«Rýhanı jańǵyrǵan» kóne Taraz

    Taraz – tarıhymyzdyń temirqazyǵy. Sondaı-aq, kóne shahar ótkenimiz ben búginimizdiń aınasy.

    Búginde 2000 jyldyq tarıhy bar qalada «Rýhanı jańǵyrý» memlekettik baǵdarlamasy aıasynda az jumystar jasalyp jatqan joq. Bul jaıynda shahar basshysy Qaırat Dosaev keńinen áńgimelep berdi.  

    - «Rýhanı jańǵyrý» shyn máninde ulttyq deńgeıdegi aýqymdy joba.  Ol qoǵamdaǵy barlyq salany qamtıtyndyǵymen birigeı sanalady. Sondyqtan, ony qazirgi kezeńdegi uzaqmerzimdi perspektıvaly qazaqstandyq qoǵam damýynyń ózindik ıdeologııalyq platformasy deýge bolady.

Qoǵamdyq sananyń jańarýy ortaq áleýmettik keństikte ómir súrip jatqan halyqtyń qajettilikterimen tikeleı baılanysty júretini belgili. Al Qazaqstan azamattarynyń qoǵamdyq sananyń  mazmuny olardyń múddelerimen, ıdeıalarymen, qundylyqtarymen úndes. Ol mádenıet, minez-qulyq tájirıbesi, salt-dástúrdi qosa alǵandaǵy rýhanı negizderge arqa súıeıdi.

Taraz qalasynda Elbasy Nursultan Ábishuly Nazarbaevtyń «Bolashaqqa baǵdar: rýhanı jańǵyrý» baǵdarlamasyn júzege asyrý baǵytynda oblys ákimi Asqar Myrzahmetovtiń basshylyǵymen  qarqyndy jumystar atqarylýda. Atap aıtsaq, «Atameken», «Tárbıe jáne bilim», «Rýhanı qazyna», «Aqparat tolqyny» kishi baǵdarlamalary men «100 jańa kitap», «Týǵan jer», «Qazaqstan kıeli jerleriniń geografııasy», «100 jańa esim» arnaıy jobalary boıynsha aýqymdy bastamalar qolǵa alynǵan. Qazaq tilin latyn álipbıi negizindegi grafıkaǵa kóshirý máselesi de nazardan tys qalǵan joq.

Jalpy, 25 jobany iske asyrýǵa 2 mıllıard 472 mıllıon 750 myń teńge qarjy jumsaýdy qajet etip otyr.  Byltyr qala ákimdiginiń ekonomıka jáne bıýdjettik josparlaý bólimi 9 jobaǵa 321 mıllıon 600 myń teńge bóldi.

Al oblystyq jobalyq ofıske «Atameken» kishi baǵdarlamasy boıynsha 2 joba usynyldy. Olardyń jalpy quny 374 mıllıon teńgeni quraıdy. Atalǵan jobalar demeýshilerdiń kómegimen júzege asyryldy. Atap aıtqanda, jeke kásipker Arman Jumabaev temir jol beketi mańyndaǵy skverdi abattandyrýǵa 150 mıllıon teńgege kómek kórsetip, «Araıstroımarket» JShS-niń dırektory Arman Edilbaev  «Atshabar»  skveriniń qurylysyna 224 mıllıon teńge jumsady. Sonymen qatar, « Bir sábı  – bir aǵash» jobasy boıynsha byltyr jańadan týylǵan  sábılerdiń ata-analary 500 túp aǵash otyrǵyzsa, bıyl qala kóleminde 6 200 túp  shybyq tigip, qala jasyl jelekke orana tústi. Munyń bári kóne shahardy kórkeıte túsken ıgi sharalar desek, artyq aıtpaımyz.

Baǵdarlamanyń «Týǵan jer» jobasynyń ereksheligi – ony júzege asyrýǵa óńirlerdi de belsendi tartýynda bolyp tur. Oblystar, shaǵyn qalalar, aýdan, qala berdi árbir eldi mekendi kórkeıtýge  umtylýda. Bul rette kásipkerdiń, mesanattardyń azamattyq belsendiligi bizge kóp kómegin tıgizip otyrǵanyn aıtqan jón. Týǵan jerge, onyń mádenıetine, salt-dástúrine degen súıispenshilik arqyly kórsetiletin patrıotızm – ulttyq-genetıkalyq kodtyń negizi.

