Adamdar óz qolymen joıǵan tabıǵı eskertkishter

Adamzat qaı zamanda da jer-jerdi tanyp bilýge qumar. Ásirese qazirgi tańda týrızmniń óte tanymal ekendigi belgili. Saıahatshylardyń áserinen zııan shekken kórikti jerler men tarıhı eskertkishterdi eshqandaı qarjylyq jáne tehnıkalyq resýrstar qalpyna keltire almaıdy. Qamshy.kz aqparat agenttigi adamdar óz qolymen joıǵan týrıstik jerlerdi oqyrman nazaryna usynady.

1. Taılandtaǵy Phı-Fı araldaryndaǵy Maııa shyǵanaǵy

Bul oryn Leonardo Dı Kaprıonyń «Jaǵajaı» fılmi shyqqannan keıin týrıster arasynda óte tanymal boldy. Sodan bastap kúnine 5 myńǵa jýyq adam jaǵajaıdy kórýge kelgen.  Nátıjesinde, 2018 jyldyń maýsym aıynda ekologııalyq jaǵdaıǵa baılanysty munda saıahatshylardyń kelýine tyıym salyndy.

2. Paragvaı men Brazılııa shekarasyndaǵy Gýaıra sarqyramasy

 

Bul sarqyrama kórikti jerde ornalasqan. Adamdar 1982 jyly gıdroelektrostansııa salyp, sý qoımasy úshin sarqyramany bógep tastady. Jartastardy arnaıy dınamıtterdiń kómegimen qulatty.

3. Ispanııadaǵy Altamıra úńgiri

 

Bul úńgir 2002 jyly kelýshi týrıster úshin tolyq jabyldy. Jartastaǵy sýretterge adamnan tynys alý kezinde bólinetin bý men kómirtegi dıoksıdi qatty áser etken. Sonyń saldarynan tastaǵy sýretter kógere bastaǵan. 2001 jyly úńgirdiń tolyq kóshirmesi qaıta jasalynyp, tapsyryldy. Endi saıahatshylar sýretterdi tek qana murajaıdan tamashalaıdy.

4. Bolıvııadaǵy Chakaltaı muzdyǵy

 

Ońtústik Amerıkanyń eń bıik shyńdarynyń biri bolǵan bul muzdaq 18 myń jyl buryn taıda bolǵan. 1980 jyldan bastap ol alasara bastady, al 2009 jyly jahandyq jylynýdyń nátıjesinde muzdaq tolyǵymen joıyldy.

5. Belızdegi Nohmýl pıramıdasy

 2,2 myń jyl buryn Maııa úndileri salǵan bul pıramıdany 2013 jyly D-Mar qurylys kompanııasynyń qyzmetkerleri býldozerlermen qıratty. Pıramıdadan qalǵan qaldyqtardy kórshi qaladaǵy joldy jóndeýge qoldandy. Tergeýdiń nátıjesinde ekskavator júrgizýshisine, qurylysshyǵa jáne eki basqarýshyǵa aıyppul salyndy.

6. Bolıvııadaǵy Poıvo kóli

Kól 2016 jyly klımattyń ózgerýine baılanysty tolyǵymen tartylyp ketti. Kóldiń bulaı qurǵaýyna adamdardyń aýyl sharýashylyǵy jáne sol aımaqta taý-ken jumystaryn júrgizýi áser etken. Aıta ketý kerek, bul kóldiń osymen ekinshi ret tartylýy. Tuńǵysh ret Poıvo kóli 1994 jyly qurǵap qalǵan. Sodan soń, jańbyr sýymen qaıta tolyqqan.

7. Avstralııadaǵy Toı torty jartasy

 

Bul jartas 2015 jyly óte tanymal bolǵan. Búgingi kúni kelýshilerń kóptigine baılanysty jartastyń qulaý qaýpi týyndap, artynan jol jabyldy. Biraq shekteýlerge, aıyppuldarǵa, tipti polısııanyń eskertýine qaramastan  áserli sýretter men vıdeolar túsirý úshin keletin týrısterdiń sany áli de kóp. 

8. Indonezııadaǵy Radja Ampat aralyndaǵy Koral rıfi

 

2017 jyly krýızdik kemelerdiń kesirinen aýdany 1,6 sharshymetr Koral rıfi joıyldy. Ony qalpyna keltirý úshin ondaǵan jyl qajet bolady. Bul jerge keltirilgen zııan 18,6 mıllıon dollarǵa baǵalanǵan.

9. Oregon shtatyndaǵy Dakbıll jartasy

 

Bul jartas 2016 jyldyń 29 tamyzyna deıin tanymal týrıstik kórikti jerlerdiń biri boldy. Osy jartasta aıaǵyn syndyrǵan dosynyń kegin alý úshin bir top adam tabıǵı eskertkishti óz qoldarymen joıǵan.

11. Parıjdegi óner kópiri

 

Bul ataqty kópirde salmaǵy 45 tonnaǵa jýyq qulyp ilinip turǵan. Kópirdiń mundaı aýyr salmaqty kótere almaıtyn apatty jaǵdaıynan qoryqqandyqtan, úkimet on myńdaǵan qulyptardy kesip, alyp tastady. Onyń ornyna eshkim qulyp ilmeýi úshin áınek panelderin ornatty.

Jalpy álemde mundaı joıylyp bara jatqan kórikti mekender kóp. Tipti siz Qytaıdyń Uly qorǵany jaqyn arada joıylýy múmkin ekenin bilgende tań qalýyńyz múmkin. Qorǵanystyq maqsattarǵa arnalyp turǵyzylǵan eskertkish myńdaǵan týrısterdiń kelýinen eleýli zardap shekti. Sondaı-aq, Kolızeıdiń, О́li teńizdiń, Venesııanyń, tipti búkil Antarktıkanyń ózi  qurý aldynda tur.

Adamdar týrıstik jerlerge qoqys tastap, ártúrli sýretter salyp, qundylyqtardy qıratyp, barǵan jerleriniń taǵdyry týraly oılaı qoımaıdy. Árıne biz eshkimdi saıahattaýdy toqtatýǵa shaqyrmaımyz, tek barlyǵymyz da barǵan jerimizge qamqorlyqpen qarap, qurmetteý kerektigin umytpaǵanymyz jón.