Nemistiń mashınasyn, Amerıkanyń aıfonyn, qyrǵyzdyń kıimin tartyp alsa, mal baǵyp ketemiz be?

Ekinshi dúnıejúzilik soǵysta Polsha bombanyń astynda qaldy. Sharýashylyq túgel kúıredi. Álemge Kopernıkteı ǵalym, Shopendeı sazger syılaǵan Varshavanyń 90 paıyzy joıylyp ketti. Iá, bir eldiń ondaǵan ǵasyrlardan beri jıyp-tergen dúnıesi birneshe jyldyń ishinde túgel derlik qırap qaldy. Osydan birneshe jyl buryn ǵana asqaqtap turǵan saraılar, ónerkásip oryndary teatrlar men kitaphanalardyń kúl-parshasy shyqty.  Endi qarańyz.

Soǵystan keıin maıdan dalasynda shashylyp jatqan tas kirpishterdiń ornyna ǵajaıyp Varshava qaıta tura qaldy.  Qazir Varshavaǵa baryp kórińiz. Quddy eshteńe bolmaǵandaı. Korolder turǵan, Shopenniń túngi sonatasyn tyńdap, Mıskevıchtiń jyryna balqyǵan Varshavany kóresiz. Qurylystyń minsiz shyqqany sonsha 1980 jyly IýNESKO-nyń  «Álemdik murasyna» endi.

Adamnyń aqyl-oıynyń qudiretine tań qalyp, tipti kózińizge jas alýyńyz múmkin. Oılap qarańyzshy, 90% joıylyp ketken qala dym bolmaǵandaı qaıta qulpyryp ketti.

Bul oqıǵa kóp nárseni ańǵartty. Qarap otyrsyz ba, bir dúrbeleń kelse, myńdaǵan jyldan beri jıǵan materıaldyq dúnıeńiz bir sátte tas-talqan bolady. Al adamnyń mıy degen bar. Ony eshkim sizden tartyp ala almaıdy. Ony Jaratýshydan basqa eshkim joıyp jibere almaıdy. Siz sol judyryqtaı mıdyń arqasynda bárin qaıta turǵyza alasyz. Sebebi sol nárselerdi kezinde sizdiń aqyl-oıyńyz turǵyzdy. Án – álemdi terbegenimen, ándi ánshi jazady. Myna jer betindegi barlyq materıaldyq ıgilikter bar bolǵany bizdiń aqyl-oıymyzdyń jemisi ǵana.

Ǵajaıyp ǵımarat, sándi dúken, qymbat mashına áıteýir bir kúnderi joıylady. Siz munaı men gazǵa senesiz be? Oǵan múlde senbeńiz. Bizde jer asty baılyq tógilip jatyr. Al sol tógilip jatqan baılyqtan qaltańyzǵa eń bolmaǵanda 15 teńge túse me? Ata-babam qorǵaǵan jerdiń baılyǵynyń arqasy dep eń quryǵanda dúkennen bir bólke nan tegin ala alasyz ba?

Bizde bári bar. Biraq bizde eshteńe joq! Osyny moıyndaıtyn kez keldi.

Men bul jerde basqa nárse aıtqym kelip otyr.

Varshava oqıǵasy – adam aqyl-oıynyń qanshalyqty kudiretti ekenin kórsetti. Naǵyz baılyq biz oılaǵandaı jer qyrtysynda emes, adamnyń mı qyrtysynda ekenin dáleldedi.

Dál qazirgi túrimizben Varshavanyń erligin qaıtalaı alamyz ba?

Álde nemistiń mashınasyn, arab-túriktiń ǵımaratyn, fransýzdyń átirin, Amerıkanyń aıfonyn, koreıdiń samsýngyn, eń aqyry qyrǵyzdyń kıimine deıin sypyryp alsa, kóshpendi babamyzǵa uqsap dalada mal baǵyp ketemiz be?

Basshylyqtyń qulaǵyna altyn syrǵa. Bıýdjetti ıgere almaı taban et, mańdaı termen kelgen halyqtyń aqshasyn túsiniksiz jobalarǵa salyp, odan qalǵanyn urttap-jalap, sońynda aqshanyń qaıda ketkenin bilmeı bir birine jypylyqtap qarap otyrǵansha sol aqshany  adamnyń mıyn damytýǵa salsyn. Sosyn qara da tursyn.  Jastardyń ózi «Rýhanı jańǵyrýdyń» qandaı bolatynyn kórsetedi olarǵa.

Rysbek Ramazanuly