Byltyr atalǵan «Týǵan jer» jobasy aıasynda Qazaqstan Respýblıkasynyń sport sheberi, áıelder arasynda bokstan kásipqoı Álem chempıony Fırýza Sharıpova óz bastamasymen eki múmkindigi shekteýli  bala tárbıelep otyrǵan Joldybaevtar januıasyna avtokólik syılady. Sondaı-aq ulttyq qundylyqtarymyzdy jańǵyrtý maqsatynda «Sháýshen» sharýa qojalyǵynyń basshysy Saırambaı Dónenbaevtyń demeýshiligimen  shaharda «Ǵıbrat» ortalyǵy ashyldy.

1 jeltoqsan – Qazaqstan Respýblıkasynyń Tuńǵysh Prezıdenti kúnine oraı osy ıgi bastamalardyń jalǵasy retinde «Araıstroımarket» jaýapkershiligi shekteýli seriktestiginiń dırektory  Arman Edilbaev, «Altaıs grýpp» jaýapkershiligi shekteýli seriktestiginiń dırektory Álimbek Jumabaev Taraz qalasynyń turǵyndary – Turǵanovtar jáne Ábilbashırovterdiń otbasyna páter kiltterin tabys etti.

2017 jyly «Kazfosfat» JShS-niń bas dırektory, Qazaqstannyń Eńbek Eri Muqash Eskendirov óz qarajatyna «Myńbulaq» shaǵyn aýdanynda ámbebap zamanaýı sporttyq alańshasyn salyp berdi. Sporttyq alańshada bir mezgilde  25 bala sporttyń voleıbol, basketbol, shaǵyn fýtbol oınaýǵa jaǵdaı jasalǵan. Mundaı ıgi bastamalarǵa ún qosyp júretin mesanattar qatarynda qalalyq máslıhattyń depýtaty Rýslan Kanda bar. Ol «Samal» shaǵyn aýdanynda 25 jáne 30 úılerdiń aýlasyna beınekameralardy ornatyp berdi.

Al Taraz ınnovasııalyq-gýmanıtarlyq ýnıversıtetiniń rektory Erbolat Saýryqov 12 talapkerge, onyń ishinde Taraz fýtbol klýbynyń  qosalqy quramynyń 9 fýtbolshysyna, 3 múmkindigi shekteýli azamattarǵa tegin oqý grantyn taǵaıyndady.

Budan ózge «Ǵylymı-klınıkalyq kardıohırýrgııa  jáne transplantologııa ortalyǵynyń» basshysy Seıithan Joshybaev 7 638  mıllıon teńgege 3 800 turǵyndy tegin dárigerlik tekserýden ótkizse, «Jasulan ı K» jaýapkershiligi shekteýli seriktestiginiń dırektory J. Omarova  az qamtamasyz etilgen bir otbasynyń  balasynyń joǵary oqý oryndaǵy 5 jyldyq oqý aqysyn tólep berdi.

Bizdiń aramyzda muqtaj jandarǵa qolushyn sozyp, kómek kórsetip turatyn naǵyz azamattardyń bary, irıne, qýantatyny sózsiz. Osyǵan oraı, ıgi isterdiń basynda júrgen azamattar byltyr tamyz aıynda qalalyq mádenıet úıinde «Jomart júrek» syılyǵynyń laýreaty atanyp, saltanatty jaǵdaıda marapataldy.  Osy jıynda «Batyl júrek» atalymyn qalalyq ishki ister departamentiniń jergilikti polısııa qyzmetiniń jol qaýipsizdigi polısııasynyń aǵa leıtenanty Samat Alashev, áleýmettik mańyzy bar, qaıyrymdylyq jobalardy jáne aksııalardy tıimdi júzege asyrǵany úshin, qaıyrymdylyq kómek berýdiń jańa tıimdi túrlerin engizgen, qoǵamdyq mańyzy bar sharalarǵa bas demeýshilik jasaǵan «Múgedek jastar qoǵamy» qoǵamdyq birlestiginiń tóraǵasy Rýslan Tólegenov «Jyldyń úzdik uıymy» atalymyn ıelendi. Belsendi azamattyq ustanymy, ártúrli baǵyttaǵy keń aýqymdy qaıyrymdylyq qyzmetti júzege asyrǵany úshin  «Jyl tulǵasy» atalymynyń syılyǵy «Logıteh» jaýapkershiligi shekteýli seriktestiginiń dırektory Anton Skramovskııge tabystyldy. Ol «Qaýipsiz mektep» pılottyq jobasy boıynsha  A. Pýshkın atyndaǵy № 41 kópsalalyq gımnazııasyna 4 mıllıon 436 myń teńgege  4 týrnıket ornatyp bergen bolatyn.

