• USD 468.56

  • EUR 497.56

  • RUB 7.3

  • CNY 67.18

29 Naýryz, 11:33:08
Almaty
+35°

11 Sáýir, 2019 Kásipker

Biz ózgertýge qumarmyz, al ózgerýge she? «Eldegi ekonomıka ne sebepti turaqsyz, jumyssyzdardyń sany ne sebepti jyl sanap artyp keledi, bılik, Úkimet ne qarap otyr?» degen sekildi suraqty ekiniń biri qoıyp, kem degende kúnine bir ret pikirtalas uıymdastyrady.

Eger  siz de sol sanattaǵy adamnyń qatarynan bolsańyz, bir suraqqa jaýap berińizshi. Memlekettiń joǵyn joqtap, janyńyzdaǵy adamdarmen pikirtalasqa túsýdiń qandaı paıdasy bar? Eshqandaı, kerisinshe kóp shyǵyndalasyz. Birinshiden ýaqytyńyzdy bekerge jumsaısyz, ekinshiden júıkeńizge salmaq túsiresiz. Al bul eki shyǵyn Japonııada paıda bolǵan kaıdzen ádisindegi eń basty shyǵyndardyń qataryna jatady.

Kaıdzen ádisi degenimiz jaqsy jaqqa ózgerý. Biz qoǵamdy, memleketti ózgertýge qumarmyz, alaıda ózimizdi ózgertý úshin qolymyzdyń ushyn qımyldatqymyz kelmeıdi. Sebebi adamnyń eń basty ári eń myqty jaýy – ózi. Qazir kóptegen adam ózin ózgerte otyryp, ortasyn da, qoǵamdy da, memleketti tipti álemdi ózgertýge bolatynyn esten shyǵarǵan sekildi.

1-qaǵıda: Únemi ári úzdiksiz

Jaqsy ádetti qalyptastyrǵyńyz kelse, ony neǵurlym kóp istegende ǵana jaqsy nátıjege qol jetkizemiz dep oılaıtynymyz jasyryn emes. Alaıda bul Batys elderiniń qaǵıdasy. Al Japonııada jumystyń nátıjesinen buryn onyń jasalýyna mán beredi. Mysaly, siz bir kúni kitaptyń 100 betin oqyp tastaýyńyz múmkin. Biraq sodan keıin 1 apta boıy kitaptyń betin ashpaı ketesiz. Al kaıdzen qaǵıdasy boıynsha siz kún saıyn kitaptyń 20 betin oqysańyz, oń nátıjege qol jetkizer edińiz. 200 bettik kitapty araǵa birneshe kún salyp 2 kúnde bitirýińizge de, 20 betten kúnde oqyp 10 kúnde de bitirýińizge de bolady. Alaıda 2-qadam siz úshin tıimdi bolmaq. Sebebi siz paıdaly daǵdy qalyptastyra bildińiz.

Almatydaǵy Kaizen ortalyǵynyń Toyota Engineering korporasııasynyń Total-Toyota Production System sertıfıkaty bar treneri Dınara Esenova:

Dınara Esenova

«Batys elderi kóbinese nátıjege mán beredi. Qalaı ekeni mańyzdy emes, bastysy nátıje dep urandatady. Al, kaıdzen nátıjege qol jetkizý jolynda kez kelgen qadamǵa barýǵa qarsy. Sebebi olar qysqamerzimdi emes, uzaqmerzimdi nátıjeni esepke alady. О́z jumysynan rahat alǵan, óziniń mindetin aýyrsynbaı atqaratyn, kompanııasyna adal qyzmetkerdiń jumysy qashan da sapaly bolady deıdi. Kún saıyn jaqsyraq jumys jasaýǵa talpynǵan qyzmetkerler aı sońynda mindetti túrde joǵary nátıje kórsetedi dep senedi. Kaıdzen boıynsha qyzmetkerlerge jaqsy jaǵdaı jasaı bilý, olardyń árbir usynysyna qulaq túrip júrý basshylyqtyń kúndelikti atqarýy tıis asa mańyzdy sharýasy».

2-qaǵıda: Siz úshin tıimdi ári naqty dúnıege nazar aýdaryńyz

О́zińizge paıdasyz jumysty keıinge shegerińiz. Onyń ornyna sizge ónim beretin, nátıjeli jumystardy basty nazarǵa alý kerek. Sondaı-aq «táýekel túbi – jel qaıyq» demekshi siz úshin qıyn tipti múmkin emes kóringen nátıjeli jumysty iske asyrýdy birinshi orynǵa qoıǵan jón.

