Qara teńiz nege "qara" atalǵan?

Atlant muhıtynyń alabyna enip, Kishi Azııa men Eýropa qurlyǵyn baılanystyryp jatqan bul teńiz "Qara teńiz" ataýyn birden almaǵan. Tarıhı eńbekter men derekterde qara teńizdiń 300-den asa kóne ataýy kezdesedi eken. Jaǵasynda ómir súrgen taıpalar ataýymen Sarmattyq, Skıftik, Kıımerlik, Spermdik, Frakıılik, Rımdik teńiz dep atalǵan kezderi de bolǵan.

Arabtar Soltústik teńiz dep atasa, grekter men rımdikter – Shyǵystyq teńiz degen at bergen. Al alǵashqy grekııalyq jaýlap alýshylar bul teńizdi jıi soǵatyn daýyldy aýa-raıy úshin jáne jaǵasynda turatyn jaýynger halyq úshin Pont Aksınskıı dep te ataǵan.

Keıinnen, teńiz jaǵasynan kóptegen qalalar salyp, ábden ornyǵyp alǵan soń teńizdiń ataýyn Pont Evkınskıı, ıaǵnı "Qonaqjaı teńiz" dep ózgertken. Ejelgi parsy derekterinde, Qara teńiz ataýy – "ahshaına" degen ataýmen kezdesedi. "Ahshaına" parsy tilinde qara-kók nemese qarańǵy degen maǵynany bildiredi.

Qara teńizben ejelgi túrik taıpalary 13-14 ǵasyrlardaǵy soǵys joryqtary kezinde tanysqan. Jerorta teńizin "Ak denız" dep ataıtyn túrikter, Qara teńizdi "Kara Denız" dep ataǵan.

Al teńizdiń qazirgi atalýynda teńizdiń ózindik tabıǵı erekshelikteri men teńizdiń qara túsi negizge alynǵan. Teńiz sýynda kúkirtti sýtektiń mólsheri shamadan tys kóp bolǵandyqtan sýǵa tastalǵan zákir nemese taǵy basqa zattar qaraıyp ketetin bolǵan. Sondyqtan teńizshiler teńiz tuńǵıyǵy qap-qara tústi dep eseptegen. Osylaısha, onsyz da qara teńiz resmı túrde "Qara teńiz" degen ataý alǵan.

Daıyndaǵan: Dáýren Sybanbaı