Sáýle Ábildahanqyzy: "Saıragúldiń ózi Qazaqstanda qalǵysy kelmegen sııaqty"

Belgili jýrnalıst Sáýle Ábildahanqyzy Qytaı-Qazaq shekarasynan zańsyz ótip, Qazaqstanda isti bolǵan etnıkalyq qazaq Saıragúl Saýytbaıdyń Shvesııaǵa ketýine baılanysty facebook jelisindegi paraqshasynda pikirin bildirdi dep jazady Qamshy.kz aqparat agenttigi. 

Ábildahanqyzynyń jazýynsha, Saıragúl Saýytbaıdyń isi ýshyǵyp turǵanda ony advokat Abazal Quspan qylmystyq isten arshalap alyp qalǵan. 

"Bir emes, birneshe ret aıtqanmyn, "Menen bas tartsań da, Abzaldan  Quspannan bas tartpa, onda bılik elden shyǵaryp jiberedi, bul bılikke sol kerek bop tur, seniń bas tartqanyń kerek bop tur" dep. Biláshke baryp kúıeýi bizdi qaralap suhbat berdi, ózi qaıta-qaıta vıdeoúndeý jarııalady. Aqyrynda Saıragúl ekeýmiz ursysyp tynǵanbyz. Oǵan bárińiz kýásizder. 
Alǵashqy tutqynǵa alynǵan kúnnen bastap (!), ol bizden dúıim jurtqa jar salyp bas tartqanǵa deıin (!) - aq adal júregimizben oǵan shyn janashyr boldyq, úlken jetistikpen aıaqtalǵan ister atqardyq. Tegin atqardyq. Elim dep kelgen qazaq qoı, jan botalaryna jete almaı júrgen "Ana ǵoı, Áıel ǵoı" dep, qaıtsek te azamattyq alyp beremiz dep jumys jasadyq.  Abzaldan bir emes, úsh ret bas tartty. Sońǵysynda Abzal, tipti, ol bas tartyp, Omarovamen jumys isteýdi bastasa da, Taldyqorǵanǵa bosqyn mártebesin alý týraly azamattyq iske baılanysty alǵashqy sot otyrysyna da bardy, "Saıragúl, áli de oılan, men bastaǵan isimdi sońyna deıin jetkizýge daıynmyn." dedi. Halyqtyń kózinshe aıtty! Ol halyqtyń kózinshe taǵy da bas tartty! Oǵan da bárińiz kýásizder... Eger sizder, Abzaldy, ıakı meni kinálap qaralaýshylar, zańnan, quqyqtyq normalardan az-maz habaryńyz bolsa, qylmystyq is pen azamattyq istiń ne ekenin ajyrata alar edińizder. Saıragúldiń biz aralasyp, jan berisip, jan alysqan, qytaı konsýldarymen ashyq konflıktige deıin jetken isimiz - onyń zańsyz shekara buzýyna qatysty QYLMYSTYQ IS bolǵan. Halyqaralyq deńgeıdegi qylmystyq is! Eshqandaı talqylaýsyz deportasııalanatyn is! Alaıda bul iste Abzal advokat retinde jarqyraı kórindi. Talaı halyqaralyq zańdardy qoparyp, zerttep, ony elde alyp qaldy. Jaı ǵana alyp qalǵan joq, TÚRMEDEN DE aman alyp qaldy! Elde qalsa da, 1 jyl túrmede jazasyn óteý qaýpi de bar edi. Abzal ony túrmeden sýyryp aldy!!! Ekinshi is - bosqyn mártebesin alý týraly AZAMATTYQ IS. 
Abzal "Onyń da sheshimin tabýǵa bolady, algorıtm deıstvıı sanamda syzýly" dep júrgen. Halyqaralyq zańdyq normalarǵa, halyqaralyq kómekke júginý úshin AQSh elshiligine 3 ret, Germanııa elshiligine 1 ret bardy, Túrkııa elshiligimen de baılanysty. Alaıda Abzal perishtesin joǵaltyp, qaıǵydan qan jutyp júrgende, Saıragúl "ol telefonyma jaýap bermeıdi, odan bas tartamyn" dep, bir emes, eki vıdeo jarııalady... Búgin bir jerden oqyp qaldym, "perishtesinen aıyrylyp júrgende Abzaldyń ol iske qulqy bolmady" dep jazdy bireý. Árıne, baýyr eti balasynan aıyrylyp otyrǵan adamnyń sot túgili, ómir súrýge qulqy bolmaıdy. Muny basynan ótken adam túsinedi... (mysaly, meniń basymnan bul jaǵdaı byltyr ótkenin bilesizder. Jýrnalymnyń jumysy sodan beri toqtady). Desek te, Abzal "qulqy" bolmasa da, kásibı JAÝAPKERShILIGI óte joǵary advokat. Sondaı jaǵdaıda júrse de, qyzynyń áli qyrqy ótpese de, topyraǵy keppese de, kúsh taýyp Abzal Almatyǵa eki ret keldi. Úshinshi ret Azamattyq is boıynsha Taldyqorǵanǵa deıin bardy. Al ol: "senen bas tartamyn. Omarova Amerıkamen sóılesedi" degeninen tanbady", -dep jazǵan Sáýle Ábildahanqyzy Saýytbaıdyń ózi "Qazaqstanda qalǵysy kelmegen sııaqty" degen oıyn aıtty.