Almatydaǵy Kaizen ortalyǵynyń Toyota Engineering korporasııasynyń Total-Toyota Production System sertıfıkaty bar treneri Dınara Esenova:

«Nátıjeni ǵana kútip, ýaqyt joǵaltpańyz. Jumysyńyzǵa jan-tánińizben berilińiz. Sol prosesten rahat alyńyz. Sebebi solaı atqarylǵan jumys mindetti túrde óz jemisin beredi. Kaıdzen boıynsha is-áreket jasalmaı turyp oılanýǵa eń birinshi oılastyrýǵa keńes beriledi. Sosyn baryp is-qımylǵa kóshemiz. Sodan soń jasaǵanymyz durys-burys bolǵanyna kóz jetkizemiz ıaǵnı jiti tekseremiz. Qandaı da bir tustan olqylyq ketse, tez arada sol kemshilikti joıýǵa bar kúshimizdi salamyz. Muny PDCA sıkly deıdi.

PDCA

Pil, qurbaqa týraly estýińiz bar ma? Pil degenimiz jasalynýy tıis eń mańyzdy sharýa. Qurbaqa  sizge asa unamaıtyn, alaıda jasalynýy tıis usaq-túıek sharýa. Kaıdzen boıynsha kún saıyn pildiń bir bóligin asap jeýińiz qajet. Sonymen qatar qurbaqanyń da kózin joıýǵa mindettisiz. Ol úshin kaıdzenniń myna bir qaǵıdasyn eske túsirińiz: aýqymdy, mańyzdy joba-jumystardyń iske asýynyń alǵysharty – usaq-túıek sharýalardyń ýaqytyly, sapaly oryndalýy».

3-qaǵıda: Qajetsiz dúnıelerden arylyńyz

Kaıdzendegi basty shyǵyndardyń biri – ýaqyt. Sol sebepti jumys ónimdiligin jaqsartý úshin shyǵyndardy azaıtý qajet.

Almatydaǵy Kaizen ortalyǵynyń Toyota Engineering korporasııasynyń Total-Toyota Production System sertıfıkaty bar treneri Dınara Esenova:

«Mysaly, siz áleýmettik jelige uzaq ýaqytyńyzdy jumsaısyz. Eger sizge áleýmettik jeli eshqandaı paıda ákelmese, tabys kózi bola almasa, bul – shyǵyn. Sondyqtan siz áleýmettik jelige kirer aldynda óz-ózińizge esep bere otyryp, arnaıy shekteý qoıyp, bosqa shyǵyndalatyn ýaqytty azaıtasyz. Iýtýbtaǵy kóńil-kóteretin vıdeolar da, ınstagramdaǵy tanymaldylardyń paraqshalary da ýaqyttyń zııankesteri».

♦Jeldetkish zaýytyndaǵy kaıdzen júıesi: bonýs beretin berekeli bıznes

4-qaǵıda: Rettilikti saqtaý

О́zińizge kereksiz dúnıelerden arylǵannan keıin paıdaly jumystardyń retin jasańyz. Jospar quryp, maqsat qoıyńyz. О́zińizge qandaı da bir paıdasyn tıgizetin tapsyrmalardyń retin jasap, kezegimen oryndańyz. Sondaı-aq qashan tapsyrmany júzege asyrýǵa bolatynyn jazý qajet.

Almatydaǵy Kaizen ortalyǵynyń Toyota Engineering korporasııasynyń Total-Toyota Production System sertıfıkaty bar treneri Dınara Esenova:

«Jumys ornynda da, úıde de árbir zattyń óz orny bolýy shart. Biz buǵan asa qatty kóńil bólmeımiz. Biraq bul asa mańyzdy. Zattardy paıdalanǵan soń óz ornyna qoıyńyz. Jumys stólinde bári óz ornynda bolýy úshin 5C júıesine nazar aýdaryńyz. Jalpy, rettilikti saqtaý sol júıeniń bir bólshegi ǵana. Kez kelgen qural-saıman, qujat arnaıy belgisi bar orynda tursa, ol birden kózge túsedi. Ony tabý úshin biletin adamdy izdeý qajet emes. Kez kelgen qyzmetker oılanbastan arnaıy belgisi qoıylǵan nemese zattyń ataýy jazylǵan jerge baryp, kerek dúnıeni ońaı taba alady. Nátıjesinde ýaqyt únemdeledi, zyr júgiris azaıady, eshkim eshkimdi kútip sarǵaıyp otyrmaıdy».

