Dollardyń quldyraýy emosııaǵa baılanysty...

"Bıznes oqıǵalary" kitaby jańalyq etip aıtarlyqtaı sý jańa kitap emes. Biraq bul oqýlyqty Bıll Geıts pen Ýorren Baffet óte qatty baǵalap, kitaptaǵy sabaqtardyń qajettiligi ómirsheń ekenin aıtqan. Djon Brýkstyń "Bıznes oqıǵalary" eńbeginde oılaý dárejesin ulǵaıtýdyń, damý jolynyń 12 negizgi qaǵıdasy sóz etiledi. Soǵan oraı, elimizdegi kásip salasynda júrgen azamattarǵa paıdasyn tıgizer degen oımen 12 qaǵıdanyń negizgi jeteýin usynýdy jón kórdik. Endeshe ári qaraı oqyńyz.

Kitaptyń negizgi sıýjeti Xerox-tyń qurylýynan Ford Edsel kompanııasynyń quldyraýyna deıingi aralyqta qurylǵan. Kitapta adam tabıǵatynyń kásipke qanshalyqty áser etetinin baıandalady. Keıtlın Shıller osy oqýlyqtan Blinkist jobasyna qatysty 12 sabaqtyń jeteýin iriktep alǵan eken. olar qandaı sabaqtar?

1962 jylǵy qor naryǵynyń qulaýynan sabaq

Adam tabıǵaty - emosııaǵa, ózgerýge beıim qubylys. Kelesi málimetter sonyń aıqyn dáleli. 1962 jyly amerıkalyqtardyń úsh kúndik úreıi men dúrbeleńi qor naryǵynyń quldyraýyn 20 mıllıard dollarǵa deıin jetkizgen. Artynsha dúrbeleń basylǵannan keıin bul sandar qaıta qalpyna keldi. Atalǵan fakti adamnyń ınstınktıvtik turǵydan oılana almaýynyń qandaı quldyraýǵa alyp keletinin senimdi túrde ispen dáleldep berdi.

Sondyqtan, kez-kelgen jaǵdaıda adamdar óz emosııalaryna erik bermeı, túsinistikpen qaraýdy úırenýi qajet. Sondaı-aq, árbir bastamaǵa kiriser aldynda kásiptiń ońalyp ketýine, bolashaǵyna kúdik bildirmeı, pragmatıstik kózqarasta bolǵan jón.

Ford Edsel-diń fıasko sabaǵy

О́z naryǵyńyzdy muqııat zertteńiz. О́zgerister tutynýshylarǵa unamaı qalýy múmkin ekenin esten shyǵarmańyz. Mundaı kezde taýardy tutynýshylardyń pikiri tez arada ózgerýi múmkin. degenmen, qoǵamdyq pikirdi jóndi basqara alsań, barlyǵyn jyldam ornyna keltirýge bolady.Ford mańyzdy sheshim jasaýdyń ornyna halyq pikirimen sanaspaı, tutynýshylardyń jınaqy kólik qalaıtynyn eskermeı, basqa baǵytqa bet aldy ýaǵynda. Nátıjesi qandaı bolǵanyn ózderińiz bilesizder.

AQSh-taǵy federaldy tabys salyǵynyń sabaǵy

Keıde barlyǵyna qoldy bir siltep, barlyǵyn qaıtadan bastaýdyń ózi durys sheshim bolyp sanalady. AQSh-tyń salyq júıesi jyl ótken saıyn shatasyp, halyqtyń seniminen aıyryldy. Olar osy kemshilikti túzetýdiń orynyna qatelikterin halyqtan jasyrýmen aınalysty. Bul kemshilikti túzetýdiń jalǵyz joly - barlyǵyn qaıtadan asynan bastaý edi.

1959 jylǵy Texas Gulf kompanııasynyń quldyraý sabaǵy

Adamdar tabıǵatynan tek qana ózgergish emes, sondaı-aq, menmen, tákáppar bolyp keledi. Naqtyraq aıtsaq, Texas Gulf kompanııasynyń basshylary jańa mıneraldyq qordy tapqannan keıin kompanııa ony óndirýden bas tartty. Biraq kompanııanyń basshylyǵyndaǵy bázbireýler kompanııa aksııasyn satyp alyp, barlyq týystaryna birdeı baǵytta jumys jasaýǵa ámir berdi. О́ıtkeni, olardyń oıynsha, mıneraldyq qordan kóp aqsha tabýǵa bolatyn edi. Aqyr sońynda ınsaıderlik saýdanyń kesirinen kompanııa quldyrady. Sodan keıin baryp, atalǵan saýda túrine tyıym salý týraly zańdar paıda boldy.

Xerox-tiń jyldam damýy men quldyraýynan sabaq

Eshqashan jedel arada jetistikke jetýdi kózdemeńiz. Xerox 1959 jyly alǵash ret óz ónimin jarııalaǵanda eshkim ony suranysqa ıe bolady dep kútpedi. Biraq arada bes jyl ótpeı-aq kompanııanyń dáýiri aspandap ketti. Olardyń qarjylyq qorynyń ulǵaıǵany sonshalyq, 1964 jyly BUU-ǵa kómek retinde 4 mıllıon dollar bóldi. 1965 jyly-aq kompanııada eonomıkalyq máseleler boı kórsete bastady. Kompanııa muqtajdarǵa kómek kórsetýmen áýre bolyp júrgende, kóshirip basatyn mashına jasaý baǵytyndaǵy básekelesteri bularǵa jetip alyp, saýda naryǵynan birjola ysyryp tastady.

Piggly Wiggly dúkender jelisindegi ınvestısııalyq apattyń sabaǵy

Qyzǵanysh pen kekshildik – jaqsy qasıetter qataryna kirmeıdi. Piggly Wiggly dúkender jelisiniń qyzǵanshaq basshysy Klarens Sonders adamdarǵa kásip boıynsha sabaq berý úshin senimsiz dep sanalǵan úleskerlerdiń barlyǵynan kompanııa aksııalaryn satyp alady. Qorytyndysynda ol kompanııany daǵdarysqa ushyratyp tyndy.

Bul jerden kásipker azamattar qyzǵanshaqtyq pen menmendiktiń qandaı jarǵa soǵaryn baıqap, osyndaı qatelikti óz mansaptarynda qaıtalamaý tájirıbesin alýǵa bolady.

1944 jylǵy Bretton-Výd konferensııasynyń sabaǵy

Birtutas adamdardyń shaǵyn toby ózderinen úlken jáne kúshti jaýdan artyq bolýy múmkin. oǵan dálel – kelesi jaǵdaı. Bilgir qarjygerler komandasy Ulybrıtanııanyń turaqty aıyrbas baǵamyn ustaı almaıtyndyǵyna senimdi bolǵan kezde, naryqta brıtandyq fýntqa qarsy shyqty. Teńdestirilgen kúshterge qaramastan (olarǵa qarsy turǵan ortalyq bankterdiń kúshti alıansy) olar jeńip shyqty.

Bul sabaqtan alatyn taǵylym – toptyń kúshtiligi emes, básekege túskende aýyzbirshiligi men biliktiligi mańyzdy ról oınaıdy.