31-diń túni. "Jan alǵysh perishte Ushqynnyń úıine jaqyndap kele jatty"

Jańa jyldyq dastarhan

(Lezdik áńgime)

Qar torǵaı bastanyp jaýyp tur, kirshiksiz aq ulpa, qalyqtap balasha máz bolyp, kókten túsip kele jatyr, mamyq túıirshiktiń aldy kústana tabandardyń astyna myjyldy, sońǵysy ony kóre týra solaı quldaýda....

Ushqyn qaryzǵa alǵan mashınasymen bir baıdyń qyzynyń atyndaǵy eren bazarǵa (sýper marketqa) baryp toqtady, áıeli ekeýi jyl boıy aýyzdarynan jyryp, túste ash ishpeı, keshte túlki qursaq jatyp jınaǵan aqshalaryna kánigi baılar sııaqty neshe túrli taǵamdar jáne ashy sý men tátti sýdyń túr-túrin aldy, kóliginiń artqy júk salǵysh sandyǵy lyqa toldy. Muhıttyń arjaǵynda mýsorda qalǵan eski kólik kók tútinin atyp zorǵa otaldy.

Tań atqansha qýanyshtan shydamy taýsyldy, keler kúndi saǵyndy, uıqysy keler emes, bala kezi esine tústi, egemendik alǵan sol jyldar sheshesi qolynan jetektep balabaqshaǵa aparǵan, jurt kedeıliktiń qamytyn myqtap kıgen sol kezdiń ózinde jańa jyldy asqan shat kóńilmen toılaıtyn, búkil qoǵam jeltoqsan aıy týǵannan basqasha qýanyp, korporatıvtik bas qosý, týystyq dastarhan, t.b. dep toılaýdy bastap ketedi. Bulardyń bala baqshanyń qaqpasynyń syrtynda álem-jálem shyrsha, oǵan ilingen san myń túrli syldyrmaq, sharlar kúlmińdep, janynda qoldan jasalǵan jalǵan taıpaq orys shal jas qazaq qyzyn qoltyqtap án salyp turatyn. Qazaqtyń qyzyn orystar qoltyqtasa bolady eken-ǵoı dep rııasyz sábı kóńiline sol kezde qalyptasqan, baqshanyń ishi til jetpes san myń álem, kúlekeshtenetin myń san qýyrshaq pen saıqy mazaq áıkelderge tolyp, úlken bólmeniń qaq tórinde daladaǵydan basqasha jasyl shyrsha janyp-óship kóz qysyp,  qushaǵyna shaqyratyny áli kózi aldynda, bular baqyttan balqyp, shyrshany aılanyp birin-biri toqtaýsyz qýalaı beretin, qýyp jetkenderdi súıistiretin, tárbıeshileri shapalaq soǵyp qolpashtap, ala bórtip turatyn sondaǵy merekelik kóńil-kúı diline myqtap sińgen.

Aq murtty, qyzyl saqaldy orys shaly men qazaqtyń tiri qyzy qorjyndaryna qol salyp,  oryssha taqpaq aıtqan balaǵa ne ilinse sony talǵamaı bere beretin, sonda Ushqynnyń qolyna bir jalǵan sábiz tıip edi, aýzyna salǵanda pylasymas eken, artynsha óziniń oryssha taqpaqty jaqsy aıta almaǵanyn oılap, orys shaldy jek kórgen joq. Mine, sodan qalyptasqan jańa jyl álige bunyń úıinde toılanyp keledi, odan úlken mereke joq bular úshin, tań da atty, dastarhandy toltyra jaıyp, qonaqtaryn kútti, bir-bir eski kólikti tizgindep, kelinshekterin qoltyqtap, qyzara bórtken jas pen jasamystar stóldiń tóńiregine qonjıdy. Kúlkileri basynda áýelep, qaljyńdary qan júgirtip, bir jetisip qaldy, ózara tost aıtyp, staqan soǵystyryp, shat kóńilmen sharyqtap, shańaraqty óz álderinshe jyrǵa bóledi.

Ashy sýǵa ábden bas qoıdy, mas boldy, tún de boldy. Aspannan sumdyq-sumdyq qara kúshter túsip jatty,  jerdegileri de olardyń tobyn tolyqtyryp, adamdardyń kózderine kórinbeı qaskúnemdigin bastap ketti... Atalarynan kórgeni boıynsha qoldaryn ajaıyp,  saǵat tili on ekini kórsetkende tilek aıtty,  dalaǵa shyqty, qytaıdyń torsyldaqtaryn aspandata atty. Tars-turs,  ot shashýlar tolassyz atylýda. Aljyǵan ákesi «ne bop ketti, nemister kep qaldy ma?», - dep orys-nemis soǵysyna qatysqan jastyq shaǵyn eske aldy. Túnniń sońǵy bóligi túgeldeı soǵysqa ulasty, dostarymen tóbelesip, tisi syndy, kózi kógerip, ózimen-ózi sóılesip stól basynda jalǵyz ózi sulap jatty. Onyń jırkenishti tánin tastap, jany úı tóbesindegi lamposhkaǵa jabysty. О́li dene jatyr, sábı kezindegi kóz aldynan ótken barlyq ómiri, osylaı aıaqtalatyn sııaqty bolatyn, túsinde ıti aıaǵyna oralyp, qolyn jalap, qalǵan mýsoryn jegenine sonsha qýanyp, shalqalap jatyp, jónsiz erkelep, ıesine sheksiz alǵys bildirdi, kádimgi óziniń bastyǵyna maımóńkelegenindeı, al mysyǵy «seni de jaratqan Alla, meni de jaratqan Alla»,- dep úıdegi eń jyly jerde kózin ashyp, ıesin jaqtarmaı, ala kózdep keriledi.

«Katolık bolyp jan tapsyra ma, álde musylman bolyp pa»,- dep jan alǵysh perishte Ushqynnyń úıine jaqyndap kele jatty. Teledıdarda qazaq jigiti oryssha sol túngi jańalyqty zarlap aıtyp jatty... qalada tolassyz tóbelester boldy, adam shyǵyny anyqtalý ústinde, sansyz úı órtendi, myń sań kólik apaty tirkeldi, esepsiz qyz.....  eldiń bir jylda jıǵany kókke ushty.....

Nurhalyq Abdyraqyn