5-qaǵıda: Tazalyqty saqtaý

Jumys ornyn da, úıdi de taza ustańyz. Jumys ýaqyty bitken soń aınalyńyzdy, qujattaryńyzdy rettestirip, jınastyryp ketýdi ádetke aınaldyryńyz. Jumys ústelińizdi rettestirgennen keıin ǵana úıge qaıtyńyz.

Almatydaǵy Kaizen ortalyǵynyń Toyota Engineering korporasııasynyń Total-Toyota Production System sertıfıkaty bar treneri Dınara Esenova:

«Tazalyqtyń bolmaýy adamnyń ózgerip, damýyna keri áserin tıgizedi. Sol sebepti de tazalyqqa qatty kóńil bólgen jón. Jumys orny men úıdi tazalaý fızıkalyq jattyǵý bolǵanymen, ony arnaıy medıtasııaǵa da aınaldyrýǵa bolady. Bul sizdiń ishki sezimińiz ben sanańyzǵa baılanysty. Tazalyq jumystaryn júrgizý óz sanańyzdaǵy qoqystardan arylýǵa da kómegin tıgizedi. Qaıtalap aıtalyq, tazalyqty saqtaý da 5S júıesiniń bir bólshegi. Taza jumys orny – myqty densaýlyq pen jaılylyqtyń kepili».

6-qaǵıda: Uqypty bolyńyz!

Kún saıyn ózińizge 30 mınýt ýaqyt bólińiz! Sizdi eshkim de, eshteńe de alańdatpaýy kerek. Qolyńyzǵa qalam men paraq alyp, 2 qatarly keste syzyńyz. Birinshi qatarǵa sizdiń ózgerýińizge kedergi jasap júrgen ne ekenin jazyńyz. Al ekinshi kestege sizdiń ózgerýińizge septik eter paıdaly dúnıelerdi jazyńyz. Keıin sol kedergilerden arylýǵa tyrysyńyz.

Kaıdzen ádisiniń ómirdegi kedergiler men máselelerdi qalaı sheshetinin kaıdzen ortalyǵynyń arnaıy sertıfıkatyn alǵan trener-maman Symbat Qadyr bylaı áńgimelep berdi:

Symbat Kadyr

«Kúndelikti máselelerdi qarapaıym tásilmen sheshýge bolady. Kaıdzen ádisindegi negizgi shyǵyndardyń biri ýaqyt ekeni belgili. Men de kaıdzenge deıin kóp ýaqytymdy tekke jumsap júrdim.

Mysaly, meniń nemerem túnniń ortasynda mindetti túrde qarny ashqandyqtan jylaıdy. Sol kezde oǵan men arnaıy taǵamdy daıyndap berýim kerek. Al ony daıyndaý úshin 15-20 mınýt ýaqytymdy jumsaımyn. Iаǵnı men aldymen sýdy qaınatýym kerek. Sý qaınap jatqan kezde 5 qasyq smesti alyp bótelkege salamyn. Sóıtip sýdyń qaınaǵanyn kútemin. Sý qaınaǵan soń bótelkege ystyq sýdy quıyp, shaıqaımyn. Sosyn baryp nemereme aparyp beremin. Alǵashynda nemeremniń aıǵaılap jylaǵanyna qaramastan men osylaı jasap júrdim. Keıin bulaı jalǵasa bermeý kerek ekenin túsinip, bul máseleni jeńildettim. Qalaı? Men arnaıy paketterge 5 qasyq smesti salyp qoıdym. Al uıyqtar aldynda qaınaǵan sýdy termosqa quıyp qoıatynmyn. Nemerem jylaǵan kezde bótelkege smesti saldym da, termostaǵy sýdy quıyp shaıqadym. Buǵan shamamen 2-3 mınýt ýaqytymdy jumsaımyn. Bala da tynysh, men de kóp ýaqytty joǵaltpaımyn. О́mirdegi barsha máselelerdi de barynsha jeńildetýge bolady eken. Kaıdzenniń negizgi maqsaty da sol.

Ásel Bolatqyzy

Avtormen onyń Facebook paraqshasy arqyly habarlasýǵa bolady.

Jazylyńyz

"Qamshy" silteıdi

Qate tapsańyz, qajetti bólikti tańdap ctrl+enter basyńyz.

Pikir qaldyrý

pikir