵy irgeli kásiporyn – «Qazfosfat» kompanııasynyń fılıaly «Qarataý» taý-ken óńdeý kesheni  men «EýroHım» JShS qalypty jumys isteýde.  Qos kásiporyn óńir ekonomıkasynyń damýyna aıryqsha úles qosyp otyr.

Jańatastyń bas josparyna sáıkes, «Oqýshylar saraıy» salynyp, jańa úlgidegi «Shyǵys bazary» boı kóteredi. Temirjol vokzaly men avtobeket jańarmaq.

Kezinde óndirisi órkendep, 60 myńdaı halyq qonystanǵan Jańatas qazir qaıta damý jolyna tústi. Infraqurylymnan bastap, qalany abattandyryp, kóriktendirý, jańa nysandar salý, demalys oryndary men saıabaqtardy jańǵyrtý, jol-kólik qatynastaryn retke keltirý, kóshelerdi jaryqtandyrý jumystary jandanýda.

Osydan 6 jyl buryn  respýblıkadaǵy eń jas ákimderdiń biri bolyp Qanatbek Qaıshybekuly Mádibek aýdandy basqarǵanda talaı jańa jobalardyń uıytqysy bolyp, búginde sol jobalardyń ıgiligin kórip otyrǵanyn aýdan halqy jaqsy biledi. Oblys ortalyǵynda basshylyq qyzmet atqaryp, aýdan tizginin qaıta qolǵa alǵan Q.Mádibektiń búginde Sarysý halqy úshin atqaryp jatqan eńbegi erek.

«Jasyl» energetıkany qarqyndy damytýǵa bet burǵan elimizde balamaly qýat kózderinen energııa jınaý jolǵa qoıylyp keledi. Atalǵan balamaly kózderden qýat óndirý keshenderiniń qatary taǵy bir nysan – Jańatas jel elektr stansııasymen tolyqpaq.

Túrkistan aýyldyq okrýginde ornalasatyn atalmysh stansııa 100 MVt elektr energııasyn óndiredi dep josparlanyp otyr. Nysannyń qurylysyn júrgizý úshin jobany usynýshy – «Jańatas jel elektrostansııasy» JShS-i elektr qýatyn bólý syzbasyn ázirlep, «KEGOK» kompanııasynyń kelsimin alǵan. Bas merdiger retinde anyqtalǵan Qytaı Halyq Respýblıkasynyń «China Power International Holding» kompanııasy stansııa qurylysyn keler jyldyń aqpanynda aıaqtaýdy josparlaýda.

Sondaı-aq, olar qurylysqa qajetti zattardy jergilikti taýar óndirýshilerden alýda. Osylaısha, sarysýlyqtar jyl on eki aı tynymsyz soǵatyn «Aqqyrqa» men «Arystandy Qarabas» jelin qajetke jaratyp, el ıgiligine paıdalanbaq. Muny «joqtan bar jasap», tabıǵattyń qudyretin adamnyń qajettiligine ıkemdeýdiń keremet úlgisi dep bilsek bolady.

Árıne, tize berseń, tirlik kóp. Jańǵyrǵan Jańatastyń búgingi tynys-tirshiligi osyndaı. Bir sózben aıtqanda,  atqarylǵan tirlik az emes, aldaǵy maqsattar odan da aýqymdy.

Joldardy jóndeý, sý qubyrlaryn tartý, gaz qubyryn júrgizý, aýyldardy kóriktendirý, abattandyrý, bıznesti damytý baǵytynda naqty mindetter júktelgen.  Aýdannyń mádenı-rýhanı salasy  jyldan-jylǵa jaqsarýda.  Sońǵy jyldardyń ózinde qalanyń bilim, mádenıet oshaqtary, kitaphanalar zamanaýı úlgige ótip, jańa tehnologııamen jumys isteýge kóshti.

Joǵaryda aıtqan shaǵyn aýdanda qańyrap bos qalǵan, qıraǵan úılerdi arnaıy qurylǵan komıssııanyń sheshimimen qaıta jóndep, halyqty qonystandyrý jumystary qarqyndy júrýde.

Elbasy N.Nazarbaevtyń «Qazaqstandyqtardyń  ál-aýqatynyń ósýi: tabys pen turmys sapasyn arttyrý» atty Joldaýynda halyqqa sapaly  qyzmet kórsetý, turǵyn úı  jaǵdaıyn jaqsartý,  Qazaqstannyń kez-kelgen eldi mekenderinde jaıly, qaýipsiz ómir súrý jaıly aıtylǵan.  Sonymen qatar, «Prezıdenttiń bes áleýmettik bastamasy» atty Úndeýi, «Nurly jer» baǵdarlamasy aıasynda respýblıkalyq, oblystyq bıýdjetten qarjy bólinip, Jańatas qalasyndaǵy bos turǵyn úılerdi qalpyna keltirý baǵytynda jumystar atqarylýda. Búginde jańarǵan shaharda  eki myńǵa tarta azamat páter kezeginde tur. 2012-2018 jyldar aralyǵynda 8  úıdiń qurylysy aıaqtalyp, 720 azamat qonys toıyn toılaǵan bolatyn. Osy úrdis jalǵasyn taýyp, naýryz aıynda 60 otbasy baspanaly bolsa, bıyl taǵy eki  úı qalpyna keltiriledi.

Aǵymdaǵy jyly oraza aıynda jomart azamattardyń demeýimen 4 birdeı kópbalaly analar baspanaly boldy.

Aımaqta Elbasy Joldaýlarynyń negizinde ómirge kelgen memlekettik

baǵdarlamalar sátti júzege asyp, jańa jumystary ashylýda. О́ńirdegi irgeli óndiris orny «Qarataý» taý-ken óńdeý kesheni jumys aýqymyn arttyra tússe, reseılik «Evrohım» kompanııasy da ilkimdi isterimen ilgeri umtylýda.

Sonymen qatar, bıyl jel elektr stansasynyń qurylysy da qarqyndy júrgizilip jatyr. Odan bólek monoqalalardy damytýdyń memlekettik baǵdarlamasy sheńberinde Jańatas qalasy da kórkeıe túsýde. Endi mine, Sarysýdyń sodasy da brendke aınalatyn kún jaqyn.

Sarysý aýdanynda «Kalsıılengen soda» óndiretin zaýyt salynbaq. Bul jumyssyzdar sany qysqaryp, eldiń áleýmettik-ekonomıkalyq damýyna óziniń oń áserin tıgizedi degen sóz.

Shyndyǵynda kún ótken saıyn shaǵyn shahardyń shyraıy kirip keledi. Bolashaqta Jańatas hımııalyq óndirisi damyǵan, halqy eńbegimen tanylǵan qalaǵa aınalatynyna senim mol.

Darıha Úmbetııarova

 

"Qamshy" silteıdi

Qate tapsańyz, qajetti bólikti tańdap ctrl+enter basyńyz.

Pikir qaldyrý

pikir