Menińshe, onyń ózi Qazaqstanda qalǵysy kelmegen sııaqty. Dúnıeni dúr silkindiretin saıası málimdeme jasaý úshin shetelge ketken tıimdi shyǵar. Saıası málimdeme kútemiz endi. Al Abzaldyń da, meniń de aq adal júregimizben júgirgenimizdi ózimiz bilemiz jáne bir Alla biledi. Bizdiń jumysymyz túgel taspaǵa jazylǵan kúıi meniń paraqshamda tur. "Kórmes túıeni de kórmes".
Obaly kórmegenderge, kóre almaǵandarǵa. Ol týraly, bul týraly lám-mım dep aýyz ashpaımyn desem de, jan-jaqtan qoıar emes. Al halyqtyń bul aqparattyń sońynan ýlap-shýlap kete barǵany bılikke tıimdi. Negizgi máseleden halyq nazaryn burý - bul bıliktiń baıaǵydan "taptyrmas" tásili", -dedi Ábildahanqyzy óziniń feısbýktegi jazbasynda.

Aıta keteıik, 2018 jyly sáýir aıynda "Qorǵas" keden beketi arqyly Qazaqstan aýmaǵyna shekarany zańsyz kesip ótken Saıragúl Saýytbaıǵa Qazaqstanda qylmystyq kodekstiń "Shekarany zańsyz kesip ótý" baby boıynsha aıyp taqqan. Halyqaralyq quqyq qorǵaý uıymdary oǵan arasha túsip, Qazaqstan bıligin Saýytbaıdy Qytaıǵa bermeýge shaqyrǵan.

Byltyr tamyzda Almaty oblysy Panfılov aýdandyq soty Saıragúl Saýytbaıdy aıypty dep taný jáne alty aıǵa bas bostandyǵynan aıyrýǵa úkim shyǵarǵan, biraq onyń jazasyn "jeńildetetin erekshe jaǵdaıyna" baılanysty shartty jazaǵa aýystyrǵan. Sot Saıragúl Saýytbaıdy Qytaıǵa deportasııalamaı, Qazaqstanda qaldyrǵan.

Almaty oblysy kóshi-qon qyzmetiniń janynan qurylǵan "Bosqyn mártebesin berý" jónindegi komıssııa 2018 jyly qazanda Saıragúl Saýytbaıdyń Qazaqstannan bosqyn mártebesin surap jazǵan ótinishin qanaǵattandyrýdan bas tartqan. Saýytbaı Taldyqorǵan qalalyq sotyna talap-aryz túsirip, komıssııa sheshimin zańsyz dep tanýdy suraǵan edi. Bul is boıynsha sot áli jalǵasyp jatyr.

Shvesııa kóshi-qon agettiginiń resmı málimetine sáıkes, bul el bıylǵy qańtar men sáýir aılary arasynda 6286 adamǵa saıası baspana bergen. 2010 jyldan beri Shvesııadan saıası baspana alǵandar sany (eńbek mıgranttaryn qospaǵanda) 300 myńǵa jýyqtaǵan. 2016 jylǵy qańtarda Stokgolm 2015 jyly Soltústik Afrıka men Taıaý Shyǵystaǵy soǵys pen kedeılikten qashyp Shvesııany basyp qalǵan qalyń bosqynnyń 80 myńynyń aryzyn qanaǵattandyrmaı, elden shyǵaratynyn jarııalaǵan edi.