• USD 468.56

  • EUR 497.56

  • RUB 7.3

  • CNY 67.18

29 Naýryz, 09:22:35
Almaty
+35°

29 Qańtar, 2019 Din

Abdýǵappar Smanovtyń ókinishi: Ákem tiri bolǵanda... (vıdeo)

"Saryaǵash" medresesiniń dırektory, tanymal ýaǵyzshy Abdýǵappar Smanov kópshilik bile bermeıtin syrymen bólisti

"Saryaǵash" medresesiniń dırektory, tanymal ýaǵyzshy Abdýǵappar Smanov kópshilik bile bermeıtin syrymen bólisti dep jazady Qamshy.kz aqparat agenttigi. 

Ol "Asyl arna" telearnasyna bergen suhbatynda óziniń jeke ómiri týraly aıtyp berdi. Kópshilik "qatal ýaǵyzshy" dep  synǵa alǵan Abdýǵappar Smanov anasynan jastaı aıyrylǵan. Ol anasynyń dıdaryn ákesiniń aıtýymen ǵana sanasynda saqtapty. 

— Anańyzdyń dúnıeden ótkenine qansha jyl boldy?

— Anam 2 jastan asqan shaǵymda dúnıeden ótti. Shashy buıra, óte ádemi áıel bolǵan. Biraq meniń esimde qalmapty. Anamnyń kózin kórgen adamdardyń aıtqanyn ǵana estip óstim. Úıdegi 4 qyz, 4 uldyń ishinde meniń ǵana shashym anama uqsaǵan. Men qazirgi atamnyń (ákem — red.) áıelin "ana" dep ataımyn. Atam 50 jasynda 25 jastaǵy kelinshekpen otaý qurdy. Biraq olar perzent súımedi. Qazaqta "ógeı" degen sóz bar ǵoı. Alaıda qazirgi anam óte meıirimdi jan. 

Bizge Tashkent jaqyn. Anam Tashkenttegi bazarǵa ketken kezde biz qaryndasym ekeýmiz asyǵa kútetinbiz. Birde uzaqtan anamyzdyń kele jatqanyn kórip, júgirip aldynan shyqtyq. Anamdy qushaqtaı qalǵan edim ura bastady. Meni qatty urdy. Alaıda men buzyqtyq jasamadym, eshteńe búldirmedim. Ne úshin urǵanyn da túsinbedim. Alaıda meni qatty uryp, sosyn qushaqtap ókirip jylady. Biraq men jylamadym. Anam jylap turyp "ekinshi ret meniń aldymnan jyrtyq shalbar kıip shyqpa" dedi. Sóıtsem, jyrtyq shalbarmen júgirip shyqqan ekenmin. Jas kezimde anamnyń bul áreketin durys túsinbeı, kóńilime aldym. Biraq keıin anam "ógeıligin qylyp, mynalardyń shalbaryn tikpeıdi ǵoı, balalarǵa durystap qaramaıdy" degen sózge qalǵysy kelmegenin uqtym. Men qazirgi anamdy sondaı qatty jaqsy kóremin. Atama qyzmet qyla almadym. Bala kezde ákeniń aıaǵyn ýqaladyq, taǵy basqa jumystardy istedik, alaıda jaqsylap qyzmet qyla almadym. 17 jasymda atam meni oqýǵa shyǵaryp saldy. Eseıgen kezde ǵana qazirgi anamnyń ógeı sheshemiz ekenin, týǵan anamyzdyń qaıtys bolǵanyn bildik. Sol kezde atam "jan bar jerde qaza bar. Eger men ólip ketsem, oqýyńdy tastap janazama kelmegin" dep aıtqan bolatyn. Men bolsam, "Ata, olaı aıtpasańyzshy, men áli úılenemin. О́zińiz úılendiresiz" dedim. Al atam bolsa, "seniń oqýda júrip duǵa qylýyń meniń janazamda turǵanyńnan jaqsyraq" dedi. Men 8 jyl oqý oqydym. Keıin úıge oralyp, atamnyń batasyn alyp, "atama qyzmet qylsam" degen armandarym boldy. Ár oqýdan kelgen kezde únemi ákemmen syrlasyp, áńgime aıtyp otyratynbyz. Men kenje bala bolǵannan keıin atama jaqyndaý boldym. Oqýdan kele jatqan kezde uzaqtan úlken bir qabirdi kórdim. Júregim alasurdy. Keıin "Inna lılláhı ýá ınna ıláıhı radjıýn" (Bárimiz bir Allaǵa  tıesilimiz jáne túbinde Oǵan qaıtamyz — red.degen sózdi qaıtalaı berdim. Úıge kelgende atamnyń 3 kún buryn ómirden ótkenin bildim. Men 1987 jyly oqýǵa ketip, 1995 jyly oqýymdy aıaqtadym. 8 jylda atamnyń duǵasy qabyl bolǵan eken. Keıin úıdegilermen otyryp, kórisip bolǵan soń atamnyń zıratyna bardym. Kóptegen syr ishte qalyp qoıypty. 

"Atajan, sonsha qınalǵanyńdy kózim kórdi. Biraq qyzmet qyla almadym. Qyzmet qylamyn dep kelip edim. Ishimde jaýapsyz suraqtarym men aıtatyn syrlarym bar edi" dedim. 

— Anańyzdyń aldynda atqara almaı qalǵan amal bar ma?

