Astanalyq áıel doktorlyq dıssertasııa jazdyramyn dep 1,5 mıllıon teńgesinen aıyryldy

Astanalyq áıel doktorlyq dıssertasııa jazdyramyn dep 1,5 mıllıon teńgesinen aıyrylǵan dep habarlaıdy Qamshy.kz aqparat agenttigi Eýrazııa birinshi arnasyna silteme jasap. 

Keıingi ýaqytta ınternetti ashyp qalsańyz referat, kýrstyq jumystan bastap, doktorlyq dıssertasııaǵa deıin jazyp beremin degen jarnalamardy kórýge bolady. Osyǵan qarap, «ǵylymı jumystardyń bárin basqa bireýler jazsa onda memlekettiń grantynda oqyp júrgender ne isteıdi? Budan keıin jalpy ǵylym qalaı damıdy? 

Ǵylymı jumysty, dıplomdy tapsyryspen jazdyrý degen jańalyq emes. Internetti ashyp qalsańyz usynystar qaptap tur. 

"Eshbir bilim-ǵylym salasyna jolamaı, aıdalada júretin adam kóp. Al sol dıplom alý úshin, dáreje úshin oqyp ári qaraı ol ǵylymmen aınalyspasa, memlekettiń bólgen bilim granty, oǵan tólegen stıpendııasy, shetelge shyǵarǵan taǵylymdamaǵa bólgen aqshasy bári dalaǵa ketti degen sóz", - deıdi jýrnalıst, ustaz Qýandyq Shamahaıuly.    

Bilim men ǵylym salasyn bir kisideı biletin Saǵdat Ádilbekov kópshiliktiń kókeıindegi kúdiktiń beker emestigin rastady. Iá, tanyspen túsip, aqshamen ótip ketetinder bar eken. 
 
"Bireýdi jaldap jazdyryp jatady dıssertasııalardy. Biraq ol tipten kerek emes nárse. Qazir antıplagıat degen nárse bar. Tekserýden ótedi. Sonyń ózinde aınalyp ótetin joldary bar. Mysaly, árpin aýystyratyn bolsa plagıat ony tanymaıdy. Múlde ýnıkalnyı bolyp shyǵa keledi. О́zi jazǵandaı bolyp. Osyndaıdy komıssııa músheleri bilý kerek, retteý kerek", - deıdi saıasattaný ǵylymdarynyń kandıdaty Saǵdat Ádilbekov.  

Álbette,  barlyq magıstr men doktorlar dıssertasııasyn satyp alady deýden aýlaqpyz. Biraq, problemany aıtpasań taǵy bolmaıdy. Jalpy, ǵylymı dárejeni rezıýme úshin alyp jatqandar kóbeıse, erteń mamandardyń arasynda vakýým paıda bolady. 

"Eń basty qatelik myna ǵylymı mamandardy tańdaýda bolyp otyr. Mysaly, JOO oqıtyn stýdentterdi stýdent kezinen ǵylymǵa beıimdeý kerek.  Sonyń ishinde qabileti bar, bolashaqta shyn ǵalym bolady, ǵylymı jańalyq asha alady degen jastardy ǵana qoldaýymyz kerek.  Al endi kim kóringen tanystaryn ákelip magıstratýra, doktorantýraǵa stıpendııa úshin sala beretin bolsa onda bizdiń ǵylym bolashaqta toqyraýdyń  eń úlken shegine jetedi", - deıdi Qýandyq Shamahaıuly. 

1,5 mıllıondap tanymaıtyn adamǵa berip, san soǵyp qalyp jatqandar da bar. Aqyry zańsyz áreketke barady ekensiz, alaıaqtarǵa urynýyńyz múmkin ekenin bile júrińiz.  Al jańaǵy «ǵalymdardy» aldaǵandar ustalsa jaza kútedi. 

"Atalǵan áreket QR Qylmystyq kodeksi 190-babymen, ıaǵnı alaıaqtyq boıynsha saralanady. Osy rette alaıaq babynyń birinshi bólimine sáıkes múlki tárkilenip, 1 myń aılyq eseptik kórsetkish mólsherinde aıyppul  salýǵa,  ne sol mólsherde túzetý jumystaryna tartýǵa, ne bolmasa 600 saǵatqa qoǵamdyq jumysqa tartýǵa, ne eki jylǵa deıingi mólsherde bas bostandyǵyn shekteýge,  ne sol merzimge bas bostandyǵyn aıyrýǵa jazalanady", - deıdi Aıdos Sharıpov. 

Otandyq ǵylymnyń bir problemasy osyndaı jalǵan ǵalymdardyń áreketinen jáne olardyń qoly uzyn tanystarynyń kesirinen aqsap tur. Bálkim, jańadan taǵaıyndalǵan mınıstr buǵan nazar aýdarar.