Álibek Naýarov Qulsarydan Aqkıiztoǵaıǵa deıin 31 shaqyrymdy qalaı júgirip ótti?

Salaýatty ómir saltyn ustanyp, jastardy óz artynan erýge nasıhattap júrgen búgingi keıipkerimizdiń esimi – Álibek Qoıshybaıuly Naýarov. Kúndelikti jasaǵan jattyǵýlaryn áleýmettik jelide jarııalap júretin Álibek Qoıshybaıuly Atyraý qalasy ákimi apparatynda qyzmet isteıdi. Ol júgirýmen kúndelikti aınalysady, birde-bir kúnin bos ótkizgen emes. Álibek Naýarov Qamshy.kz aqparat agenttigine bergen suhbatynda osy jaıly keńinen toqtalyp ótti.

Kıiz úıde týylǵan kóshpeli qazaqtyń ulymyn

Men Atyraý oblysy Jylyoı aýdanynda 1989 jyly dúnıege kelgenmin. Aqtóbe qalasyndaǵy Q. Jubanov atyndaǵy Aqtóbe Memlekettik ýnıversıtetiniń tarıh fakýltetin aıaqtadym. Alǵash eńbek ótilin  Aqtóbe oblystyq tarıhı ólketaný mýzeıiniń arheologııa jáne etnografııa ǵylymı zertteý bóliminiń aǵa ǵylymı qyzmetkeri bolyp bastadym. Osy ýaqytqa deıin ár túrli laýazymda qyzmetter atqaryp qazirgi ýaqytta Atyraý qalasy ákiminiń baspasóz hatshysy, ákimdiktiń resmı ókili bolyp qyzmet etip kelemin.

Negizi men kıiz úıde týylǵan kóshpeli qazaqtyń ulymyn. Barsha aýyldyń balalary júgirýdi bala kúninen bastaıdy. Ásirese, tańerteń  mal jaılaıtyn atty alyp kelý degen jumys bar. Sol atty alyp kelý úshin júgirip baratynmyn. Ol árıne jaqyn jerde jaıylyp júrmeıdi.  Júgirip jetken soń oǵan jaıdaq minip, aýylǵa shaýyp keletinmin. Úıdiń úlkenderi «aýylǵa atpen shaýyp kelme», - dep urysatyn.  Al men: «Oǵan jetý úshin tańerteń júgirip bardym, endi ol shaýyp kelýi kerek», deıtinmin. Osyndaı logıka boldy mende. Qazaq atqa qonǵan kezde ózin baqytty sezinetin bolar, men ózimdi qatty senimdi sezinem. Bes jasymnan beri atqa miný baǵy buıyrǵan az qazaqtyń biri bolarmyn.

Júgirý úshin dúısenbini, ıa bolmasa sársenbiniń sátin kútýdiń qajeti joq

Júgirýdi Aqtóbe qalasynda bastadym. Jumysta otyrsam, áriptesterim: «Sen kúnnen kúnge tolysyp bara jatqan sııaqtysyń», - deıdi. Aınaǵa qarasam, rasynda sózderiniń jany bar. Bulaı bolýy  qatelik dep, áriptesterimniń sózinen keıin kelesi kúni-aq júgirýdi bastap kettim.  Bul 2015 jyldyń qyrkúıek aıy bolatyn. Basynda óte qıyn boldy, kúnine 9-8 shaqyrym júgirip júrdim. Bir aıdan soń úırenip, tek qana 3-4 shaqyrym júgirýdi ádetke aınaldyryp kettim. Aqtóbe sýyq ekeni belgili ǵoı, men qys mezgilinde de júgirýdi toqtatpadym. -25 -28 gradýsta da júgirip júrdim. "Kóbi qatty júgirip úsip ketpeı me, ókpesine salqyn tımeı me" dep oılaıdy. Olaı emes, baıaý, birqalypty demmen júgirip otyrý kerek jáne qalyń kıim kımegen durys. Bul «júgirýdi» ádetke aınaldyrǵysy keletinder úshin basty shart.

Qyzmetim ózgerýine baılanysty men  Atyraý oblysynyń Qulsary qalasyna keldim. Bul jerde de kóptiń pikiri boıynsha arnaıy  stadıon izdep nemese fıtnes zaldardy qarastyrǵanym joq. О́zime qolaıly marshrýt taýyp, kólik óte az júretin kóshe boıymen 3 shaqyrym júgirip júrdim. Basty ustanymym – «júgirý» úshin arnaıy stadıon izdeýdiń qajeti joq. Abzaly erte oıanyp, qolaıly orta taýyp, júgirýdi bastaý kerek. Jáne júgirý úshin dúısenbini, ıa bolmasa sársenbiniń sátin, qasıetti jumany kútýdiń esh qajeti joq. Aıtylǵan kún ótken soń kelesi kúni tańerteń bastaý kerek. Bitti.

Seniń jańa qyryń...