— Shynymdy aıtsam, ózimniń anam týraly eshteńe aıta almaımyn. Atam ketken kúni syrymdy da, armanymdy da ákemmen birge jerledim. Sodan keıin bar oıym qazirgi anamdy razy qylý boldy. Balalarymnyń barlyǵy sheshemniń qasynan shyqpaıtyn. Birde sheshemniń mazasy bolmaı júrgendikten О́zbekstandaǵy ápkem anamdy ózimen birge alyp ketti. Anam jıi jóteletin edi. Anamnyń týberkýlezben ashyq túrde aýyratynyn keıin bildik.

Anam úıge kelgen kezde balalarymnyń barlyǵy meniń bólmemde jatyr. Ne bolǵanyn surasam únderi shyqpaıdy. Keıin "anam qaıda?" dep surasam, "óziniń bólmesinde" deıdi. Anamnyń qasyna baryp, "ne boldy? Kelinińizben urysyp qaldyńyz ba?" dep suradym. Anam bolsa, "Dárigerge bardym. Olar maǵan týberkýlezge shaldyqqanymdy aıtty. Ashyq túrde bolǵandyqtan qasymdaǵy adamdarǵa juǵyp ketedi eken" dedi. Men "Anashym, eger sizden aýrý juǵyp óletin bolsa, men 7 balamnyń ólýine razymyn. Sizdi bólek qaldyryp qoıyp, bala-shaǵamdy qushaqtap jata almaımyn" dedim. Sodan soń áıelime "Balalardy alyp kel. Búginnen bastap sen de, balalarym da, men de anashymnyń qasyna uıyqtaımyz. Juqsa, bárimizge birdeı juqsyn" dep aıttym. Men atama qyzmet qyla almadym. Endi anama qyzmet qyla almaı, onyń jalǵyz ózi bir bólmede ólýi meniń perzenttigime syn bolady. Bul men úshin múmkin emes dúnıe. Meıli bala-shaǵam ólýi múmkin. Alaıda men anamdy tastaı almaımyn.

Sodan Ábdijappar aǵam anamyzdy Almatyǵa aparyp tekserýden ótkizdi. Sóıtse, anamda týberkýlez joq bolyp shyqqan ǵoı. Ár kúni azanda anamyzdyń razylyǵyn Alladan tileıtinmin. Sondaı-aq balalarym men shákirtterime "Ata-ananyń tiri kezinde qyzmetin qylyp, rahattanyp alý kerek" dep jıi aıtamyn. 

— Ákeńizdi saǵyndyńyz ba? Qazir janyńyzda bolsa, ne dep aıtar edińiz?

— Dúnıem bar. Biraq ne isteı alamyn?! Qajylyqqa apara almaımyn, aıaǵyn ýqalaı almaımyn, "atajan" dep erkeleı almaımyn. Biraq qazir anam bar. Shúkir. Atam meniń Quran oqyǵandaǵy daýsymdy jaqsy kóretin. Atam tiri bolǵanda "Iаsın" súresin oqyp otyryp, onyń aıaǵyn kúnige maılap, razylyǵyn alyp turatyn edim. Meniń de qınalatyn kezim bolady. Sol kezde "osy kezde atam qasymda bolsa ǵoı" dep armandaıtynym bar. 

— Ákeńizdiń eń sońǵy sózi esińizde me? Neni ósıettep ketti?

— "Sen meni qınadyń ǵoı", - dedi. Nege ekenin suraǵanymda, "úılenbeı júrsiń" dep jaýap berdi. Men "ana qyzdy kórem jaqpaıdy, mynaý da jaqpaıdy. Ne istesem bolady?" dep suradym. Atam bolsa, qazirgi áıelimniń atyn aıtyp, "Baqtygúldi al" dep aıtty. Onyń ápkesine meniń Ábsattar aǵam úılengen. Sony aıtqanymda atam "altyndy shyqqan jerinen qaz degen bar, balam" dedi. Atamnyń aıtqan sózderiniń syryn keıin bildim ǵoı. Atama "siz kimdi aıtsańyz, sony alam" dep aıttym. Keıin ol maǵan ómirdiń men oılaǵandaı ońaı emes ekenin aıtatyn. "Aqylyń men taqýalyǵyń bolsa, Alla ózi ulyq qylyp qoıady. Alla ulyq qylǵandy eshkim qor qyla almaıdy. Al Alla qor qylǵandy eshkim ulyq qyla almaıdy. Bizdiń ómirlik jolymyz ómirimizdiń sońyna deıin osy bolý kerek" -  dedi atam. 

— Ata-anamyzdyń kózi tirisinde qandaı boryshtardy atqarýymyz kerek?

— "Atamdy saǵynyp, bir jaǵynan aty óshpesin" dep birinshi ulymnyń atyn Shákirhan dep qoıdym. Ol jigit qarı boldy, qazir Mysyrda oqyp jatyr. Jan bar jerde qaza bar, sol sebepti ata-analaryńyzǵa qurmet qylyńyzdar. Ata-ananyń aldynda 1 mınýt otyrsańyzdar, odan asqan baqyt joq. Olarǵa qyzmet qylyńyz, tiri kezinde qadirin bilińizder. Qushaqtap-qushaqtap alyńyz, súıip alyńyz... Munyń ózi zor baqyt. 

Ásel Bolatqyzy

Avtormen onyń Facebook paraqshasy arqyly habarlasýǵa bolady.

Jazylyńyz

"Qamshy" silteıdi

Qate tapsańyz, qajetti bólikti tańdap ctrl+enter basyńyz.

Pikir qaldyrý

pikir