Marzııa Bekaıdar: 14 jasymnan áıel baqytynyń kiltin izdedim

Marzııa Bekaıdar: «Otbasy qundylyǵy, shańyraq beriktigi, januıadaǵy er men áıeldiń orny – óz mańyzdylyǵyn joımaǵan taqyryptardyń biri bolyp qala bermek», - deıdi. Tabıǵatynan jaratylysy názik áıel zatynyń otbasydaǵy orny shyn máninde erekshe. Bala kútimi, er azamatynyń júregine jol tabý, ata-eneniń kóńilinen shyǵý, óz ata-anasyna qaraılasý, qonaq kútý, óz kásibin dóńgeletý – barlyǵy áıel zatynyń bir-aq kúnde atqaratyn sharýasy. Isin dóńgelete sharýalardyń ortasynda júrip óz-ózin kútip, ózin ádemi qalpynda saqtaı bilý de tek áıel adamnyń ǵana qolynan keletin ispetti. Osy synda taýsylmas taqyryptarǵa arqaý bolǵan áıeldiń qoǵamdaǵy ornyn tizbekteı berýge bolady. Qamshy.kz aqparat agenttigi de áıelderge arnap keńes berip, talaı názik jannyń otbasyna bereke syılap júrgen psıholog Marzııa Bekaıdardyń «Áıel joly» atty semınaryna qatysqan edik.

Árbir áıel adamnyń ishki jan dúnıesinde kishkentaı qyz ómir súredi, - deıdi Marzııa Bekaıdar. Sol kishkentaı qyz aınalasyndaǵy adamdardyń jylýlyǵy men mahabbatyna zárý. Kishkentaı kezinen otbasynda mahabbatqa bólenip, erkin ósken adam eseıgende óziniń qoǵamda aıtarlyqtaı orny bar ekenin tolyq sezine alady. О́z-ózine senimdi bolady. Sol sebepti januıada jylýlyq bolý kerek.

Ákemniń sózderi kúsh syılaıdy

Bizdiń ózimizge senimdi bolyp ósýimizge ákemniń yqpaly kúshti boldy. Basymyzda bir jaǵdaı bola qalsa, bizben uzaq ýaqyt áńgimelesedi. Áńgime kem degende úsh saǵatqa sozylady. Áli kúnge deıin solaı. Biz jaqsylap jaıǵasyp, erkin áńgime-dúken quramyz. Meniń sabaq úlgerimim nasharlap ketken kezde de aqylyn aıtyp, sabaǵymdy túzeýge qaıraǵan adam da sol kisi. Men ómir boıy oqyp kele jatyrmyn. Keıde jalqaýlyǵym ustasa ákemniń aıtqan sózderimen ózime kúsh jınap alamyn. Ákemniń aıtqan aqyldary men úshin ómirlik sabaq. Bizdi kishkentaı kezimizden erkin ósirdi. Aıtqymyz kelgenin aıtatynbyz, istegimiz kelgendi isteıtinbiz. Iаǵnı, ata-anamyz bizge bárine ruqsat berdi. Erkin ósý degen bárine birdeı ruqsat etiledi degen sóz emes. Bizdi de tárbıeledi, biraq tańdaý quqyǵyn ózimizge berdi. Men 20 jasymda turmys qurdym. Kúıeýim ózimen 10 jasqa úlken. Ary qaraı meni kúıeýim tárbıeledi. Ákesiniń erke qyzynan birden aqyldy áıelge aınalý ońaı bolǵan joq. Allaǵa shúkir qazir 3 balamyz bar.

14 jasymnan bastap aqyl-keńes beretinmin

Men adamdarǵa kómekteskendi jaqsy kóremin. О́zgeleriń ishki syrlaryn tyńdap, olarǵa bilgen aqyl-keńesimdi aıtqym keledi. 14 jasymnan bastap aqyl-keńesimdi aıtatynmyn. Dostarym, ápke-sińlilerim, ápkelerimniń qurbylary, qurbylarymnyń qurbylary menen aqyl surap keletin. Sonda meniń jasym 14-te, olar 25-26 jasta bolatyn. Otbasy qundylyqtary men qyz ben jigittiń qarym-qatynasy jaıly taqyryptarda sóılesetinbiz. Basynda qorqynysh sezimi boldy. Jasym kishkentaı, ózim turmys qurmasam da otbasy máselelerin sheshkendi unatatynmyn. Meniń aıtqan keńesterim olarǵa shyn máninde kómektese bastady. Olardy otyrǵyzyp qoıyp sóılesetinmin, barlyǵyn túsindiretinmin. Qurbylarymmen jınalǵanda kóbine men sóıleıtinmin. Arty shaǵyn semınarǵa ulasatyn. Qurbylarym turmys qursa boldy menen keńes suraıtynyn birden sezetinmin. 

