Kaıdzen ortalyǵyna kirdiń – ǵajaıypqa sapar shektiń (fotoreportaj)

«Kaıdzen» degen termındi estýińiz bar ma? Uıat bolsa da aıtaıyn, bir aı buryn jańa sózderimniń qataryna qosqan termın osy «kaıdzen» boldy. Oǵan deıin bilmek túgili, tipti estimegen ekenmin. Al mánisin túsingende aýzymdy ashtym da qaldym. Bul – ǵajaıyp termın. Ǵajaptyǵy sol – kez-kelgen kompanııa ónimdi, basshysy alańsyz, qyzmetkeri tabysty bolady.

Bul maqalama «ǵajap, ǵajaıyp» degen sózderdi jıi qoldanýym múmkin, sebebi áserimdi bildiretin sózder naq osylar bolmaq.

♦Kaıdzenniń 6 qaǵıdasy. Japondar ómirin qalaı jeńildetti?

Ǵajap termınniń mánin túsiný úshin ǵajaıyp mekenge qasıetti jumada sapar shektik. Almaty qalasynyń dál ortalyǵyndaǵy Shýmnyı kóshesinde ornalasqan ǵımarattyń 4-qabaty buıyrǵan eken ol mekenge. Tabaldyryǵyn attaǵan boıda kóńil saraıyń ashylyp, buryn-sońdy bolmaǵan, kórmegen, estimegen, ózi kishigirim bolsa da, taǵylymy mol saraıǵa engenińdi túsinesiń. Kiresiń de, «men tabysty maman bolamyn!» degen maqsatty aldyńa qoıa salasyń. Sebebi ortalyqtyń ár buryshy soǵan tárbıeleıtindeı. 

Já, jańaǵy termınge toqtalyp óteıik. «Kaıdzen» japon tilinen aýdarǵanda «únemi ózgeris, úzdiksiz jetilý, jaqsarý» degen maǵynany bildiredi. «Kaıdzen» degenniń ózi – japon fılosofııasy. Al Japonııany siz qalaı tanısyz? Isker, tabysty kásipkerler men qyzmetkerler, sapaly ónimder, óndiristegi jyl saıynǵy jańalyqtar... Mine, kaıdzenniń maqsaty da – osy.

«Sózden iske kóshý. Ispen tabysqa jetý. Tabysym azaıyp, kúshim sarqylady dep alańdamaý», - dep túsindirdi kaıdzenniń mánin Almatydaǵy Kaizen ortalyǵynyń Toyota Engineering korporasııasynyń Total-Toyota Production System sertıfıkaty bar treneri Dınara Esenova.

Aqshany únemdeý...

«Tabys» degende kóz aldyńyzǵa mol aqsha, altynmen aptalyp, kúmispen qaptalǵan keń saraılar, kózdiń jaýyn alatyn buıymdar elesteı me?

Al tabysqa jeteleıtin Kaıdzen ortalyǵy munyń bárin joqqa shyǵardy. Qarapaıym ǵana bólmeler, sóreler men oryndyqtar, kózdiń jaýyn almasa da, ishi jaıly keńse, eń bastysy munyń bárine aqshańdy shashyp áýre bolmaısyń, Kaıdzenniń maqsaty da – sol: Artyq aqsha shyǵyndamaý, kerisinshe únemdeý.

Ýaqytty únemdeý...

Jumys orny bolsyn, úı ishi bolsyn jınaqy ári jaıly bolsa, adamnyń kóńili de beıqam, alańsyz jumys isteı alady.

Al shashylyp jatqan qaǵazdar men ár buryshtaǵy qoqystar adam nazaryn ózine aýdartpaı qoımaıdy. Iаǵnı, adamnyń oıy bólinbes úshin aldymen jan-jaǵynyń jınaqy bolǵany mańyzdy. Bul – kaıdzenniń ekinshi maqsaty.

Nebári 4 bólmeden turatyn ortalyqtyń ishi sondaı jaıly. Ár zat óz ornynda.... Tabaldyryqtan attaǵan boıda ár bólmege jeteleıtin belgilerdi kózińiz shalady.