Júgirýdi dáriptep, áleýmettik jelilerde jazba jarııalaımyn. Sol jazbalardyń birinde «21 kún esh úzdiksiz júgir, ári qaraı «júgirý» seniń artyńnan qalmaıtyn bolady» dep bóliskenmin. Keıin respýblıka kóleminde Elbasy Nursultan Ábishuly sportqa yntalylarǵa vıdeo úndeý jarııalady. Úndeýde Elbasy 21 kún sporttyń ár túrimen aınalysyp, ony ári qaraı ádetke aınaldyrý kerektigin jáne bul #SenińJańaQyryń atty  chellendj ekenin atap ótken bolatyn.  Aıtqan oıymyz ushtasqan soń, qýanyshpen qabyldap «Seniń jańa qyryń» jobasyna qatysyp kettim. Bul úshin áleýmettik jelidegi jeke paraqshada chellendjge qatysatyny jóninde vıdeo úndeý jarııalap, sporttyń qaı túrimen aınalysatynyn kórsetý kerek bolatyn. Men vıdeo úndeý jarııalap, 21 kún boıy júgirip jáne arnaıy keshendi tańǵy jattyǵýlarmen aınalysatynymdy aıttym. Chellendjdiń sharty 21 kún boıy arnaıy heshtegpen  júgirgen marshrýtty kórsetip, geolokasııany belgilep otyrý bolatyn.  Respýblıka boıynsha birneshe myńdaǵan qatysýshylar boldy, alys jaqyn shet memleketterdegi osy chellendjge qoldaý bildirip qatysqandar da tabyldy. 21 kún ótti, ózim osy ýaqytqa deıin júgirip júrgen soń  bul chellendjge  daıyn edim.  Chellendj  qorytyndysy boıynsha ár oblystan bir-birden jeńimpazdar anyqtaldy. Men Atyraý oblysy boıynsha jeńimpaz ekenimdi kórgende óz kózime ózim senbedim.

Qulsarydan Aqkıiztoǵaıǵa deıin 31 shaqyrymdy qalaı júgirip ótti?

Almatyda úlken marafon uıymdastyrylatyn bolyp, ataqty marafonshy Marat Sháripuly aǵamyz barsha qazaq eline úndeý tastady. Ol: «14 qazan kúni árkim óz óńirinde 5-10-21 shaqyrym júgirý arqyly, osy Almaty jartylaı marafonyna qoldaý bildirsin», - dedi.  Aǵamyzdyń  ótinish shaqyrtýyn qabyl alyp, 31 shaqyrymǵa jolǵa shyqtym.

Qulsary – Aqkıiztoǵaı tas joly. Osy ýaqytqa deıin júgirý jolymdaǵy alǵashqy úlken meje bolǵandyqtan uzaq oılandym. О́z-ózimdi "tańǵy 5:30-da oıanyp júgirem be, joq pa?" degen suraqtyń astyna aldym. Sebebi qala ishinde 5-10 shaqyrym júgirýime de bolar edi. Biraq mundaı oılardy men shaıtan oı dep qabyldap, táýekelge bel býdym. Tańǵy 06:00-de Qulsary baǵytynan Aqkıiztoǵaıǵa júgirip kettim. Dala jym-jyrt qarańǵy. Qala syrtyna shyqqan soń jaqyn jerde el joq. Typ-tynysh.

Marat Sháripulynyń tapsyrmasy boıynsha júgirgen kezde vıdeo úndeý jarııalaý kerek bolatyn. Dala tas túnek bolǵan soń, men vıdeo úndeýdi tek qaladan 10 shaqyrymǵa jýyq asqan soń ǵana baryp túsirdim. Bastapqy 10 shaqyrym kúndelikti júgirý sekildi ońaı boldy. Kelesi on shaqyrym da qıyn bolǵan joq, 25-shi shaqyrymnan bastap júgirý aýyrlaı bastady. Aıaq sharshaǵanyn sezdirdi. Biraq vıdeo úndeý túsirildi, ýáde oryndaldy. "Namys bar, qoldan bermeý kerek?" dep 31 shaqyrymǵa jettim.

Meni tańerteń aman-esen oıanýym shabyttandyrady

Erte turamyn. Kúni uzaǵyna sergek bolyp júrý úshin tańǵy jattyǵýdy mindetti túrde jasaý kerek. Sanamnan "búgin senbi, ıa bolmasa jeksenbi uıyqtap alý kerek" degen túsinikti syzyp tastadym.  Aptasyna jeti kún bolsa, jeti kún boıyna tańerteń júgiremin. Júgirýge qatysty kitap oqymadym. Alaıda sońǵy oqyǵan kitabym «Dúnıeni dúbirletken Daraboz» atty  Jumabaı Qulıevtiń  Ámın Tuıaqov jaıly eńbegi.

Jalqaýlyqty  jeńýdiń basty sharty – ómirde óz ornyńdy belgilep soǵan qadam jasaý.  Jalqaýlyq kez kelgen adamda bolady. Ol  únemi janymyzda. Sózinde turatyn, ıaǵnı sózine berik adam obrazyn ár adam ózinde qalyptastyrý úshin ter tógý kerek, sol arqyly  jalqaýlyqty jeńýge múmkindik bar.

Marafondarǵa utys úshin qatyspadym.  Bastysy, alys qashyqtyqty baǵyndyryp, shama-sharqymdy bilý úshin qatystym. Tańǵy salqynmen júgirgen soń, mı da jaǵymsyz oılardan arylady.

Suhbattasqan: Marjan Sábet