Byltyr «Dostyq» úıinde Taraz qalasy jáne Túrkistan oblysy kásipkerleriniń qatysýymen «Tarazdyń túrlenýi» atty iskerlik-áriptestik forým ótkeni belgili. Aýqymdy jobalar aıasynda mádenı-iskerlik ortalyq pen «Shahrıstan», «Kóne Taraz», Tekturmas keshenderiniń tanystyrylymy ótti. Sondaı-aq, kommersııalyq nysandardyń qurylysyn júrgizýge nıet bildirgen kásipkerler 800 mıllıon teńgege  memorandýmyna qol qoıdy.

Osy jáne aldaǵy ýaqytta júzege asyrylatyn jumystardy jurtqa jetkizý úshin memlekettik tapsyrys boıynsha aqparattyq saıasatty iske asyrý baǵytynda qalalyq  «Jambyl Taraz» gazetinde baǵdarlamalyq maqalany ilgeriletý tarmaqtary qosylǵan. Atap aıtqanda, qalalyq «Jambyl Taraz» gazetinde «Rýhanı jańǵyrý», «Jańǵyrý»,  «100 jańa esim», «Atameken», «Rýhanııat», «QAZAQ TILI», «100 KITAP», «100 novyh lıs Kazahstana» atty arnaıy aıdarlar ashylyp, 271 maqala jarııalandy.

Sondaı-aq, memlekettik tapsyrys sheńberinde Jambyl oblystyq mádenı-tanymdyq «Bilim jáne О́ner» jýrnalyna «Bolashaqqa baǵdar: rýhanı jańǵyrý» baǵdarlamasy aıasynda  saralaǵan saraptamalyq materıaldar, oı-pikirler men jýrnalıstik zertteýler, aqparattyq materıaldar jarııalandy. Aqparattyq agenttikterde 125 taqyryptyq maqala, áleýmettik jelilerde 126 jarııalanym ornalastyryldy.

Sonymen qatar, «Rýhanı jańǵyrý» baǵdarlamasy aıasynda «Facebook» áleýmettik jelisinde «Rýhanı jańǵyrý. Taraz qalasy» atty arnaıy paraqsha ashylyp, 80 jazba salyndy. Oblystyq «JAMBYL» jáne «77 TV» telearnalarynyń «Jańalyqtar» baǵdarlamasynan 259 sıýjet kórsetildi.

Al qala ákimdiginiń (taraz-gov.kz) resmı saıtynda Qazaqstan Respýblıkasynyń Prezıdenti N.Nazarbaevtyń «Bolashaqqa baǵdar: rýhanı jańǵyrý» atty maqalasy eki tilde salynyp, logotıpi qoıyldy, 54 materıal jarııalandy.

Búgingi tańda memlekettik tapsyrys sheńberinde blogerlerdiń jumysyn júrgizýge qalalyq bıýdjetten qarjy bólinip, elektrondy konkýrs jarııalandy. Konkýrs nátıjesi boıynsha jeńimpaz anyqtalǵan soń  tıisti jumystar júrgiziletin bolady, -  dedi shahar basshysy.

Osylaısha kóne Taraz shaharynda  talaı tirlikter tetigin taýyp, josparly jumystar da aıqyndalýda. Bul júıeli jumys pen baǵdarly bastamalardyń jemisi ekeni haq.

 

Jaıdar Azamat