Bir belgi trenerler otyratyn keńsege, biri demalatyn orynǵa, endi biri semınar ótetin úlken zalǵa, kelesisi quraldardy qoıýǵa arnalǵan bólmege jeteleıdi. Tipti qol jýatyn bólmeni de ońaı taba alasyz. Sebebi ony da kórsetetin arnaıy belgi bar. Mundaǵy maqsat – adamnyń artyq oılanýyn, artyq suraqtar qoıýyn tejeýári keregin izdep qosymsha kúsh jumsamaýyn qamtamasyz etý. Ári 1-2 mınýt bolsa da ýaqytyńyzdy únemdeısiz. Al kaıdzen ádisi boıynsha ár mınýt, ár sekýnd mańyzdy.

«Jumys ornynda da, úıde de árbir zattyń óz orny bolýy shart. Biz buǵan asa qatty kóńil bólmeımiz. Biraq bul asa mańyzdy. Zattardy paıdalanǵan soń óz ornyna qoıyńyz. Jumys stólinde bári óz ornynda bolýy úshin 5C júıesine nazar aýdaryńyz. Jalpy, rettilikti saqtaý sol júıeniń bir bólshegi ǵana. Kez kelgen qural-saıman, qujat arnaıy belgisi bar orynda tursa, ol birden kózge túsedi», - dep túsindirdi bólmedegi rettilik jaıly Total-Toyota Production System ot Toyota Engineering Corporation sertıfıkatyn alǵan trener Dınara Esenova.

Ár zat belgilengen orynynda turýy tıis ári sol mejeden asyp ketpeýi kerek.

Adamǵa jaılylyq syılaý...

Adam ózin qandaı jaǵdaıda jaıly sezinedi? Álbette, birinshi kezekte úıi ne keńsesi taza bolǵanda ári ústeliniń ústi ne sóreleriniń ishi jınalyp, rettelip turǵan jaǵdaıda. Bul da óz qolyńyzda! «Tazalyqtyń bolmaýy – adamnyń ósýine, damýyna, pozıtıvti oılaýyna keri áserin tıgizedi». Bul kaıdzen ádisiniń kelesi bir ustanymy.

Munyń dálelin ortalyqtyń ishine kirgende baıqaısyz... Ár quralynyń, ár qujatynyń óz orny bar, rettelgen, eń bastysy mıyńyzǵa artyq salmaq túsiretin qosalqy dúnıeler joq. Tipti bir buryshtaǵy «as bólmeniń» ózinde keńse qyzmetkerine eń qajetti taǵam túrlerin baıqaısyz. Bul ortalyq qyzmetkeri úshin de, kelgen qonaq úshin de tıimdi ári jaılylyq syılaıtyn birden bir ádis ekenin moıyndańyz.

Al myna bir qorshalǵan tórt buryshty bólme qyzmetkerleriniń demalýyna arnalǵan. Baıqasańyz, demalys orny úshin arnaıy bólme bólinip, jóndeý jumystaryn jasalmaǵan. Únemdi ári ońaı ádis paıdalanylǵan. Eń bastysy qyzmetker ol tórt buryshty kishigirim bólmeniń ishinde ózin jaıly sezinedi. Eń bastysy - bólmeniń ishi de, syrty da taza, jınaqy.

Qyzmetker demalyp jatatyn oryn. Alyp ári qymbat dıvannyń qajeti de joq.

Bul bólmede namaz oqyp alýǵa da bolady.

Keńseniń árbir buryshy adamǵa motıvasııa beretin túrli jazbalar men josparlarǵa saı atqarylýy tıis tapsyrmalarǵa tunyp tur. 

Bilesiz be, túıgenim ne boldy? Tabystyń kilti – jalt-jult etken dúnıede emes, qarapaıymdylyqta, mıllıondaǵan shyǵyndarda emes, únemdilikte, bólme men keńseden buryn oı tazalyǵynda. Qaı maman ıesi bolsańyz da, osy úsheýin ustanyp, alǵa qaraı qadam basa berseńiz, eń bastysy toqtamasańyz bolǵany – óz bıigińizge jetesiz, ózińiz de, komandańyz da jetedi ol bıikke. Kaıdzen ortalyǵynyń shákirtine úıreteri – osy.