Myqty áıel qandaı bolady?

Allanyń qudiretinde shek joq. Ol tabıǵattyń zańdylyǵyn bir-birine baǵynyshty etip jaratqan. Bul ómirde árbir jaratylystyń óz orny, óz qyzmeti bar. Qazir XXI ǵasyrdyń áıelderi óte belsendi. Sol da sebep bolsa kerek, ajyrasý sany da artyp keledi. Ajyrasý jóninen biz álem boıynsha 10-shy orynda turǵan memleketpiz. Bul óte ókinishti jaǵdaı. Árbir onynshy otbasy ajyrasyp jatyr. Otbasynda qandaı jaǵdaı bolmasyn eń birinshi áıel adamǵa baılanysty. Biz áıel adamdar otbasynda kóbinde ata-ananyń róline kirip alamyz. Aqyl aıtyp, aqyldy bolyp kóringimiz keledi. Sosyn «áıel zaty myqty keledi» degendi jıi estımiz. Bul shyndyq... Biraq áıeldiń myqtylyǵy jıyrma kelilik azyq-túlikti jalǵyz ózi kótergenmen ólshenbeıdi, áıeldiń myqtylyǵy kúıeýinen qalaǵanyna qol jetkizgen kezde baıqalady. Myqty áıel – óziniń is-áreketiniń 100% durys ekenin bile tura, úndemeı qalýǵa tyrysady. Myqty áıel – eriniń qolynan kelmeı turǵan isti ózi ońaı isteı alsa da,  er azamatynyń isteýine múmkindik beredi. Myqty áıel – eriniń jaqsylyǵyn asyryp, jamandyǵyn jasyrady. Myqty áıel – eri ózinen az aqsha tapsa da, tabysyn maqtap, qoldaý bildiredi. Myqty áıel – ózi qınalyp tursa da, «bizde bári jaqsy bolady, men senemin» dep qoldaý bildirýge kúsh tabady.

Al er-azamattyń razylyǵy degen ne? Onyń áıel adamnyń razylyǵynan aıyrmashylyǵy kóp. Er adamnyń razylyǵy – sheksiz. Eger áıel adam eriniń razylyǵyn alsa, ol barlyǵyna qol jetkizedi degen sóz. Áıel baqytty bolady, qadir-qasıeti artady. Sol sebepti men árbir názik jandy áıeldiń eriniń razylyǵyna bólengenin qalaımyn.

Barlyǵy ýaqytsha

Siz ómirde barlyq istiń basy men aıaǵy bar ekeni týraly oılandyńyzdar ma? Iıa, barlyǵymyz sanamyzben solaı ekenin sezinemiz, biraq júregimizge áli jetken joq. Barlyǵy ótkinshi... Bizdiń ómirimiz de alma-kezek. 365 kúnniń 24 saǵatynda tek kún jarqyrap turady, aýa-raıy tamasha bolyp, aspan shaıdaı ashylyp turmaıdy. Onyń da qary, jańbyry, jeli, borany bar. Bizdiń ómirimiz de solaı.  Árdaıym kún ashyq bolǵanyn qalaıtyn adam, jańbyrdyń keremetin uǵýdyń, jeldiń baǵytyn sezine bilýdiń ornyna barlyq kúsh-jigerin tek qana kúnniń ashyq bolýyna jumsaıdy. Olaı bola bermeıdi ǵoı. Sol kezde adamnyń saǵy synyp, ómirde jolym bolmaıdy, barlyǵy jaman degen oı túıedi. Alaıda barlyǵy ýaqytsha. Adamdardyń ara-qatynasy da sondaı. Kópshiligi aptasyna 7 kún, táýligine 24 saǵat jaqsy kórýge, unatýǵa tyrysady. Oǵan tyryspaý kerek. Eger olaı etseńiz kóńilińiz qalýy ábden múmkin. Alla ár istiń qaıyryn beredi. Senim artyp úırenińiz. Bizdiń ómirimizde oryn alyp jatqan jaǵdaıdyń barlyǵy dál qazirgi sátte siz úshin eń qaıyrlysy. О́ıtkeni Allanyń ámirine eshkim qarsy kele almaıdy.

Janyńda júr jaqsy adam

О́zińizge jaqyn 5 adamdy atap bere alasyz ba? Eger sol janyńyzdaǵy  adamdar óte jaqsy bolsa, onda sizdiń ishki jan dúnıeńizdiń jaqsy bolǵany. Al sol 5 adamǵa kóńilińiz tolmasa, onda ózińizdi ózgertińiz. Ár adamnyń jaqsy jaman jaǵy bar. Tek jaman nemese tek jaqsy adam bolmaıdy. Al adamnyń áýlıesi múldem joq.  Kez kelgen áýlıe adamdy alyp kelińizshi kem degende onyń boıynan bes kemshilik tabýǵa bolady. Mysaly, kisi óltirgen qaraqshynyń da boıynda jaqsy qasıetteri bar. Bir adamdar sizdiń tek qana ashýyńyzdy keltirse, demek siz ol adamnyń boıynan tek sol ashý týdyratyn tusyn ǵana kóresiz degen sóz. Sizdiń adam týraly pikirińiz qalaı bolsa, ol sondaı bolýǵa talpynady. Eger eneńiz jaman bolsa, onda siz sanańyzǵa sondaı baǵdarlama ornatyp alǵansyz. Iаǵnı sizdiń eneńiz siz úshin jaman bolyp qalady. Sosyn, «enem abysynyma jaqsy qarady, maǵan degen nıeti túzý emes» dep shyǵasyz. Adam sanasy arqyly barlyǵyn oqı alady. Siz adamdy qandaı dep oılasańyz, ol siz kútkendeı bolady Siz minezińizdi ózgertseńiz, ol adam da ózgere bastaıdy. Aınalańyzdaǵy adamdardy ózgertý úshin aldymen sanańyzdy ózgertińiz. Sonda janyńyzda tek jaqsy adamdar júretin bolady.

Turmys qurǵanda júrek qalaýyna júginińiz

Men qalaı sátti turmysqa shyǵýǵa bolady degen taqyrypty qozǵaǵym kelmeıdi. О́ıtkeni ár adamnyń óz joly, óz qalaýy, óziniń parametrleri bar. Men kúıeýin uzaq ýaqyt júrip tańdap, minsiz jigitke shyqqan qyzdardy kórdim. Syrttaı baqylap otyryp, qandaı baqyt, qandaı jarasymdy jup dep oılaısyń. Biraq sol minsiz jigit ýaqyt óte kele ózgere bastaıdy. Sosyn men kimge turmysqa shyqtym dep oılanady. Sol sebepti men mynadaı jigitke turmysqa shyǵý kerek dep aqyl aıtpaımyn. Meniń oıymsha áıel zaty kimge turmysqa shyqsa da, meıli ol minsiz emes bolsyn, qarym-qatynas ornata alatyn bolsa turmysta baqytty bolady. Ol ómirdegi eń keremet jigitke turmysqa shyqsa da, biraq qarym-qatynas ornata bilmese baqytsyzdyqqa ushyraıdy. Sol sebepti júrek qalaýyna erik bergen durys. Ary qaraı shańyraqtyń bıik bolýy óz qolyńda. Tek júrek qalaýymen turmysqa shyqqan áıel ómirde minsiz serigin tabady.

О́mirde barlyǵy bir Alla úshin, Allanyń razylyǵy úshin jasalsa, alynbaıtyn qamal, baǵyndyrmaıtyn beles joq. Tek Allany súıý arqyly ómirge ózgeshe kózqaraspen qaraıtyn bolasyń. Jalqaýlyǵyńdy jeńý de, ózimshildigińnen arylý da – barlyǵy óz qolyńda.

P.S. Marzııa Bekaıdardyń qyz-kelinshekterge arnalǵan «Áıel joly» semınarynda aıtylǵan oılardyń barlyǵy qyz-kelinshekterdiń ómirine úlken sabaq bolǵanyn, názik jandylardyń kózderinen ańǵarýǵa bolady. О́ıtkeni semınarǵa kelgen árbir arý kókeıinde jatqan saýaldaryn joldap, ózderine utymdy jaýap aldy. Árbir áıeldiń otbasy baqyty úshin jasaǵan talpynystary shyndyǵynda kóńil qýantady. Semınar barysynda tek qana er men áıel qatynasy ǵana emes, ata-ananyń balalarymen qarym-qatynasy jóninde de áńgime órbidi.

Bul jıynda tek áıel adamdardyń janyn jadyratar shabytty sózder ǵana aıtylǵan joq, semınardan túsken qarajat meshit qurylysyna, saýapty iske jumsaldy. «Bir jaqsylyq istegen adam on ese saýapqa ıe bolady» (6.Ánǵam-160) deıdi. Alla jolynda berilgen nápaqanyń esesin Alla toltyrady.

Daıyndaǵan: Marjan Sábet